Ölen kişinin mirası nasıl bölünür?

Bir yakınınızın vefat etmesi zorlu bir dönemdir ve bu süreçte birçok hukuki işlem de ortaya çıkar. Ölen kişinin mirası, hukuki bir düzenlemeye tabi tutulur ve mirasın bölünmesi hukuk sistemine göre belirlenir. İşte ölen kişinin mirasının nasıl bölündüğüne dair temel bilgiler...

ÖLEN KİŞİNİN MİRASI NASIL BÖLÜNÜR?

Miras paylaşımında 2 seçenek vardır. Birincisi anlaşmalı paylaşımdır, ikincisi ise yargısal paylaşımdır. Anlaşmalı miras paylaşımında, mirasçılar arasında nasıl paylaşım yapılacağı belirlenir. Mirasçılardan biri bile tam paylaşmayı istemezse paylaşım davası açılması gerekecektir.

Yargısal miras paylaşımında ise Türk Medeni Kanunu'nun m. 642/2'ye göre, her mirasçı, terekedeki malların aynen, olanak yoksa satış ile paylaştırılmasına karar verilmesini talep edebilir. Fakat, sözleşme veya kanun uyarınca miras ortaklığını sürdürmek zorunluysa miras paylaşımı istenemez.

Paylaşmayı isteme hakkı

Madde 642- Mirasçılardan her biri, sözleşme veya kanun gereğince ortaklığı sürdürmekle yükümlü olmadıkça, her zaman mirasın paylaşılmasını isteyebilir. Her mirasçı, terekedeki belirli malların aynen, olanak yoksa satış yoluyla paylaştırılmasına karar verilmesini sulh mahkemesinden isteyebilir. Mirasçılardan birinin istemi üzerine hâkim, terekenin tamamını ve terekedeki malların her birini göz önünde tutarak, olanak varsa taşınmazlardan her birinin tamamının bir mirasçıya verilmesi suretiyle paylaştırmayı yapar.

Mirasçılara verilen taşınmazların değerleri arasındaki fark para ödenmesi yoluyla giderilerek miras payları arasında denkleştirme sağlanır. Paylaşmanın derhâl yapılması, paylaşım konusu malın veya terekenin değerini önemli ölçüde azaltacaksa; sulh hâkimi, mirasçılardan birinin istemi üzerine bu malın veya terekenin paylaşılmasının ertelenmesine karar verebilir.

C. Cenin nedeniyle erteleme

Madde 643- Mirasın açıldığı tarihte, mirasçı olabilecek bir cenin varsa paylaşma doğumuna kadar ertelenir. Ana muhtaç ise, doğuma kadar geçim giderlerinin terekeden sağlanmasını isteyebilir.

D. Elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi

Madde 644- Bir mirasçı, terekeye dahil malların tamamı veya bir kısmı üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi isteminde bulunduğu takdirde sulh hâkimi, diğer mirasçılara çağrıda bulunarak belirleyeceği süre içinde varsa itirazlarını bildirmeye davet eder.

Elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmediği veya mirasçılardan biri belirlenen süre içinde paylaşma davası açmadığı takdirde, istem konusu mal üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verilir.

Terekeye dahil diğer hakların ve alacakların paylar oranında bölünmesi hususunda da yukarıdaki hükümler uygulanır.

E. Birlikte yaşayanların hakkı

Madde 645- Mirasbırakanın ölümünde onunla birlikte yaşayan ve onun tarafından bakılan kimseler, ölüm tarihinden başlayarak üç aylık bakım ve geçim giderlerinin terekeden sağlanmasını isteyebilirler.

1. Vasiyetname:

Ölen kişi, yaşarken bir vasiyetname hazırlamışsa, bu belge mirasın bölünmesinde büyük bir rol oynar. Vasiyetnamede belirtilen miras dağılımı genellikle yasal mirasçıların haklarına saygı duyar. Ancak, vasiyetname hükümlerine uymak zorunludur, aksi takdirde mahkeme tarafından geçersiz kabul edilir.

2. Yasal Mirasçılar:

Bir kişi vasiyetname yapmamışsa veya vasiyetname yasalara uygun değilse, yasal mirasçılar devreye girer. Yasal mirasçılar, genellikle yakın akrabalarıdır ve mirası yasal miras hükümlerine göre paylaşırlar. Yasal mirasçılar arasında eş, çocuklar, ebeveynler ve kardeşler bulunabilir. Yasal mirasçıların hakları, ülkenin yasalarına ve yerel düzenlemelere bağlı olarak değişebilir.

3. Miras Paylaşımı:

Mirasın paylaşımı, genellikle ölen kişinin mal varlığının bir envanterinin çıkarılmasıyla başlar. Bu envanter, gayrimenkuller, banka hesapları, araçlar, değerli eşyalar ve diğer varlıkları içerir. Daha sonra bu varlıkların toplam değeri hesaplanır.

4. Borçlar ve Vergiler:

Mirasın bölünmesinden önce ölen kişinin borçları ve vergi yükümlülükleri göz önüne alınır. Borçlar ve vergiler, mirasçıların paylarını azaltabilir. Bu nedenle mirasçılar, mirası kabul etmeden önce bu sorumlulukları değerlendirmelidir.

5. Mahkeme İşlemleri:

Mirasın bölünmesi sürecinde anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir. Bu durumda, mahkeme devreye girebilir ve mirasın adil bir şekilde bölünmesini sağlamak amacıyla karar verebilir. Mahkeme işlemleri, zaman alıcı ve maliyetli olabilir, bu nedenle mümkünse anlaşmazlıkların mahkeme dışında çözülmesi tercih edilir.

Özetlemek gerekirse, ölen kişinin mirası vasiyetnameye veya yasal miras hükümlerine göre bölünür. Bu süreç, özenli bir envanterle başlar, borçlar ve vergiler göz önüne alınır ve mirasçılar arasındaki paylaşım gerçekleştirilir. Ancak her durum farklıdır ve bu nedenle bir avukat veya hukuk danışmanı, miras işlemleri sırasında size rehberlik edebilir.