Vardiyalı Çalışanlar Uyuyamıyor

"Daha çok vardiyalı çalışanlarda ortaya çıkan uyku düzenindeki bozukluk, internet alışkanlığı nedeniyle genç yaştakilerde de görülmeye başlandı."

Uyku bozuklukları uzmanı Prof. Dr. Özgen, sabah uyandıklarında kendini dinlenmiş hissetmeyenler, unutkanlık, yorgunluk, konsantrasyon bozukluğundan yakınanlar, eskiye göre daha çabuk sinirlenenler, kolay kilo veremeyenler ve tansiyon sorunu olanlarda uyku bozukluğunun araştırılması gerektiğini bildirdi.

Uyku bozukluklarında nöroloji, göğüs hastalıkları, kulak burun boğaz ve psikiyatri uzmanlarının ortak değerlendirmesiyle çok yönlü yaklaşım sunulmasının büyük önem taşıdığını ifade eden Özgen, şu bilgileri verdi:

"Tanımlanmış onlarca uyku bozukluğu olmakla birlikte erişkin dönemde sıklıkla süreğen uykusuzluk (kronik insomnia), obstrüktif uyku apne sendromu, huzursuz bacak sendromu, uykuda periyodik bacak ve kol hareketleri ile narkolepsi ile karşılaşılır. Çocukluk ve ergenlikte ise bunların yanı sıra uyurgezerlik, uykuda kabus bozukluğu ve uyku terörü gibi rahatsızlıklara da rastlanır."

En sık görülen uyku bozukluğu türünün insomnia olduğunu, bunda çoğunlukla psikolojik faktörlerin rol oynadığını kaydeden Özgen, uyku apnesinde ise gürültülü horlama ve gece boyunca tekrarlayan nefeste durma görüldüğünü, bu tür rahatsızlığı olanların gün içinde uyuklama sorunu yaşadığını bildirdi.

Huzursuz bacak sendromunda ise hastaların genellikle yatağa girip hareketsiz kaldıklarında bacaklarında fark ettikleri, ancak tam olarak tarif edemedikleri rahatsız edici hislerden yakındıklarını belirten Özgen, hastalığın tanısının klinik sorgulama ve muayene ile konulduğunu bildirdi.

Uykuda periyodik bacak ve kol hareketlerinin de "Gece uykuda ortaya çıkan bacaklar ve/veya kollarda tekrarlayıcı, istemsiz hareketler" olarak tanımlandığını ifade eden Özgen, gece uykusu kalitesiz olduğu ve bölündüğü için hastalarda uzun dönemde uykusuzluk, yorgunluk, sinirlilik, halsizlik, gündüz saatlerinde uyku hali, kişilik değişiklikleri gibi belirtiler görüldüğünü söyledi.

"Narkolepsi"de ise gündüz artan uyku hali ve karşı konulamayan uyku atakları ortaya çıktığını anlatan Özgen, rahatsızlığı olanların gülme, kızma, korku gibi duygu yaşadıklarında kas güçsüzlüğü nedeniyle aniden yere düşebildiklerini belirtti.

Psikiyatri uzmanı Prof. Dr. Fuat Özgen, internet alışkanlığının da uyku düzenini bozan faktörlerin başında geldiğini söyledi.

İnternet alışkanlığının, özellikle gençlerin uzun saatlerini bilgisayar başında geçirmelerine neden olduğunu ifade eden Özgen, şunları kaydetti:

"Gündüz vakitlerini okul ve işte geçiren gençler akşamlarını internet başında harcıyor. Gece geç saatlere hatta sabaha kadar internet kullananlarda uyku bozukluğu ortaya çıkıyor. Daha çok vardiyalı çalışanlarda ortaya çıkan uyku düzenindeki bozukluk, internet alışkanlığı nedeniyle genç yaştakilerde de görülmeye başlandı. Bu durum okul yaşamını olumsuz etkilediği gibi iş yaşamına atılan gençlerde adaptasyon sorunu ortaya çıkarıyor. Uyku düzeni bozuk gençler iş yaşamına atıldıklarında birçok güçlükle karşılaşıyor. Bu kişiler bir türlü normal mesai düzenine alışamıyor."

Gecikmiş uyku fazı bozukluğu nedir?

Uyku zamanının bozulmasına "Sirkadiyen Ritim Bozukluğu" adı verildiğini ifade eden Özgen, bu tanıma uyan, arzu edilen ve uygun zamanda uykuya geçemeyen kişilerde ise "Gecikmiş Uyku Fazı Bozukluğu" bulunduğunu söyledi.

Özgen, hastaların yüzde 90'ında yakınmaların gençlik ya da genç erişkin çağda başladığını bildirdi.

Prof. Dr. Fuat Özgen, sağlıklı bir uyku için önerilerini şöyle sıraladı:

-Her gün aşağı yukarı aynı saatte kalkmaya özen gösterilmeli.

-Gün içinde yeterli ışık alan ortamlarda bulunulmalı.

-Uyku gelince yatılmalı.

-Gece uykuya dalmakta ya da uykuyu sürdürmekte zorluk çekenler öğleden sonraları uyumaktan kaçınmalı.

-Kahve, sigara ve alkol özellikle akşam saatlerinde kısıtlanmalı.

-Hafta içinde belirli günlerde yürüyüş veya diğer spor aktivitelerine zaman ayrılmalı.

-Yatmadan en az bir saat önce günlük aktiviteler bitirilip fiziksel ve ruhsal açıdan uykuya hazır olunmalı.

-Sadece uyumak için ısı, ses ve ışık izolasyonu bakımından konforlu bir yatak odası ortamı sağlanmalı

Prof. Dr. Fuat Özgen

Bayındır Hastanesi Söğütözü Uyku Bozuklukları Merkezi- Psikiyatri Uzmanı

Kadın Sağlık Haberler