Türk araştırmacılar dünyanın en hızlı 5 süper bilgisayarından birine erişebilecek (1)

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, ABD'de çalıştığı hocasıyla bir araya geldiği TÜBİTAK konferansında, Türk Ulusal Bilim e-Altyapısı (TRUBA) süper bilgisayarını bir üst seviyeye taşımayı planladıklarını belirterek, "ODTÜ'de yeni nesil veri merkezimizi inşa ediyoruz. Önümüzdeki haziranda açılışını yapacağız." dedi.

Bakan Varank, TÜBİTAK ULAKBİM ile Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi tarafından düzenlenen ve paralel hesaplamanın önde gelen isimleri arasında gösterilen teorik fizikçi ve bilgisayar bilimcisi Prof. Dr. Geoffrey Fox'ın ana konuşmacı olduğu 6'ncı Yüksek Başarımlı Hesaplama Konferansı'na video konferans yöntemiyle katıldı.

Yüksek başarımlı hesaplamanın, hızla büyüyen veri üretimi sebebiyle kritik ve heyecan verici bir teknoloji olduğunu belirten Varank, "Bu tür teknolojilerde geleceği şekillendirmek istiyorsak böyle etkinlikler son dönem çalışmaları paylaşmak için büyük fırsatlar sunuyor." diye konuştu.

Varank, konferansın ABD'de birlikte çalıştığı Geoffrey Fox'ın da aralarında olduğu 200'den fazla araştırmacıyı bir araya getirdiğini ifade ederek, Dr. Fox'un Indiana Üniversitesi'nde bilgisayar bilimleri alanında seçkin bir profesör olduğunu söyledi.

"Birlikte çalıştık"

Fox'ın aynı zamanda Dijital Bilim Merkezi Direktörü olduğunu ve Caltech, Syracuse ve Florida State üniversitelerinde çeşitli görevlerde bulunduğu bilgisini veren Varank, şöyle konuştu:

"Dr. Fox şu anda biyoloji, patoloji, sensör bulutları, görüntü işleme, derin öğrenme, ağ bilimi ve parçacık fiziği konularında altyapıdan analitiğe uygulamalı bilgisayar bilimleri alanında çalışıyor. Yıllar boyunca, aralarında Türklerin de bulunduğu birçok doktora öğrencisine danışmanlık yaptı. Kendisi, yüksek lisans eğitimim sırasında benim de hocamdı. Ayrıca daha sonra Indiana Üniversitesi Yaygın Teknolojiler Laboratuvarı'nda (Pervasive Technology Labs) birlikte çalıştık."

Varank, Fox'ı her zaman vizyoner ve ilham verici yaklaşımıyla hatırladığını dile getirerek, etkinliğe katılımı için kendisine teşekkür etti.

"TRUBA süper bilgisayarlarımız tüm araştırmacılarımızın hizmetinde"

Süper bilgisayarların, roket, araba, yüksek çözünürlüklü görüntülerin tasarımı, yapay zeka, makine öğrenimi, bilgisayarlı kimya gibi birçok alanda yaygın olarak kullanıldığına dikkati çeken Varank, "Bu teknoloji, bir yandan yeni bilimsel keşifleri güçlü bir şekilde desteklerken diğer yandan da hayatımızda her zamankinden daha etkili bir hale geliyor. Türkiye bu nedenle süper bilgisayarların yaygın kullanımına büyük önem veriyor." ifadelerini kullandı.

Varank, bu alandaki temel faaliyetlerden TRUBA'ya değinerek, bu yüksek performanslı ve dağıtımlı hesaplama merkezinin tüm araştırmacılara hizmet verdiğini bildirdi.

TRUBA'nın işlemci gücü, kullanıcı sayısı ve bilimsel çıktılarının düzenli olarak arttığını vurgulayan Varank, yaklaşık 10 yıl önce 454 olan TRUBA kullanıcı sayısının, bugün 3 binin üzerine çıktığı bilgisini verdi.

Kovid-19 araştırmalarına TRUBA damgası

Varank, bu altyapının araştırmacıların ve sektör oyuncularının karmaşık sistemlere kolay erişimini sağladığını belirterek, "Kovid-19 salgını sırasında TRUBA, aşı ve ilaç geliştirme araştırmalarını destekledi. İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi araştırmacıları, TRUBA'yı kullanarak Kovid-19 virüs yapısını sıraladı. Ayrıca TÜBİTAK SAGE'nin de çoğu analitik çalışması TRUBA'da yapılıyor." değerlendirmesinde bulundu.

TRUBA süper bilgisayarını bir üst seviyeye taşımayı planladıklarına dikkati çeken Varank, şunları söyledi:

"ODTÜ'de yeni nesil veri merkezimizi inşa ediyoruz. Önümüzdeki haziranda tanıtımını yapacağız. Bu yeni merkez, açık veri üzerinden birçok veri hizmeti sağlayacak. Yeni TRUBA veri merkezimiz, Avrupa Açık Bilim Bulutu'nun da (European Open Science Cloud) resmi üyesi olacak. Pilot çalışma olarak, kutup araştırma verilerini açık veri haline getireceğiz. Böylelikle, iklim biliminde daha sağlam ve güncel tahminlerle yeni modeller kurulabilecek."

Yüksek başarımlı hesaplamanın geliştirilmesi için TÜBİTAK aracılığıyla araştırma fonu fırsatları sağladıklarını anlatan Varank, "Sağlık, enerji, havacılık, uzay, otomotiv ve lojistik alanlarındaki karmaşık sorunların süper hesaplamayla çözülmesine odaklanan araştırmalara öncelik veriyoruz." dedi.

Varank, yakın zamanda Avrupa Yüksek Performanslı Hesaplama Ortak Girişiminin (EuroHPC) üyesi olduklarını belirterek, şunları kaydetti:

"Dünyadaki en hızlı 5 süper bilgisayardan birine erişim sağlamak için Barselona'daki merkezle ortaklık kurduk. Araştırmacılarımız önümüzdeki yılın sonunda, dünyadaki bu en hızlı 5 süper bilgisayardan birine erişebilecekler. Bu yeni sistem sayesinde, araştırma sonuçları çok daha hızlı alınacak, tasarım ve yazılımlar en hızlı teknolojilerden birinde test edilebilecek."

"Mükemmeliyet merkezi yolda"

Kullanıcıları eğitmek ve sektörün süper bilgisayarlara erişimini kolaylaştırmak için TÜBİTAK ULAKBİM, ODTÜ ve Sabancı Üniversitesi ile mükemmeliyet merkezi inşa edeceklerini belirten Varank, süper hesaplama konusunda bütünsel bir görüşe sahip olduklarını ifade etti.

Varank, altyapı yatırımlarının artırılması, araştırma ödeneklerinin iyileştirilmesi ve beşeri sermayenin eğitimi gibi stratejilerinin bulunduğunu aktararak, "Öncü teknolojilere liderlik ederek, küresel rekabet gücü haline gelmeyi hedefliyoruz." diye konuştu.