Kuruluşundan Bağımsızlığa Tunus'ta Yazılı Basın Sergisi

Tunus'ta, Tunuslu Hayrettin Paşa ile başlayıp 1956'da Fransız sömürgesinden bağımsızlığa dek geçen süreçte yayımlanan gazetelerden oluşan "Kuruluşundan Bağımsızlığa Tunus'ta yazılı Basın (1860-1956)" adlı serginin açılışı gerçekleştirildi.

Ulusal Arşiv Merkezince düzenlenen serginin açılışını Tunus Valisi Ömer Mansur yaptı.

Mansur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, basının milletler ve devletlerin medeniyetlerdeki düzeyini ortaya koyduğunu söyledi. "Şahsen dikkatimi çeken bir husus 1900'lerde çıkan bir gazetede Tunus'ta Hayvanları Koruma Derneğinin açılışını anlatan bir haber gördüm." diyen Mansur, "İşte bu yönlerin bilinmesi açısından bu serginin önemli olduğunu düşünüyorum." dedi.

Serginin açılışında bulunan Tunus İletişim Enstitüsü Öğretim Üyesi Muhammed Hamdan da ilk gazetenin 1860 yılında "El-Raid et-Tunusi" adıyla Tunus'lu Hayrettin Paşa tarafından kurulduğunu anımsattı.

Tunus'ta 1860-1956 arasında çıkan yazılı basın sayısının bin 200 civarında olduğunu kaydeden Hamdan, bu yayınların özgürlükler konusunda büyük işlev gördüğünü bildirdi.

Sömürgeye karşı mizah gazeteleri

Fransız sömürgesine karşı yürütülen mücadelede mizah dergilerinin önemli rol üstlendiğini vurgulayan Hamdan, şöyle konuştu:

"Karagöz gibi mizah gazeteleri, Tunus halkını sömürgecilere karşı mücadelede yönlendiriyordu. Tunus halkının ince espri anlayışlarına dayanan yazılardaki ifadeleri yabancıların anlamaları güç olduğu için bu yol tercih ediliyordu."

- Ali Başhamba

Hamdan, Tunus'ta Fransızlara karşı direnişin önemli ismi Ali Başhamba'nın İstanbul'a gidişinin öncesinde çıkardığı "Le Tunisien" gazetesini göstererek "Bu gazeteyle başlayan ekip daha sonra bağımsızlık yolunda önemli işler başardı." değerlendirmesinde bulundu.

Hamdan, Başhamba'nın "bu mücadeledeki başarısından rahatsız olan Fransız yönetiminin kendisini Tunus'tan sürdüğüne" değindi.

Ali Başhamba, Tunus'tan sürüldükten sonra İstanbul'a gelerek 1915'te Teşkilatı Mahsusa'nın başkanlığına getirilmişti.

Sebilürreşad gazetesi ve Abdülaziz Sealibi

Merkez'in arşiv uzmanlarından Kevser Diridi, İslam dünyasının önemli fikir adamlarından Abdulaziz Sealibi'nin 1895 ile 1896 arasında "Sebilürreşad" adında haftalık bir gazete yayınladığını söyledi. Mehmet Akif Ersoy'un 1908'de yayınladığı Sebilürreşad dergisinin, 10 yıl önce aynı isim ve yönelişte bir yayın organı tarafından Tunus'ta yayınlanması dikkati çekti.

Yaklaşık 250 eski gazetenin arşiv fotoğraflarının sunulduğu sergi bir hafta açık kalacak.

Kaynak: AA / Kültür Sanat