Kan ve Kan Ürünlerine Yeni Düzen

Vatandaşlara yeterli ve güvenli kan teminini gerçekleştirmek, yaşanan sorunlara çözüm bulmak, çağın gereklerine uygun yapılanmayı ve özel sektörün meşru çerçevede bu alanda faaliyet göstermesini sağlamak amacıyla hazırlanan kanun tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda yasalaştırıldı.

Yasaya göre 'Kan, Kan Bileşenleri ve Ürünleri Kanunu'yla, kan, kan bileşenleri ve ürünleri hizmetlerini yürüten kurum ve kuruluşlar, kanun çerçevesince bu alanda faliyette bulunacak. Sağlık Bakanlığı'ndan izinli gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişileri kapsıyor. Sağlık Bakanlığı; kan, kan bileşenleri ve ürünleri kapsamındaki hizmetlerin planlanması, yürütülmesi ve denetlenmesinde yetkili olacak. Kan, kan bileşenleri ve ürünlerinin temininde karşılıksız ve gönüllü bağış esas alınacak. Ancak mali karşılık anlamına gelmeyen, bağışçıyı teşvik edici uygulamalar yapılabilecek.

Kan, kan bileşenleri ve ürünlerinin alınmasında ve verilmesinde, bağışçı ve alıcının sağlığının tehlikeye düşürülmemesi; tıbbi risklere karşı korunması, transfüzyonun güvenle yapılması için bağışçı ve alıcı izlenecek. Bu ürünlerin alınması, kaydı, analizi, işlenmesi, depolanması, kullanılır hale getirilmesi, dağıtım ve kullanımını ilgilendiren kan bağışı, kan bağışçısı, hazırlayan kuruluş, kullanım yeri ve alıcı ile ilgili bütün veriler, yazılı veya elektronik ortamda kaydedilecek. Bu veriler, 30 yıl süreyle saklanacak. Kan istek formu ve bağışçı sorgulama formlarının asılları ise en az 1 yıl süreyle tutulacak. Kan, kan bileşenleri ve ürünlerinin alınması veya transfüzyonu, hekimin sorumluluğu ve denetiminde yapılacak. Yurtiçinde toplanan plazmanın ürün üretimi amacıyla yurtiçinde ve dışında değerlendirilmesi, Sağlık Bakanlığı'nın iznine tabi olacak.

KİŞİSEL BİLGİLER AÇIKLANMAYACAK

Hizmet birimi açan ve işletenlerin faaliyetleri, ulusal ve uluslararası kalite güvence programları çerçevesinde yürütülecek.

Kan, kan bileşenleri ve ürünleri hizmetini yürütenler, bağışçıya ilişkin kişisel bilgileri koruyacak, üçüncü kişilere ve basına açıklamayacak. Sağlık Bakanlığı, olağanüstü haller ile sıkı yönetim, seferberlik ve savaş halinde, lüzumlu olan kan, kan ürünleri ve bunlar için gerekli malzemenin temini ve ülke çapında stoklanmasını, bölge kan merkezleri planlaması çerçevesinde organize edecek.

Sağlık Bakanlığı'nın kan, kan bileşenleri ve ürünleri konusunda yapacağı çalışmalarda gerekebilecek bilimsel desteği sağlamak üzere ''Kan, Kan Bileşenleri ve Ürünleri Kurulu'' oluşturulacak. Kurulda, bakanlığın ilgili birim amiri başkanlığında kan, kan ürünleri ve kan bankacılığı konusunda yaptığı çalışmalarla alanında tanınmış 7 uzman hekim görev yapacak. Kurulun görev süresi, 2 yıl olacak.

Yasaya göre, kanın temini ve kullanımı için transfüzyon merkezleri, kan bağışı ve bölge kan merkezleri kurulacak. Bölge kan merkezi ve kan bağışı merkezini kamu kurum ve kuruluşları ile Türkiye Kızılay Derneği; transfüzyon merkezini ise bu acil müdahale şartlarını taşıyan özel sağlık kuruluşları bünyesinde olmak kaydıyla gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişileri açıp işletebilecek. Plazma ürünleri üretim tesisini ise kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişileri açıp işletebilecek.

Kan, kan bileşenleri ve ürünleri kapsamında faliyet gösterecek gerçek ve tüzel kişiler faaliyetlerine başlamadan önce, Sağlık Bakanlığı'ndan veya bakanlığın yetki verdiği taşra kuruluşundan ruhsat alacak. Ruhsatlar, bir defada en çok 15 yıl geçerli olacak. Gerçek ve tüzel kişiler, bakanlık tarafından belirlenen ruhsat alma, ruhsat yenileme, ruhsat tadili, ruhsat sureti çıkarma ve yıllık ruhsat bedellerini, Maliye Bakanlığı'nca belirlenecek saymanlığa ödeyecek. Ruhsat sahibi kişiler, tesislerini, yasal defter ve kayıtlarını bakanlık denetimine açık tutacak. Ruhsat şartlarını yitirenlerin ruhsatları, Sağlık Bakanlığı tarafından iptal edilecek. Sağlık Bakanlığı, gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetlerini denetleyecek.

Valilikler, ruhsat almadan veya mevcut ruhsatın kapsamı dışında faaliyet gösterenlerin faaliyetine son verecek ve 10 bin YTL idari para cezası kesecek. Bakanlığın talep ettiği bilgileri zamanında vermeyen ve uygun nitelikte personel çalıştırmayanlara bin YTL idari para cezası verilecek. Kanun kapsamındaki hizmetlerde, kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde faaliyet gösterenlerin ruhsatları iptal edilecek; 1 yıldan 5 yıla

kadar hapis ve bin 500 güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak. Bu kişilere 5 yıl süreyle ruhsat verilmeyecek, ayrıca teknik ve tıbbi şartları haiz olmadığı tespit edilenlerin kan ve kan ürünlerine el konulacak.

BULAŞICI HASTALIKLA KAN VERENLER

Kan yoluyla bulaşan bir hastalığı veya böyle bir hastalık taşıma riski olduğunu bilip, bu durumu saklayarak kan verenlere, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 500 gün adli para cezası verilecek. Sağlık Bakanlığı, kurulması öngörülen transfüzyon merkezi, kan bağışı merkezi ve bölge kan merkezlerinin cihaz, malzeme ve personel standartlarının belirlenmesini, birbirleriyle ilişkilerini, çalışma usul ve esaslarını yönetmelikle belirleyecek.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar faaliyet gösteren A ve B tipi kan merkezleri, kan istasyonları ile diğer hizmet birimleri, bir yıl içinde eksikliklerini gidererek, faaliyet türlerine uygun şekilde ruhsat alacak.

(AU-SN-SN-Y)

Haberler