Haftanın Tarihine Bakış

Türkiye'de ilk büyük devalüasyon 7 Eylül 1946'da yapılarak Türk lirasının değeri, yüzde 54,3 oranında düşürüldü.

Devalüasyon, "sabit kur sistemlerinde ödemeler dengesi açık veren ülkelerin ulusal parasının dış satın alma gücünün, hükümetler tarafından düşürülmesi" olarak tanımlanıyor. Eski Yunan ve Roma'da devalüasyon, paranın temsil ettiği maden miktarının azaltılmasıyla gerçekleştiriliyordu. Günümüzde ise yerli para biriminin değeri düşürülüyor.

Türkiye'de 1946, 1958, 1970, 1977, 1978, 1979, 1980, 1994 ve 2001'de büyük devalüasyonlar yapılarak, liranın dolar karşısındaki değeri ayarlandı.

Türkiye'de ilk büyük devalüasyon, 7 Eylül 1946'da, en büyük devalüasyon ise 4 Ağustos 1958'de gerçekleşti. Liranın değeri ilk devalüasyonda yüzde 54,3, 1958'de ise yüzde 68,9 oranında düşürüldü.

Belli başlı öteki olaylar şöyle:

3 Eylül

1683- Viyana Kuşatması başarısızlıkla sonuçlandı.

1783- İngiltere, Paris'te imzalanan anlaşmayla ABD'nin bağımsızlığını tanıdı.

1869- İstanbul'da "Atlı Tramvay", Konstantin Karopana tarafından çalıştırıldı.

1883- Rus yazar İvan Turgenyev, Paris yakınlarında öldü.

1895- İlk profesyonel futbol maçı yapıldı. Latrobe, Jeanette'i 12-0 yendi.

1908- Türkiye'deki ilk haftalık mizah dergisi "Kalem" yayımlanmaya başlandı.

1912- Deniz kuvvetlerine yiyecek sağlamak için dünyanın ilk konserve fabrikası İngiltere'de açıldı.

1933- Kayseri-Ulukışla hattının tamamlanmasıyla Karadeniz ile Akdeniz'i birbirine bağlayan demiryolu tamamlandı.

1939- Ankara Radyo gazetesinin ilk sayısı çıktı.

1939- Almanya'nın Polonya'yı işgalinden iki gün sonra İngiltere ve Fransa, Almanya'ya savaş ilan etti.

1952- Ağrı Dağı zirvesine Türk bayrağı dikildi.

1983- Nail Çakırhan, Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü aldı.

1988- Türkiye'ye sığınan Kürtlerin sayısı 100 bini aştı.

1988- Eski başbakanlardan Ferit Melen vefat etti.

1999- İstanbul Radyosu'nun ilk spikerlerinden Tarık Gürcan, İstanbul'da 71 yaşında öldü.

2006- İstanbul Fatih'te İsmailağa Camisi'nin emekli imamı Bayram Ali Öztürk bıçaklanarak öldürüldü. Öztürk'ü bıçaklayan Mustafa Erdal, camide bulunanlar tarafından linç edildi.

2008- Cumhurbaşkanı Gül, Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan'ın Erivan'daki Türkiye-Ermenistan Dünya Kupası grup elemesi futbol karşılaşması için yaptığı daveti kabul etti.

2012- İstanbul'da sadece toplu taşıma araçlarının kullanacağı "Toplu Taşıma Yolu" uygulaması başladı.

2013- Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, Türkiye'nin Oscar'a "Kelebeğin Rüyası" filmi ile katılacağını açıkladı.

2013- 28 Şubat süreci olarak bilinen döneme ilişkin eski Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral Çevik Bir ve eski YÖK Başkanı Kemal Gürüz'ün de aralarında bulunduğu 103 sanığın, "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni cebren devirmeye, düşürmeye iştirak" suçundan yargılanmasına başlandı.

2016- FETÖ/PDY'nin mülkiye yapılanmasına ilişkin yürütülen soruşturma kapsamında gözaltına alınan ve aralarında eski İstanbul Emniyet Müdürü Hüseyin Çapkın'ın da bulunduğu 4 kişi tutuklandı.

4 Eylül

1063- Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu Tuğrul Bey öldü.

1682- İngiliz astronom Edmund Halley, daha sonra kendi adı verilen kuyruklu yıldızı gördü.

1886- Apaçi yerlilerinin şefi Geronimo, ABD birliklerine teslim oldu. Son büyük Amerikalı-yerli savaşı sona erdi.

1919- Sivas Kongresi, Mustafa Kemal Paşa'nın konuşmasıyla açıldı.

1932- Dünya Barış Konferansı, Avusturya'nın başkenti Viyana'da toplandı.

1935- İstanbul telefon şirketi, hükümet adına işletilmeye başlandı.

1936- İngiltere Kralı VIII. Edward, İstanbul'da Atatürk'ü ziyaret etti.

1970- Şili'de sosyalist lider Salvador Allende başkan seçildi.

1970- Prof. Dr. Erdal İnönü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörü oldu.

1990- Gazeteci yazar Turan Dursun, İstanbul'da uğradığı silahlı saldırıda yaşamını yitirdi.

1996- Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, İsviçre tarafından Türkiye'ye iade edildi. Çelik, 16 Eylül'de 17 yıl aradan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.

2008- Emekli Tümgeneral Osman Pamukoğlu'nun kurucuları arasında bulunduğu "Hak ve Eşitlik Partisi" kuruldu.

2013- Yazar Yaşar Kemal'e, Ermenistan Kültür Bakanlığınca "Krikor Naregatsi" nişanı verildi.

2015- Mısır'ın Kefr eş-Şeyh ilinden 30 balıkçıyı taşıyan tekne Libya sahilinde battı, 26 balıkçı öldü.

5 Eylül

1669- Girit, Osmanlı İmparatorluğunca ilhak edildi.

1938- Atatürk vasiyetnamesini yazdırdı. Vasiyet, 28 Kasım 1938'de açıldı.

1939- İstanbul müzeleri, II. Dünya Savaşı nedeniyle kapatıldı.

1945- Çok partili düzene geçişin ilk partisi olan Milli Kalkınma Partisi kuruldu.

1950- Başvuru fazlalığı yüzünden üniversite giriş sınavı uygulaması başlatıldı.

1955- İstanbul Sultanahmet'te yeni Adliye Sarayı hizmete açıldı.

1960- Boksör Muhammed Ali (Cassius Clay), Roma Olimpiyatları'nda şampiyon oldu.

1963- 20-21 Mayıs'ta askeri darbe girişiminde bulunan Albay Talat Aydemir, Ankara 1 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesince idama mahkum edildi.

1972- "Filistinli Kara Eylül Hareketi" militanları, Olimpiyat Oyunları için Münih'e gelen İsrailli sporculara ateş açtı, bir sporcu öldü, biri ağır yaralandı, dokuz kişi rehin alındı.

1973- Devlet film arşivinde yangın çıktı, Atatürk'ün tek kopyalı filmleri yandı.

1973- Dünyanın en uzun karayolu tüneli, İsviçre'nin St. Gotthard bölgesinde açıldı.

1990- Hükümete, yurt dışına asker gönderme ve Türkiye'de yabancı asker bulundurma yetkisi veren teklif, TBMM'de kabul edildi.

1991- Nelson Mandela, Güney Afrika'da başkan seçildi.

2012- Afyonkarahisar'da askeri mühimmat deposunda patlama meydana geldi. Genelkurmay Başkanlığından yapılan açıklamada, patlamada 25 personelin şehit olduğu, 15 personelin yaralandığı açıklandı.

2015- MHP Merkez Disiplin Kurulu, Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş'in partiden ihracına karar verdi.

2015- Urartu Kralı II.Sadur tarafından inşa edilen Çavuştepe Kalesi'nde tahıl, yağ ve şarapların muhafaza edildiği 2 bin 800 yıllık küp bulundu.

2016- Afganistan'ın başkenti Kabil'de arka arkaya düzenlenen iki intihar saldırısında, 35 kişi hayatını kaybetti, 100'den fazla kişi yaralandı.

6 Eylül

1422- II. Murat, İstanbul kuşatmasını sona erdirdi.

1566- Kanuni Sultan Süleyman, Zigetvar yakınlarında öldü.

1938- Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu kuruldu.

1960- Türk Milli Güreş Takımı, Roma Olimpiyatları'nda serbest güreşte 4 altın, 2 gümüş madalya aldı.

1962- Iğdır'da meydana gelen depremde 5 bin ev yıkıldı, 25 bin kişi evsiz kaldı.

1966- Yıldız Savaşları dizisi, NBC'de gösterilmeye başlandı.

1975- Diyarbakır Lice'deki depremde 2 bin 385 kişi öldü.

1977- Yumurtalık'tan dış ülkelere ilk petrol sevkiyatı başladı.

1980- Sovyetler Birliği, Güney Kore Havayolları'na ait Boeing 747 uçağını düşürdü, 249 kişi öldü.

1986- İstanbul'daki Neva Şalom Sinagogu'na düzenlenen terörist saldırıda, 21 Musevi öldü, 4 kişi yaralandı.

1987- Cumhuriyet tarihinin 3. referandumunda, 1982 Anayasası ile eski siyasetçilere konulan yasak oya sunuldu. YSK, sonuçları yüzde 50,16 "evet", yüzde 49,84 "hayır" olarak, yasağın kaldırılması yönünde açıkladı.

1991- Ressam Fahrünnisa Zeyd, Ürdün'ün başkenti Amman'da öldü.

1992- Sinema sanatçısı Cevat Kurtuluş vefat etti.

1998- Japon sinemasının büyük ustası Akira Kurosawa, 88 yaşında Tokyo'da öldü.

2004- İskenderun Körfezi'nde 4 yılı aşkın süredir bekletilen "MV Ulla" adlı gemi, taşıdığı 2 bin 200 ton "toksik atık" yüküyle battı.

2005- Mersin'in Erdemli ilçesi Ayaş beldesinde (Elausa Sebaste) kazı çalışması yapan Roma La Sapienza Üniversitesi ekibi, MS birinci yüzyılda Romalılarca yaptırıldığı sanılan, bölgenin en büyük tapınağını buldu.

2007- Pankreas kanseri tedavisi gören İtalyan tenor Luciano Pavarotti 71 yaşında öldü.

2008- Ermenistan'ın başkenti Erivan'a giden Cumhurbaşkanı Gül, Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan ile bir araya geldi. (A) Milli Futbol Takımı, Gül ve Sarkisyan'ın izlediği 19. Dünya Kupası Avrupa elemeleri 5. Grup'taki ilk maçında, Ermenistan'ı, Tuncay ve Semih'in golleriyle 2-0 yendi.

2010- İrlandalı rock grubu U2, İstanbul Atatürk Olimpiyat Stadı'nda konser verdi.

2011- Kahramanmaraş'ın doğal güzellikleri arasında yer alan Tekir beldesindeki Yeşilgöz Göleti'nde araştırma yapan ODTÜ Obruk Mağara Araştırma Grubu, Türkiye'nin en derin 5. mağarasını ortaya çıkardı.

2011- Türkistan'dan 1953'te Türkiye'ye göç eden "Dünyanın en yaşlı kadını" 121 yaşındaki Gaışhıkaan Sıhıkaan, 58 yıl sonra verilen nüfus cüzdanıyla Türk vatandaşı oldu.

2013- Milli Tenisçi İpek Soylu, ABD Açık Tenis Turnuvası'nda Belçikalı partneri Elise Mertens ile genç kızlarda çiftler kategorisinde yarı finale yükselerek, tarihi bir başarıya imza attı.

2017- Sosyolog ve siyaset bilimci Prof. Dr. Şerif Mardin (90), İstanbul'da bir süredir tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.

7 Eylül

1533- İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, Greenwich'te doğdu.

1822- Portekiz sömürgesi Brezilya bağımsızlığına kavuştu.

1909- Amerikalı yönetmen Elia Kazan İstanbul'da doğdu.

1923- İkdam, Akşam, İleri, Tercümanı Hakikat, Tevhidi Efkar, Tanin, Vatan ve Vakit gazeteleri, dizgici grevi nedeniyle çıkamayınca, ortaklaşa "Müşterek" gazetesini yayımlamaya başladılar. Müşterek gazete iki hafta çıktı.

1936- İstanbul ve Ankara radyo şirketleri, satın alınarak devletleştirildi.

1936- Harp Okulu, İstanbul'dan Ankara'ya taşındı.

1938- Hatay Devleti Anayasası kabul edildi.

1946- Türkiye'de ilk büyük devalüasyon yapıldı. 1,83 TL olan ABD Doları'nın fiyatı, yüzde 54 artırılarak 2,83 TL'ye çıkarıldı.

1956- BM, Köleliğin, Köle Ticaretinin ve Köleliğe Benzer Kurum ve Uygulamaların Kaldırılması Ek Sözleşmesi kabul edildi.

1977- İstanbul'da tüp gaz kuyrukları oluştu.

1982- Esenboğa katliamı sanığı Levon Ekmekçiyan ilk celsede ölüm cezasına çarptırıldı.

1986- Şili'de Pinochet suikasta uğradı, beş koruması öldü.

2005- Türk sinemasının jönlerinden Efkan Efekan, akciğer kanseri tedavisi gördüğü hastanede 70 yaşında öldü.

2016- Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) 534 gün geçirerek "uzayda kesintisiz en uzun süre kalan Amerikalı" olan astronot Jeff Williams, Dünya'ya döndü.

2017- Türkiye'nin ilk kadın bakanı Türkan Akyol, tedavi gördüğü hastanede 89 yaşında hayatını kaybetti.

8 Eylül

1529- Kanuni Sultan Süleyman Budapeşte'yi fethetti.

1609- Mimar Sedefkar Mehmed Ağa, I. Ahmed'in isteği üzerine, Sultanahmed Külliyesi'nin inşasına başladı. Külliye, sekiz yıl sonra tamamlandı ve kullanıma sunuldu.

1862- Osmanlı Devleti ile Büyük Avrupa devletleri arasında İstanbul Protokolü imzalandı.

1931- Bulgaristan'da yayımlanan "Yüzellilikler"in gazetesi "Açık Söz" kapatıldı.

1946- Bulgaristan'da referandum sonucu monarşi sona erdi.

1951- 48 BM üyesi ve Japonya arasında resmi barış anlaşması imzalandı.

1954- SEATO (Güney Asya Paktı) kuruldu.

1968- Balkan Atletizm Yarışmaları'nda maraton dalında İsmail Akçay birinci, Hüseyin Aktaş ikinci oldu.

1977- İkinci Milliyetçi Cephe hükümetinin "Ekonomik İstikrar Önlemleri Paketi" açıklandı.

2004- Kastamonu'nun Küre ilçesinde Etibank'a ait bakır madeninde, tünel çalışmaları sırasında kaynak yapılırken gaz sıkışması sonucu çıkan yangında 19 işçi öldü, 19 işçi yaralandı.

2011- Alevi çalıştayları sonucunda alınan kararlar doğrultusunda Alevilik, din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarında yer aldı. Buna göre, 2011-2012 eğitim öğretim yılından itibaren ilköğretim 4. sınıftan lise son sınıfa kadar din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarında Alevilik konusu işlenmesine karar verildi.

2015- Iğdır'dan yola çıkan ve Dilucu Sınır Kapısı'nda görevli polis memurlarını taşıyan servis minibüsü ile koruma görevi yapan otomobilin, Aralık ilçesine bağlı Hasanhan Köyü yakınlarından geçişi sırasında, uzaktan kumandalı bomba patlatıldı. Saldırıda 13 polis şehit oldu, 4 polis yaralandı.

2015- Türkiye'nin ilk milli kazı alanı Alacahöyük'te yapılan kazılarda yaklaşık 3 bin 700 yıllık tunçtan motifli saç iğneleri ile boynuzdan takı bulundu.

2016- Diyarbakır'da merkez Sur ve Silvan ilçe belediyelerine Kanun Hükmünde Kararname kapsamında valilikçe kayyum ataması yapıldı.

2016- Eski MHP Milletvekili Meral Akşener, partisinden ihraç edildi.

2016- Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla yaz saati uygulamasının her sene yıl boyu sürdürülmesine ilişkin karar, Resmi Gazete'de yayımlandı.

2017- Eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, eski Halk Bankası Genel Müdürü Süleyman Aslan, eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Levent Balkan ile Abdullah Happani hakkında ABD'de tutuklama kararı çıkartıldı.

9 Eylül

1886- Bern uluslararası kopya hakları (Copyrights) konvansiyonu toplandı.

1921- Sakarya Savaşı'nda Mustafa Kemal Paşa, bazı komutanlarla "düşmanın mukavemetinin kırıldığı" Polatlı'nın kuzeyindeki Zafertepe'ye gelerek, Yunanlıların durumunu inceledi.

1922- 30 Ağustos Zaferi'nin kazanılmasının ardından Yunan ordularını önüne katan Türk orduları İzmir'e girdi.

1923- Halk Fırkası Tüzüğü onaylandı. Böylece CHP'nin kuruluşu gerçekleştirildi.

1933- İzmir Enternasyonal Fuarı'nın çekirdeğini oluşturan "9 Eylül Panayırı"nın ilki, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak tarafından açıldı.

1971- Boğaziçi Üniversitesi kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.

1974- Keban Baraj ve Hidroelektrik Santrali açıldı.

1974- 11. Antalya Film Şenliği'nde, Altın Portakal Ödülü'nü Lütfü Ömer Akat'ın "Düğün" filmi aldı.

1976- Çin Halk Cumhuriyeti Lideri Mao Zedung öldü.

1982- Türkiye'nin Burgaz Konsolosluğu İdari Ataşesi Bora Süelkan, Ermeni teröristlerce öldürüldü.

1984- Sinema yönetmeni ve oyuncusu Yılmaz Güney, 47 yaşında Paris'te öldü.

1991- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu yeniden faaliyete geçti.

1993- ATV yayın hayatına başladı.

1993- İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) birbirlerini tanımayı kabul etti.

1993- Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) kuruldu.

1995- Türkiye Güzeli Yeşim Palandüz, Dünya Güzeli seçildi. Palandüz'den önce, Keriman Halis 1932'de Dünya Güzeli seçilmişti.

2008- Pakistan'da, suikasta kurban giden eski başbakanlarından muhalefet lideri Benazir Butto'nun eşi Ali Asıf Zerdari devlet başkanı oldu.

2009- İstanbul'da yaşanan sel felaketinde 26 kişi hayatını kaybetti.

2011- Korgeneral Mehmet Eröz, kamuoyunu yönlendirme amaçlı internet siteleri davası kapsamında tutuklandı.

2011- Gaziantep'te dünyanın en büyük mozaik müzesi niteliğini taşıyan Zeugma Müzesi açıldı.

2012- Irak mahkemesi, Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık el-Haşimi ve korumalarından Ahmed Kahtan hakkında, gıyaplarında idam kararı verdi.

2012- Londra Paralimpik Oyunları sona erdi. Türkiye, oyunları 1 altın, 5 gümüş ve 4 bronz olmak üzere toplam 10 madalyayla tamamladı.

2013- Alkollü içkilerin perakende satışının 22.00-06.00 saatleri arasında yapılamayacağına ilişkin düzenleme yürürlüğe girdi.

2016- Kuzey Kore, nükleer savaş başlıklarının gücünü ölçmek için nükleer patlama denemesi yaptı. 10 kilotonluk güce sahip deneme 5,3 büyüklüğünde bir yer sarsıntısını tetikledi.

2016- Türkiye ekonomisi, yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4,5 büyüdü. Böylece Türkiye ekonomisi büyümesini üst üste 27 çeyrek sürdürdü.

Türkiye Eylül Güncel Haberler