Londra: Avrupa Basınında Bugün

Avrupa basınında bugün, İngiltere'nin caydırıcı nükleer silah sisteminin geleceği, dün Viyana'da sona eren AB-ABD Zirvesi ve ABD'nin Irak'taki müttefiki Kürtler başlıkları öne çıktı.

BBC'nin Türkçe internet sitesi "http://www.bbc.co.uk/turkish/" adresinde yer alan basın özetlerine göre, İngiliz basınında bu sabah öne çıkan başlıklardan biri, İngiltere'nin caydırıcı nükleer silah sisteminin geleceği. Akıllardaki soru, "Bu sistemin zaman aşımı nedeniyle yenileme vakti geldi mi?" İngiltere'nin halihazırdaki 4 nükleer denizaltısı, her biri İngiliz yapımı savaş başlıkları taşıyan ve sayıları 16'ya dek varan Amerikan Trident balistik füzeleriyle donatılmış bulunuyor. Ancak bazı çevreler de, "Bütçeye maliyeti 25 milyar doları aşacak böyle bir harcama gerekli mi?" diye soruyor. Bu tartışmaların tam ortasında İngiltere Maliye Bakanı Gordon Brown, Başbakan olursa, Trident füze sistemini yenileme sözü verdi. Times gazetesinin aktardığına göre, Sol kanat öfkeli. Maliye Bakanı'nın, dün "uzun vadede" nükleer yeterliliği koruma sözü vermesi, Sol kanatta tepkiyle karşılandı. Brown'ın, gelecek yıl Tony Blair'den görevi devralması bekleniyor. Gordon Brown, Amerikan Hükümeti ve silahlı kuvvetleri memnun edecek bu açıklamasıyla, İşçi Partisi lideri olduğunda, savunma konusunda yumuşak davranmayıp Sola yönelmeyeceğini de belli etmiş oldu. Bakanların bu konudaki kararı, 2007'nin başlarında almaları bekleniyor. Gordon Brown, komutanlar da "olur" verdiği takdirde, sistemi yenileyeceğini ilk kez kamu önünde doğruladı. Yeni sistemde de, eskisi gibi denizaltıların kullanılması kuvvetle muhtemel.

Independent gazetesinin bugünkü ekinin kapağında, "Yeni bir ulus mu doğuyor?" sorusu göze çarpıyor. Patrick Cockburn imzalı ve 4 sayfa ayrılan analizde bahsedilen yer: Süleymaniye, Dahuk ve Erbil'i de içine alan Irak'ın kuzeyindeki sözde Kürdistan bölgesi. Cockburn, Saddam Hüseyin'in devrilmesinin beklenmedik sonuçları olduğunu belirterek, "Onlarca yıl süren şiddetin ardından, acaba bu bölgenin halkı kendi kaderini tayin edebilecek mi?" diye sordu.

"ABD'NİN YENİ MÜTTEFİKİ"

Patrick Cockburn yazısında, "Irak Kürdistan'ı teoride bağımsız değilse de, BM'nin bazı üyelerinden daha güçlü. Irak'ın parçası ama aldığı kararlarda Bağdat'ın etkisi pek az. Beyaz Saray ve Downing Street'ın bir zamanlar varlığını bile reddettiği liderleri, şimdi her ikisinin de önemli müttefikleri arasında. Saddam'ın devrilmesinden kazara karlı çıkan Iraklı Kürtler oldu. Ancak bir felaketle sonuçlanabilir, fiili özerklikleri sona erebilirdi. Amerika'nın 40 bin Türk askeriyle Irak'a kuzeyden girme planları, Türk Meclisi'nde reddedilmeseydi.. Kürtler bir gecede, Amerika'nın Irak'taki tek gerçek müttefiki haline geldi. Bugün, Kürdistan'daki oteller dolup taşıyor, Erbil ve Süleymaniye'de birbiri ardına açılan inşaat alanlarından dev vinçler yükseliyor. Irak'ın başka yerinde çalışmak istemeyen doktorlar, gösterişli klinikler açıyor. Üstelik Kürtler sadece 3 eyaletle de sınırlı kalmadı, kontrollerindeki alan da genişledi" ifadelerine yer verdi. Patrick Cockburn, Kürtler'in sadece coğrafi anlamda güçlenmediği; hem Irak Hükümeti hem de ordusu içinde etkin olduklarına dikkat çekerek, ama pek çok Kürt'ün gelecek konusunda kaygılı olduğunu yazdı. Cockburn, "Şimdi Amerika'nın dostları ama Washington, geçmişte yüz üstü bıraktığında hiçbir pişmanlık duymamıştı. Irak'tan askerlerini çekmesinin ardından bir kez daha geniş Kürt nüfusa sahip ve Iraklı Kürtler'den şüphe duyan eski müttefiki Türkiye'ye yüzünü dönebilir. Kürtler güçlü, çünkü Irak'ın yüzde 80'ini oluşturan Sünni ve Şiiler savaş halinde. Ama günün birinde birleşip Kürtler'e hükmetmeye öncelik verebilirler. Farklılık, Kürdistan'ın sınırlarının nasıl çizilmesi gerektiğinde yatıyor. Petrol zengini Kerkük, daima tartışmaların odağında. Kürtler diğer Iraklılar'dan giderek ayrışıyor. Büyük bölümü bağımsızlıktan yana. Giderek daha az sayıda Kürt, Arapça konuşur oldu. Bununla beraber, Şii partilerle ilişkilerini iyi tutmaları gerektiğinin bilincindeler. Kürt liderler ayrıca, İranlılar ya da Türkler karşısında Amerika'nın garantör olmasından yanalar. Kürt liderler, şimdiye dek sayısız badire atlatmakta kurnaz davrandı ama herhangi bir hatalarının, halka pahalıya patlayacağını da biliyorlar" şeklinde görüşlerini aktardı.

"OLAĞANÜSTÜ NAKİL TARTIŞILMADI"

Avrupa'da pek çok gazetenin gündeminde, dün Viyana'da sona eren Avrupa Birliği (AB) - Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Zirvesi yer alıyor. Almanya'da yayımlanan Süddeutsche Zeitung gazetesi, zirveden bir gün sonra, "Hem Avrupa hem de Amerika'nın, eski adetlerini aşıp küresel konularda yakın işbirliğine gitmeye başlaması gerek" yazdı. Gazete, "AB, küreselleşme çağında başrol oyuncularından biri olmak için, bir tür süper güç olması gerektiğini fark etti, ama bunun için Amerika ile müttefik olması gerektiğinin de farkında. Amerikalı siyasetçiler de diğerleriyle beraber hareket ettiklerinde daha inandırıcı olduklarını öğrendi" diye yazdı. Avusturya gazetesi Der Standard, "Zirve, belki alışıldık kalıplardaydı" diyerek, ama yine de Avrupa ile Amerika'nın bazı önemli konularda ortak fikre varabildiğini belirtti. Guantanamo skandalı ve bu skandalın Amerika'nın imajı üzerindeki yansımaları, besbelli çok ciddi olmuş olmalı ki, Amerikan Başkanı Bush hapishanenin kapatılacağı planlarını açık ifadelerle doğruladı. Der Tagesspiegel'e göre ise Amerika'nın tavrı sadece Guantanamo değil, İran ve Avrupa'nın savunma yapısı konusunda da değişti. İspanyol El Pais gazetesi, zirveyi, önemli insan hakları konuları tartışılmadığı gerekçesiyle eleştirdi. Gazeteye göre, George Bush, Guantanamo kampını kapatmak istediğini söylese de Avrupalı temsilciler yeterince bastırmadı ve "olağanüstü nakil" yani terör zanlılarının CIA gözetimindeki uçaklarla sorgulanmak üzere işkence görme ihtimali bulunan ülkeleri götürülmeleri konusu e reddedilmeseydi.. Kürtler bir gecede, Ameriknu gündeme getirmedi. Romanya'da yayımlanan Curentful gazetesi de, Viyana'da Başkan Bush için uygulanan olağanüstü güvenlik önlemlerinin zirvenin önüne geçtiği yorumunu yaptı. "Nüfusun çoğunluğunun Bush'a düşman olduğu bir ülkede, nihai karar çıkmayan bu zirvenin protesto edilmesi de normal" diyor Curentful. İngiliz gazetelerinden Daily Telegraph ise Bush'un zirvede, "Amerika'nın dünya sahnesindeki rolünü savunduğu" görüşünü haberin başlığına çekti. Ancak gazete, Amerika'nın imajının giderek karardığını belirterek, Avrupa'da, Amerika'nın izlediği dış siyasete inanmayanların oranlarını aktardı. Buna göre, İspanya'da yüzde 90, Fransa'da yüzde 85, Almanya'da yüzde 72, İngiltere'de yüzde 68 ve Rusya'da yüzde 65 oranında Amerika'nın izlediği dış siyasete inanmayanlar bulunuyor. Daily Telegraph, aynı haberde bikinili protestocuların fotoğrafını ve kullandıkları pankartta yazanları da aktardı: "Ajitasyonu bırak, İslam düşman değildir".

Times, "İngiltere'nin ilk köle tüccarlarından birinin torunu, Afrikalılar'dan af diledi" diye yazdı. Sir John Hawkins'in soyundan gelen Cornwallı 37 yaşındaki Andrew Hawkins, Gambiya'ya giderek 25 bin Afrikalı'nın önünde diz çöktü. Hawkins, katıldığı etnik bir festivalde, bir grup İngiliz ile beraber kendini zincirleyerek, ataların eylemlerinden dolayı özür diledi ve affedilmeyi istedi. Şimdi turizmin merkezlerinden bir haline gelen ülkenin başkan yardımcısı, yaşlı sakinler çok istekli görünmese de, Hawkins'in isteğini kabul etti.

Haberler