Kahramanmaraş'ın Fransız işgalinden kurtuluşu ne zaman oldu? Sütçü İmam kimdir?

Mili hafızamızda önemli bir yere sahip olan Kahramanmaraş'ın Fransız işgalinden kurtuluşu, geçmişte yaşana kahramanlıkları ve mücadeleleri geleceğe aktarıyor. Peki, Kahramanmaraş'ın Fransız işgalinden kurtuluşu ne zaman oldu? Sütçü İmam kimdir?

KAHRAMANMARAŞ'IN FRANSIZ İŞGALİNDEN KURTULUŞU NE ZAMAN OLDU?

General Kerret, 21 Ocak 1920 Çarşamba günü Pazarcık ve Türkoğlu taraflarında yaşanan çatışmaları konuşma bahanesiyle Maraş'ın mülki amirlerini ve ileri gelenlerini karargâhına çağırdı.Toplantıya gelenlere ağır hakaretler ve tehditler savurduktan sonra bir Mutasarrıf Vekili Cevdet Bey, Jandarma Komutanı İsmail Hakkı Bey ve Belediye Reisi Bekir Sıtkı Bey gibi birçok kişi alı koyup bazılarını da serbest bıraktı.

Halk ve çeteler General Kerret'in toplantıya çağırdığı kişilerden bazılarını esir alıp bazılarını serbest bırakmasının ardından silahlarına sarıldılar. Maraş Kuvay-ı Milliye birliklerinin reisi Arslan Bey, durumu haber alınca hemen bir beyanname yayınlayarak halkı Fransızlara karşı koymaya çağırdı. Emrindeki çetelere de savaşın başladığını ilan etti. Böylece 22 gün 22 gece sürecek İstiklal mücadelesi başladı.

22 gün 22 gece süren Maraş İstiklal Mücadelesinde Evliya Efendi'nin ve çetesinin cesareti ve kahramanlığı dillerde destan oldu. Taşhan'ın alınışı sırasında Evliya Efendi şehit düştü. Evliya Efendi gibi Mıllış Nuri, Çuhadar Ali, Medineoğlu Abdullah Çavuş, Berber Ali, Göllülü Yusuf Çavuş ve Dr. Mustafa gibi yüzlerce Maraşlı namus bildikleri vatanları için şehit oldular. Şeyh Ali Sezai Efendi, Vezir Fahı, Karamanlı Fahısı, Kılıç Ali, Paşa Yakup Hamdi Bey, Efsuslu Köşoğlu Süleyman Bey, Andırınlı İbrahim Ağa, Yüzbaşı Kamil Bey, Pişkinzade Ali Rıza Bey, Aşıklıoğlu Hüseyin ve Abdal Halil Ağa gibi yüzlerce, binlerce kahraman vatan evladı, namus saydıkları vatanları için canla başla mücadele ettiler.

"Maraş Bize Mezar Olmadan Düşman Gülzar Olmaz!" diye Maraşlılar, düşmana teslim olmak yerine kendi evlerini yakarak yurtlarını düşmana dar ettiler. Açlık ve soğuğa rağmen teslim olmayan Maraş halkı, "Ya İstiklal Ya Ölüm!" parolasıyla başlattığı kurtuluş mücadelesini 11 Şubat 1920 tarihinde gerçekleştirdi.

Fransız İşgal Kuvvetleri Komutanı General Kerret, elindeki tüm teknik imkâna ve silaha rağmen Türkleri yenemeyeceğini anladı.11 Şubat gecesi, sahte bir saldırı planı hazırladıktan sonra çekilme kararı aldı. Gece çekiliş sırasında ses çıkarmaması için atların ayaklarına keçe bağlanılması emrini veren General Kerret, soğuğa, açlığa rağmen elindeki kıt kanat imkanlarla savaşan Maraşlılara karşı yenilgiyi kabul etti. 11 Şubat saat 3 buçuk sıralarında askerlerinin bir bölümünü şehirde bırakan General Kerret yanına aldığı 2 bin kişilik Ermeni grubuyla birlikte şehirden çıktı. Fransız askerlerinin Kışlayı ateşe verdikleri haberini alan Arslan Bey, Maraş'ın düşman işgalinden kurtulduğunu anladı. 11 Şubat 1920 sabahında Maraş'ta Türk milleti büyük bir zafer kazandı. Fransızlar, Agop Hırlakyan gibi birçok Ermeni ileri gelenine bile haber vermeden şehri terk edip gittiler. Arslan Bey'in emri ile geride kalan Fransız askerlerine ve Ermenilere iyi davranıldı, hiçbir surette kötü davranılmasına müsaade edilmedi.

Maraş halkının -20 derecede yaklaşık 1 metre yüksekliğindeki karda, tipide açlık ve yokluğa rağmen devrin en iyi silah ve cephanesiyle donanmış Fransız kuvvetlerine karşı kazandığı büyük zafer, mazlum milletlere örnek oldu. Anadolu'da başlatılan Kurtuluş Mücadelesi'nin ilk zaferi olan Maraş'taki kahramanlık destanı, diğer şehirlere de örnek oldu. Maraşlılar, şehirlerini düşman işgalinden kurtardıktan sonra Antep'in kurtuluşu için yardıma koştular. Antep'in kurtuluşundan sonra Osmaniye'ye yardım ettiler. Mustafa Kemal Paşa'nın Sakarya Meydan Savaşı'nda Maraşlı askerler canla başla vatanları için savaştılar.

TBMM, 1925 yılında Maraş Belediyesi'ne gönderdiği bir yazı ile kurtuluş mücadelesine katılanların isimlerini istedi. Maraş Belediye reisi ve Maraşlı ileri gelenler yaptıkları toplantıda, "Maraş'ın kurtuluşunda tüm Maraşlılar savaşmıştır! Maraş'ın her ferdi kahramandır!" cevabını verilmesi kararı alındı. Bunun üzerine TBMM, 5 Nisan 1925 tarihinde Maraş şehrine İstiklal Madalyası verdi.

Maraş'ın Kahramanlık destanı unutulmadı ve daha sonra yine Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 7 Şubat 1973 tarihinde Maraş'a "Kahraman" unvanı verildi.

Sütçü İmam

SÜTÇÜ İMAM KİMDİR?

Millî Mücadelemizin timsali olan Sütçü İmam, 1878 yılında Maraş'ın Fevzipaşa (Bektutiye) Mahallesinde doğmuştur. Babası Kireçcioğullarından Ömer Efendi, Annesi Tiyeklioğullarından Emine Hanımdır. Sütçü İmam, kendi halinde Uzunoluk Camiinin imamlığını "Allah rızası için" yapmakta, geçimini sağlamak için ise caminin biraz altındaki küçük dükkânında süt satmakta idi. Kendisinin asıl adı "İmam" olmasına rağmen süt sattığı için ismi "Sütçü İmam" olarak bilinirdi. 'Sütçü İmam (Uzunoluk) Olayı' diye bilinen hadisenin olduğu 31 Ekim 1919 tarihi, Maraş Millî Mücadelesinde şanlı bir direnişin başladığı gündür. Bu tarihte Fransızlardan güç alan Ermeniler, Maraş sokaklarına dağılarak önlerine gelen Türklere hakaretler ediyorlar, mukaddesata dil uzatıyorlardı. Bir grup Fransız-Ermeni devriyesi akşama doğru Uzunoluk Caddesinden kışlaya dönüyordu. O sırada Ermeni askerlerinden birisi Uzunoluk Hamamından çıkan bir hanımefendiye saldırarak peçesini yırttı ve ardından "Artık burası Türklerin değildir, Fransız memleketinde peçe ile gezilmez." diye tehdit etti. Bu durumu gören vatandaşlar, hemen dışarı çıkıp olay yerine geldiler. Olaya müdahil olan Çakmakçı Sait ise işgalci kuvvetlerin açtığı ateş sonucu şehit düşmüştür. Bu olaya şahit olan Sütçü İmam, işgalcilere karşı silahını ateşlemiş ve işgalci askerlerden birini etkisiz hale getirmiştir. Sütçü İmam'ın attığı ilk kurşun, Fransız ve Ermenilere karşı "Maraş bize mezar olmadan düşmana gülzar olmaz" parolasıyla Maraş'ın kurtuluş mücadelesinin de başlangıcını teşkil etmiştir.

Yirmi iki gün süren Maraş şehir harbinde de büyük yararlılıklar gösteren Sütçü İmam, işgalci kuvvetlerin Maraş'tan kovulmasından sonra harpteki fedakârlıklarına mükâfat olarak Belediye'ye personel olarak alınmıştır. Bu vazifesinin yanında kaledeki topun idaresi de kendisine verilmiştir. Abdülmecit Efendi halife olunca 101 pare top atmak için kaleye çıkmış ve top atışları sırasında barutun ateş alması neticesinde ağır şekilde yaralanmış ve iki gün sonra 25 Kasım 1922 tarihinde vefat etmiştir. Sütçü İmam'ın üç kız, bir erkek olmak üzere dört çocuğu vardı. Sütçü imam adına, ilk kurşunun atıldığı Uzunoluk Meydanında 1936 yılında Belediye Başkanı olan Hasan Sükûti Tükel tarafından bir anıt ve çeşme yaptırılmıştır. 1977 yılında da Kıbrıs Meydanında yine Sütçü İmam adına "Kurtuluş Anıtı" yaptırılmıştır. 1980 sonrası ise Çınarlı Camii'ndeki mezarı, Sıkıyönetim Komutanlığınca "anıt mezar" haline getirilmiştir. 1992 tarihinde ise Sütçü İmam'ın adının verildiği "Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi" kurulmuştur.

Kahramanmaraş Haberler