Hüseyin Rahmi Gürpınar kimdir? Unutulmaz yazarımız 155. yaşında!
Türk edebiyatına çok önemli eserler katmış olan Hüseyin Rahmi Gürpınar, bundan tam 155 yıl önce doğdu. Eserlerinde özellikle İstanbul mahallelerindeki yaşam tarzını gerçekçi bir şekilde işlemiştir. Peki Hüseyin Rahmi Gürpınar kimdir, eserleri hangileridir? İşte unutulmaz yazarımızın hayatı...
Hüseyin Rahmi Gürpınar, Serveti-i Fünun edebiyatının bağımsız yazarlarındandır. Bugün 155. doğum günü olan Hüseyin Rahmi Gürpınar, İstanbul halkının yaşamını, mahalle yaşantısını çok gerçekçi bir şekilde eserlerinde işlemiştir. Gulyabani, Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Şıpsevdi gibi eserlerin yer aldığı altmışa yakın öykü ve romanı mevcuttur. Peki, Hüseyin Rahmi Gürpınar kimdir?
HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR KİMDİR?
Hüseyin Rahmi Gürpınar, 17 Ağustos 1864'de İstanbul'da doğdu. Babası, hünkar yaveri Mehmet Sait Paşa'dır. Üç yaşında annesini kaybettikten sonra babası ile Girit'te yaşamaya başladı. Fakat altı yaşında İstanbul'da anneannesinin yanına geri geldi ve eğitimine burada devam etti.
Yakubağa Mektebi, Mahmudiye Rüşdiyesi ve idadide okuyan Hüseyin Rahmi, tarihçi Abdurrahman Şeref Bey'in himayesiyle 1878'de Mekteb-i Mülkiye'ye girdi. Fakat hastalığı nedeniyle 2. sınıfta iken öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kaldı.
Kısa bir süre, Adliye Nezareti Ceza Kalemi'nde memur, Ticaret Mahkemesi'nde Azâ Mülazımı olarak çalışan Hüseyin Rahmi hayatını kalemiyle kazanmaya çalıştı.
1887'de Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yazmaya başlayan Hüseyin Rahmi Gürpınar, ardından İkdam ve Sabah gazetelerinde mütercim ve yazar olarak çalıştı. II. Meşrutiyet döneminde 37 sayı süren Boşboğaz ve Güllâbi adlı bir gazete çıkardı. İbrahim Hilmi Bey ile birlikte çıkardığı Millet gazetesi de uzun ömürlü olmadı. Bundan sonra çalışmalarını İkdam, Söz, Zaman, Vakit, Son Posta, Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerine neşretti.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 5. ve 6. dönemlerde Kütahya milletvekili olan Hüseyin Rahmi, ömrünün son otuz bir yılını geçirdiği Heybeliada'daki köşkünde 8 Mart 1944 tarihinde öldü ve oradaki Abbas Paşa Mezarlığı'na defnedildi.
EBEDİ KİŞİLİĞİ VE EDEBİYAT ANLAYIŞI
Hüseyin Rahmi Gürpınar, anneannesinin yalısında dadılar arasında geçirdiği çocukluk ve gençlik yılları, İstanbul yaşamı ve insanlarını tüm detaylarıyla öğrenmesini sağladı. Bu ise eserlerine yansıdı.
Romanlarındaki kahramanların çoğu 19. yy sonu İstanbul'un canlı, renkli insan, hayat manzaralarıdır. Eserlerinde Anadolu yoktur. Mizahı, güldürücü olduğu kadar, gülünç yönlerimizin yansıtılması, hicvedilmesi için gerekli bir araçtır.
Hüseyin Rahmi, seçtiği tipleri seviyelerine uygun, ustaca konuşturur ve olayları gülünçlü, acıklı yönleriyle belirtir. Kuvvetli bir gözlem gücü vardır. Realist, natüralist bir görüşle "toplum için sanat" yapar. Ertem Eğilmez tarafından 1976 yılında çekilen Süt Kardeşler sinema filminin konusu Hüseyin Rahmi'nin Gulyabani (1913) isimli romanından uyarlanmıştır. Bağımsız sanatçılardan biri olarak da anılır.
Eserlerinde 19 ve 20. yüzyılı gerçekçi ve yalın bir dil kullanarak betimlemiştir. Bundan dolayı halk tarafından sevilen bir yazar olmuştur.
ESERLERİ
Hikâye, oyun ve roman türündeki eserlerinin sayısı 54'tür.
Eserlerinden bazıları:
Şık (1889), İffet (1896), Son Arzu (1922), Tesadüf (1900), Metres (1899), Şıpsevdi (1911), Nimetşinas (1911), Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç (1912), Mutallaka (boşanmış kadın) (1898), Gulyabani (1913), Hakka Sığındık (1919), Efsuncu Baba (1924), Evlere Şenlik, Kaynanam Nasıl Kudurdu (1927), Muhabbet Tılsımı (1928), Namusla Açlık Meselesi (Öykü, 1933), Utanmaz Adam (1934), Eşkiya İninde (1935),İki Hödüğün Seyahati (1933), Katil Buse ( Öykü, 1933), Kadın Erkekleşince (Oyun, 1933), Gönül Ticareti (1939), Gönül Bir Yeldeğirmenidir Sevda Öğütür (1943), Dünyanın Mihveri Kadın Mı? (1949), Melek Sanmıştım Şeytanı (1943), Dirilen İskelet (1946),Deli Filozof (1964), Kaderin Cilvesi (1964), Namuslu Kokotlar (1973), Shikure Babezu (1974), Kaderin Cilvesi (1912), Gönül Ticareti (1911), Ölümüne Sevgi, Namussuz Necdet, Fiyasko, Mürebbiye (1889), Hayattan Sayfalar, Kadınlar Vaizi, Kesik Baş (1942), İstanbul'da Bir Frank,Ben Deli Miyim? (1925), İnsan Önce Maymun Muydu?, Meyhanede Hanımlar (1924), Can Pazarı, Ölüler Yaşıyor Mu? (1973), Şeytan İşi (1933),Cadı (1912), Cadı Çarpıyor, Bir Muadele-i Sevda (1899), Tünelden İlk Çıkış (Öykü, 1934)
