Stiglitz: Yatırımcılar Facebook'un faizsiz mevduatını neden seçsin?

– Nobel Ekonomi Ödüllü Ekonomist Joseph Stiglitz, Facebook'un kripto para birimi Libra'yı eleştirerek, "Yatırımcılar paralarını güvenli ABD Hazine Tahvili'ne ya da hisse senetlerine yatırmak yerine, Facebook'un faizsiz mevduatını neden seçsin?" diye sordu.

Stiglitz, Project Syndicate'e yazdığı makalede Facebook'un piyasaya yeni bir kripto para birimi sürme planlarını eleştirerek, Facebook'un yeni bir para biriminin oluşturacağı fırsatları kendi çıkarlarına kullanabileceği düşüncesinin "21'inci yüzyılda Amerikan kapitalizmindeki yanlışı gösterdiğini" belirtti.

Geçmişte geleneksel para birimleriyle ilgili en büyük şikayetin söz konusu para birimlerinin istikrarı olduğunu ve ani ve belirsiz enflasyonun para birimlerini zayıf bir tasarruf aracına dönüştürdüğünü vurgulayan Stiglitz, dolar, euro, yen ve yuanın artık oldukça stabil olduğunu ve hatta günümüzde ana sorunun enflasyon değil deflasyon olduğunun altını çizdi.

Stiglitz, geçmişten bu yana finansal şeffaflık kapsamında çeşitli gelişmeler görüldüğüne ve bankaların kara para aklama ve diğer illegal eylemlerde kullanılmasının güçleştiğine dikkat çekti.

"Teknoloji, işlemlerimizi oldukça etkin bir şekilde tamamlamamıza ve oldukça güçlü koruma yöntemleriyle varlıkların müşterilerin hesaplarından perakendecilere saniyeler içinde taşınmasına olanak sağladı" diyen Stiglitz, şu an "başka bir kripto para biriminin yol açabileceği" üzere, dünyanın ihtiyacı olan son şeyin, "illegal eylemlerde ve kara para aklama işlemlerinde" kullanılabilecek yeni bir para birimi olduğunu vurguladı.

Stiglitz, mevcut finansal sistem ve hem tasarruf aracı hem de ödeme yöntemi olarak kullanılan para birimlerindeki asıl sorunun, işlemleri yöneten şirketlere yönelik rekabet ve yaptırım eksikliği olduğunu öne sürdü.

Özellikle ABD'de olmak üzere, birçok tüketicinin ödemeler için olması gerekenden iki kat daha fazla ödeme yaparak Visa, Mastercard ve American Express gibi şirketlerin "ceplerini doldurduğunu" öne süren Stiglitz, Facebook iş modeline yönelik ilginin Facebook'un işlemlerin gerçekleştirildiği platformlardan kazanç elde etme hedefi taşımasından kaynakladığını vurguladı.

"(Facebook'un) daha fazla rekabetin kar oranlarını sıfıra düşürmeyeceği yönündeki inancı, kurumsal sektörün piyasa gücünü kontrol edebilme ve hükümetler üzerinde politik güce sahip olduğu düşüncesini onaylıyor" diyen Stiglitz, şu değerlendirmeyi yaptı:

"İddialara göre Libra'nın değeri birden fazla para birimine bağlı olacak ve hükümet tahvilleriyle desteklenecek. İşte burada başka bir kar kapısı görülüyor: Facebook, mevduat için faiz ödemeyerek, söz konusu mevduattan elde edeceği faizle arbitraj karı kazanabilir.

"Yatırımcılar paralarını güvenli ABD Hazine Tahvili'ne veya hisse senetlerine yatırmak yerine, Facebook'un faizsiz mevduatını neden seçsin? (Mevcut ABD Başkanı da dahil olmak üzere) illegal eylemler yapan kişiler, yolsuzluk, vergi kaçırma, uyuşturucu ticareti veya terörizm gibi aktivitelerini fark edilmeden yürütmek istedikleri için fazladan para harcamayı kabul ediyorlar.

"Eğer Libra'nın iş modeli gerçekten böyleyse, hükümetler acilen bu operasyonu durdurmalı. En azından Libra, finansal sektörün diğer enstrümanlarının maruz kaldığı bazı şeffaflık yaptırımlarına tabi tutulmalı.

"Bunun yanında güven sorunu da var; bütün para birimleri, talep edildiği anda çekilebilme güveni üzerine kurulu, fakat özel bankacılık sektörü defalarca bu alanda güvenilir olmadığını gösterdi. Birkaç kısa yılda da Facebook yüksek bir güvensizlik düzeyine ulaştı.

"Facebook liderleri birçok kez para ve sözlerini yerine getirme seçenekleri arasında kaldı ve her seferinde parayı seçtiler. Bu kapsamda, yeni bir para birimi oluşturmaktan daha paraya ait bir şey olamaz.

"Finansal durumuyla ilgili yalnızca bir saf Facebook'a güvenir. Fakat belki de durum böyledir; aylık 2.4 milyar aktif kullanıcısıyla dakikada kaç yolunacak kaz doğduğunu Facebook'tan iyi kim bilebilir ki?"

Amerika Birleşik Devletleri Facebook Güncel Haberler