Çin'in Fast Teleskobu, Tuhaf Yinelenen Hızlı Radyo Patlaması Tespit Etti

BEİJİNG, 9 Haziran (Xinhua) -- Bilim insanları, türünün ikinci örneği olan son derece aktif, yinelenen Hızlı Radyo Patlaması (FRB) tespit etti. Bu keşif, bu gizemli kozmik olayların evrimsel resmine yönelik ipuçları sunuyor. FRB'ler, radyo bantlarındaki en parlak milisaniyelik astronomik ani değişiklikler olarak tanımlanıyor, ancak kökenleri bilinmiyor. Şu ana kadar tespit edilen FRB'lerin yüzde 5'inden azının yinelendiği, çok azınınsa sürekli olarak aktif olduğu görüldü. "Çin'in Gökyüzündeki Gözü" olarak da bilinen 500 metrelik Diyaframlı Küresel Radyo Teleskobu'nu (FAST) kullanan, Çin Bilimler Akademisi'ne bağlı Ulusal Astronomi Gözlemevi'nden (NAOC) astronomlarının başını çektiği bir uluslararası ekip, Dünya'dan yaklaşık 3 milyar ışık yılı uzaklıktaki metaller açısından fakir bir cüce galakside FRB 20190520B olarak adlandırılan bir aktif yinelenen hızlı radyo patlaması keşfedip yerini belirledi. Sonrasında Very Large Array teleskobu, Palomar teleskobu, Keck Teleskobu, Subaru Teleskobu ve Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu gibi teleskoplar birbiri ardına gözlemde bulunarak FRB 20190520B'yi teyit etti.

FRB 20190520B'nin süper parlak bir süpernovanınkine benzer karmaşık bir plazma ortamında yer alıyor gibi göründüğünü söyleyen bilim insanları, "yenidoğan" bir süpernova olabileceği tahmininde bulundu. Çarşamba günü Nature dergisinde yayımlanan araştırmaya göre son derece aktif FRB'lerin ikinci örneği olan FRB 20190520B, kompakt bir bölgeden gelen yinelenen patlamalara ve patlamalar arasında sürekli radyo emisyonlarına sahip. 2016 yılında keşfedilen ilk örneğe, FRB 20121102A kodu verilmişti. Araştırmacılar, bu iki FRB ile diğerleri arasındaki farklılıkların, iki farklı FRB türü olabileceğini çağrıştırdığını söyledi. Artık FRB kaynağı adaylarının, devasa bir yıldızın patlayarak süpernovaya dönüşmesinden arta kalan süper yoğun nötron yıldızları ya da magnetar denilen aşırı güçlü manyetik alanları olan nötron yıldızları olduğu biliniyor.

Astronomlar, iki farklı mekanizmanın olabileceğini ya da bu kaynakları üreten nesnelerin, evrimlerinin farklı aşamalarında farklı davrandığını söyledi. Makalenin ortak yazarı NAOC'den Li Di, "Ayrıca FRB 20121102A ve FRB 20190520B'nin, evrilmekte olan FRB popülasyonunun ilk aşamalarını temsil ettiğini varsayıyoruz" diye konuştu. Li, "FRB'lerin köken ve evriminin tutarlı bir resmi, sadece birkaç yıl içinde ortaya çıkacak gibi görünüyor" dedi. Çin'in güneybatısında yer alan Guizhou eyaletindeki derin ve yuvarlak bir karstın üzerinde yer alan FAST, Ocak 2020'de çalışmaya başladı ve resmi açılışı 31 Mart 2021'de yapıldı. FAST'ın, dünyanın en hassas radyo teleskobu olduğu düşünülüyor.

Kaynak: Xinhua / Güncel