Eastmed projesi nedir? ABD Eastmed projesinden neden çekildi? Eastmed nedir?

Doğu Akdeniz Boru Hattı veya bilinen ismiyle Eastmed Boru Hattı hakkında Eastmed projesi nedir? sorusu ABD'nin Eastmed projesinden çekilmesinin ardından Eastmed projesi nedir? ABD Eastmed projesinden neden çekildi? Eastmed nedir? sorularını da gündeme taşıdı. Peki, Eastmed projesi nedir? ABD Eastmed projesinden neden çekildi? Eastmed nedir? İşte ayrıntılar haberimizde...

EASTMED PROJESİ NEDİR?

Doğu Akdeniz Boru Hattı veya bilinen ismiyle Eastmed Boru Hattı, karada ve denizde devam eden, Doğu Akdeniz kaynaklarını Kıbrıs ve Girit üstünden Yunanistan topraklarına ulaştırması beklenen doğalgaz boru hattıdır. Doğal gazın Yunanistan üzerinden İtalya'ya oradan da bütün Avrupa'ya aktarılması planlanmaktadır. Boru hattının uzunluğu 1900 kilometre, derinliği 3 kilometre olarak planlanmıştır. Yılda 10 milyar metreküp doğal gaz taşıma kapasitesi bulunmaktadır. Boru hattının 7 milyar dolara mal olacağı ve yapımının 7 yıl süreceği tahmin edilmektedir.

2 Ocak 2020'de Yunanistan'ın başkenti Atina'da İsrail, Yunanistan ve Kıbrıs liderleri arasında Eastmed Boru Hattı projesi sözleşmesi imzalanmıştır. İsrail, Mısır, Kıbrıs, Yunanistan arasında sık sık doğal gaz forum toplantıları yapılmaktadır. Filistin ve Ürdün de bu toplantılara gözlemci göndererek katılmaktadır. Türkiye bu boru hattınının güzergâhını kabul etmemiş, Libya ile yaptığı MEB anlaşması ile birlikte Doğu Akdeniz'de Türkiye-Libya kıyılarını karşılıklı olarak kontrol etmeye başlamış ve Eastmed Boru Hattı'nın geçirilmesi planan deniz sınırlarına hâkim olmuştur. Eastmed Boru Hattı'nın sahibi olan ülkeler Türkiye'yi bölgedeki barışa karşı tehdit olarak görmektedirler.

Amerika Birleşik Devletleri bu süreç sonrası krize müdahil oldu. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Türkiye'nin faaliyetlerinin kabul edilemez olduğunu açıkladı ve hiçbir ülkenin Avrupa Birliği'ni rehin alamayacağını söyledi. Bu açıklamanın yapıldığı gün Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Yavuz Sondaj Gemisi'nin sondaja başlayacağını duyurdu.

19 Temmuz 2020'de İsrail hükümeti Eastmed Boru Hattı projesini onayladı.

EASTMED PROJESİ GÜZERGAHI

Eastmed Boru Hattı'nın İsrail'den Kıbrıs Cumhuriyeti'ne, Kıbrıs Cumhuriyeti'nden de Yunanistan'a bağlanması planlanmaktadır. Buradan da başta İtalya olmak üzere tüm Avrupa'ya doğal gaz taşınacaktır. Buna karşın Türkiye Cumhuriyeti, Libya'yla yapmış olduğu MEB anlaşması sonrası Eastmed Boru Hattı'nın geçirilmesi planlanan deniz sınırlarını tamamen kontrol etti ve Eastmed Boru Hattı'na izin vermeyeceğini belirtti. İsrail hükümeti tarafından onaylanan Eastmed Boru Hattı projesinin geçeceği deniz sınırları 22 Temmuz 2020 itibarıyla Türkiye'nin kontrolündedir ve bu proje Doğu Akdeniz'de paylaşım eşit şekilde yapılmadığı takdirde Türkiye'ye göre "ölü doğmuş" bir projedir.

ABD EASTMED PROJESİNDEN NEDEN ÇEKİLDİ?

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dimitris Kaçonis, ABD'nin projeden desteğini çekme kararının arkasında hem ekonomik hem de jeostratejik nedenler olduğunun altını çizdi.

Projenin ekonomik açıdan karsız olduğunun en başından beri birçok kişi tarafından söylendiğini hatırlatan Kaçonis, doğal gaz ve petrol alanında faaliyet gösteren birçok şirketin etkinliklerini yeşil enerji gibi farklı alanlara kaydırmaya başladığına dikkati çekti.

Kaçonis, jeostratejik açıdan, Türkiye'nin projeden duyduğu rahatsızlığın önemli bir faktör olduğunu belirterek, "ABD, Türkiye'nin EastMed'e tepkilerini görerek bu tepkileri göz önünde bulundurmak istiyor. Dolayısıyla bölgedeki politikalarını genel olarak yeniden şekillendiriyor." diye konuştu.

ABD'nin hem Türkiye'yi hem de Yunanistan'ı NATO içerisinde görmek istediğine vurgu yapan Kaçonis, "Proje gerçekleşse bile bundan asıl kazançlı çıkacak olan çok uluslu çıkar grupları olacaktır. Bölge halkları ya çok az faydasını görecektir ya da hiç görmeyecektir. Bölgedeki barışı tehdit edecek gerilimlere yol açma ihtimali de söz konusu." dedi.

Eski Büyükelçi ve Yunanistan Dışişleri Bakanlığı Danışmanı Panayotis Ioakimidis, projenin muhtemelen gerçekleşmeyeceğini öngördüğünü dile getirerek nihai karar için Avrupa Birliği (AB) Komisyonu tarafından yapılacak, projenin sürdürülebilirliğine ilişkin değerlendirmenin de mutlaka beklenmesi gerektiğini vurguladı.

Komşu iki ülke olan Yunanistan ve Türkiye'nin içerisinde bulundukları coğrafyadan "kopamayacaklarını" söyleyen Iokimidis, "Biri diğerinin hemen yanında olduğu için uluslararası hukuk ve iyi komşuluk ilişkileri temelinde iş birliği ve diyalog yoluna gitmenin yolunu bulmalılar." değerlendirmesini yaptı.

Iokimidis, Türkiye'nin Deniz Hukuku Sözleşmesini imzalaması ve "casus belli"den vazgeçmesinin, Yunanistan'ın ise Türkiye'nin AB'ye yakınlaşmasını desteklemesinin çözüm yolunda önemli adımlar olabileceğini savundu.

Gündem Dünya Haberler