İran ve İsrail Medyasındaki Çift Standartlar Tepki Çekiyor

Son günlerde, hem ülke içinde hem de yurt dışında yaşayan çok sayıda İranlı, iki benzer trajedinin uluslararası medyada yer alış biçimlerindeki çarpıcı tezat nedeniyle sosyal medyada tepkilerini dile getirdi.

İsrail'in Beerşeba kentindeki bir hastanenin bombalanması, önde gelen uluslararası medya kuruluşları tarafından anında ve kapsamlı bir ilgi gördü.

Bundan birkaç gün önce İran'ın batısındaki Kirmanşah kentindeki bir hastane de saldırıya uğramıştı ancak bu saldırı haberi dünya çapında pek ilgi görmedi.

Benzer acılara farklı muamelenin getirdiği eşitsizlik duygusu, birçok kişinin kendini görmezden gelinmiş ve değersiz hissetmesine neden oldu.

Bu durum aynı zamanda önemli bir soruyu da gündeme getirdi: Dünya neden bazı trajedileri görüyor da bazılarını görmüyor?

Cevap sadece jeopolitikte değil, aynı zamanda bilgiye erişimde, görünürlükte ve stratejik kullanımda da yatıyor.

İsrail medyayı anlıyor.

İsrail hükümeti ve askeri kurumları, yabancı basınla etkileşim kurmak için iyi işleyen bir sistem geliştirdi.

Büyük bir olay yaşandığında, çoğunluğu Tel Aviv veya Kudüs'te görevli olan yabancı muhabirler derhal olay yerine sevk ediliyor.

Burada, mağdurlarla veya yetkililerle görüşme, onlara sorular sorma ve video yayın imkanına sahipler.

Hızlı, şeffaf bu sistem küresel haber döngüsünü beslemek için tasarlanmış durumda.

Bu durum Gazze için geçerli değil. İsrail bölgeyi abluka içinde tutuyor ve uluslararası haber ekiplerinin sahadaki durum hakkında haber yapmalarına izin vermiyor.

Bilgi boşluğu

İran ise yabancı gazetecilere neredeyse tamamen kapalı.

BBC muhabirlerine Tahran'dan haber yapmaları için vize bile verilmiyor.

Ülke içindeki İranlı gazeteciler için bile kısıtlamalar sıkı ve sansür yaygın.

Kirmanşah bombalamasının ardından ortaya çıkan ilk görüntüler, cep telefonlarıyla çekilmiş, bulanık, karanlık birkaç fotoğraftan ibaretti.

Basın açıklamaları yapılmadı, koordineli medya erişimi olmadı ve kesinlikle olay yerinden canlı yayın yapılmadı.

Mesele daha da derinleşiyor.

Tel Aviv semalarından 24 saatlik uydu görüntüleri, insansız hava aracı videoları ve canlı yayınlar yaygın olarak kullanılıyor.

İran içinse tam tersine bir bilgi boşluğu var; ülke içindeki videoların çoğu siviller tarafından gizlice telefonlarıyla çekiliyor, kesilen internet bağlantıları üzerinden yükleniyor ve hemen kaldırılmaya çalışılıyor.

Bir de resmi rakamlar meselesi var.

Beerşeba hastanesinin vurulmasının ardından İsrail yetkilileri hemen yaralı sayısını açıkladı, hastaların durumu hakkında bilgi verdi ve saldırının arka planını duyurdu.

İran'da, İsrail'in ilk saldırı dalgasından yaklaşık iki gün sonra Sağlık Bakanlığı ülke genelindeki ölü sayısını 224 olarak açıkladı.

O tarihten bu yana, Kirmanşah'taki hastane de dahil olmak üzere belirli yerler hakkında ayrıntılı bir döküm veya güvenilir bir güncelleme yapılmadı.

Resmi bir netliğin olmaması nedeniyle, tek yeni bilgi, yaslı ailelerin internette yayınladığı çocuklarının, annelerinin ve diğer sivil mağdurların fotoğrafları oldu; hepsi devletin sessizliğinin bıraktığı boşluğu dolduran kişisel anlatılardı.

Bu yazı yazıldığı sırada İran'da internet fiilen çevrimdışıydı.

Daha önce yurtdışından ulaşılabilen haber ajansları artık hiç yüklenmiyor, hatta eksik yükleniyor.

Yurt dışından devlete ait internet sitelerine yerleştirilen resim ve videolar çoğu zaman açılmıyor.

Çoğu durumda ana sayfalar bile yüklenmiyor.

Sonuç olarak, bir hastanenin bombalanması gibi iki olayın, nerede meydana geldiğine bağlı olarak bildirilmesinde önemli bir dengesizlik ortaya çıkıyor.

İran'ın medya üzerindeki sıkı kontrolü ve yoğun sınırlamalar uygulanan internet ortamı, yabancı gazetecilerin sahadan haber yapmasını, yerli medyanın ise özgürce faaliyet göstermesini zorlaştırıyor.

Böyle bir ortamda, bir olayın tüm kapsamını, yani insani maliyetini, bağlamını ve sonrasını aktarmak neredeyse imkansız hale geliyor.

Bu da İran'ı küresel tartışmada dezavantajlı bir konuma getiriyor.

Füzeler kadar anlatıların da önemli olduğu bir savaşta İran kendini etkili bir şekilde susturdu.

Bu haber, BBC gazetecileri tarafından hazırlandı ve kontrol edildi. Bir pilot proje kapsamında çevirisi için yapay zekadan da faydalanıldı.