Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde Eğitim Kampları Kararı

Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, uzun zamandır uluslararası kamuoyu tarafından tartışılan ve Pekin yönetiminin varlığını kabul etmediği Müslümanlara yönelik "siyasi eğitim merkezleri" adı altındaki kamplarla ilgili yeni bir düzenleme açıklandı. Bölgede kurulacak merkezler için "aşırıcılıktan etkilenmiş kişileri eğitmek ve dönüştürmek için mesleki eğitim merkezleri gibi eğitim ve dönüşüm mekanizmaları kurulmasını" öngören bir düzenlemenin yürürlüğe girdiği bildirildi.

Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yerel meclis olarak görev yapan Halk Kongresi tarafından yayımlanan "Sincan Uygur Özerk Bölgesi Aşırıcılıkla Mücadele Düzenlemesi"ne göre, bölgede "mesleki eğitim merkezlerinin" kurulmasına izin verilecek.

Düzenlemede, "İlçe ve üzeri idari birimler aşırıcılıktan etkilenmiş kişileri eğitmek ve dönüştürmek için mesleki eğitim merkezleri gibi eğitim ve dönüşüm mekanizmaları kurabilir." ifadesi yer aldı.

Bu idari birimlerin, mesleki eğitim merkezlerinde toplanan kişilerin, düşüncelerinin dönüşmesini ve topluma geri dönmesini sağlamak için "psikolojik tedavi ve davranış düzeltme uygulamaları yapmaları, bu yolla aşırıcılığı yok etmeye yönelik ideolojik eğitimleri organize etmeleri" gerektiği vurgulandı.

Bu merkezlerin, Çince yazma ve konuşma üzerine eğitim sağlayacağı belirtilirken, bölgedeki idari mekanizmaların eğitim ve dönüşüm sisteminin "standartlaşması ve yasallaşmasını" teşvik etmek için bu eğitim merkezlerini organize ve koordine etmekten sorumlu olacağı ifade edildi.

Diğer yandan ülkede tanımı tam olarak yapılmayan "aşırıcılıkla mücadele düzenlemesini" ihlal edenlerin, Terörle Mücadele Kanunu, Kamu Güvenliği İdareleri Ceza Hukuku ve Sincan'ın terörle mücadele düzenlemelerine göre cezalandırılacağı bildirildi.

"Sincan'da yeniden eğitim kamplarını tanımak için kanun değişti"

Hong Kong merkezli South China Morning Post gazetesi de konuyla ilgili haberinde, Çin hükümetinin gözaltı kampları olarak işlev gören "yeniden eğitim kamplarını", "mesleki eğitim merkezleri" ifadesiyle yeniden yürürlüğe soktuğuna dikkati çekti.

Bölgede yerel meclis olarak çalışan Halk Kongresi'nin yaptığı revizyonun, "Çin Sincan'da yeniden eğitim kamplarını tanımak için kanunu değiştirdi" başlığıyla duyurulduğu haberde, ilgili düzenlemenin Mart 2017'de yayımlanan versiyonunda anormal sakal bırakmak ve peçe giymek dahil bir dizi "aşırıcı" addedilen eylemleri yasakladığı hatırlatıldı.

Diğer yandan Çin Komünist Partisinin resmi yayın organlarından Global Times gazetesi de mesleki eğitim merkezlerinin aşırıcılıktan etkilenmiş kişilere psikolojik danışmanlık sağlayarak, bu kişilerin topluma ve ailelerine geri dönmesine yardım edeceğini öne sürdü.

Düzenlemenin, aşırıcılığı toplumun kültürel etkinliklerinin yanı sıra diğer insanların dini özgürlüklerine de müdahale eden bir davranış olarak tanımladığına dikkati çeken gazete, düzenlemenin aşırıcı faaliyetlere daha sert ceza verilmesine imkan tanıdığını belirtti.

Çin'e uluslararası kurumlardan tepkiler

Birleşmiş Milletler (BM) Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesinin (İHOP) Çin'de ayrımcılığa uğrayan topluluklarla ilgili İsviçre'nin Cenevre kentinde ağustosta düzenlediği toplantıya katılan insan hakları kuruluşları, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yerel yöneticilerin siyasi olarak sakıncalı tutumlar içinde olduğunu iddia ettiği bireyleri siyasi eğitim merkezlerinde alıkoyduğunu açıklamıştı.

Örgüt temsilcileri, toplantıda yaptıkları sunumlarda, herhangi bir yargı kararına dayanmadan hürriyetinden alıkonulan kişi sayısının 3 milyonu bulduğunu iddia etmişti.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ise Çin hükümetinin, ülkenin kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Müslüman Uygurlara "sistematik insan hakları ihlallerinde bulunduğunu" duyurmuştu.

Çinli yetkililer defalarca yalanlamıştı

Konuya ilişkin suçlamaları o dönem reddeden Pekin yönetimi, Çin'deki etnik azınlıkların dini özgürlüklerinin kanunlarla korunduğunu savunmuştu.

Eğitim kamplarının varlığı konusunda yurtdışından gelen sert eleştirilere yanıt veren Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüleri, farklı dönemlerde defalarca bu kampların varlığını kesin bir dille yalanlayan açıklamalarda bulunmuştu.

Çin İnsan Hakları Savunucuları Örgütü (CHRD) ile Eşit Haklar İnisiyatifi'nin (ERI) Sincan'ın güneyinde, Kaşgar vilayetinde bu yıl içerisinde yaptığı araştırmaya göre, bölgede 660 bin kişinin "güçlü dini görüşlere" veya "siyasi açıdan yanlış fikirlere" sahip oldukları gibi gerekçeler öne sürülerek siyasi eğitim kamplarında alıkonulduğunu, yaklaşık 1,3 milyon kişinin ise "yeniden eğitim" adı altında düzenli kurslara katılmaya zorlandığını kaydetmişti.

Araştırmada mevcut bulgulardan hareketle Sincan'ın güneyinde kırsal bölgelerde yaşayan Uygur nüfusunun yaklaşık yüzde 30'unun herhangi bir yargı kararı olmaksızın "yeniden eğitim" zorlamasıyla karşılaştığının anlaşıldığı öne sürülmüştü.

Özellikle Uygurları hedef alan bu kamplarda, Çin dışında yaşayan çok sayıda Uygur, akrabalarının ya bu kamplardayken ya da serbest bırakıldıktan sonra öldüğünü iddia ediyor.

Söz konusu kamplara alınan Uygurlar, sandalyelere bağlandıklarını, sorgulandıklarını, kendilerine doğru düzgün yiyecek verilmediğini öne sürmüştü.

Uygurlar, ağustosta Wall Street Journal gazetesine isimlerini vermeden yaptıkları açıklamalarda, "Bizlere din diye bir şey olmadığını söylediler. 'Neden dine inanıyorsun ki? Tanrı diye bir şey yok.'? dediler ve saatlerce marşlar söylemek zorunda bıraktılar." ifadelerini kullanmıştı.

Diğer yandan açıklamalar arasında, "Komünist Parti iyidir" sloganlarıyla sabahları erkenden kaldırılıp koşmaya zorlandıkları da yer almıştı.

Bu kişilerin, kamplara götürülme sebepleri arasında yurt dışına seyahat, Çin dışında akrabalarla iletişime geçme ya da onları ziyaret etme, telefonlarında WhatsApp uygulaması olması gibi gerekçeler bulunuyor.

Çin Halk Cumhuriyeti Pekin Uygur Güncel Haberler