Ceza Yargılamasında Değişiklik (3)

Kovuşturma aşamasındaki kaçak kişilere yönelik düzenleme ve yargılama usulü, soruşturma evresinde de uygulanacak. Kaçak sanığın Cumhuriyet Savcısı'na başvurmasını sağlamak amacıyla Türkiye'de bulunan mallarına, hak ve alacaklarına el konulabilecek ve gerektiğinde idaresi için kayyım atanacak.

TBMM Başkanlığı'na sunulan Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına dair Kanun Tasarısı'na göre, ceza davalarının ilk duruşmasında iddianamenin tamamının yerine, iddianame yerine geçen belgede yer alan suçlamanın dayanağını

oluşturan eylemler ve delillerle suçlamanın hukuki nitelendirmesi anlatılabilecek. Böylece, terör ve örgütlü suçlar başta olmak üzere kapsamlı dosyalarda aylar sürebilen iddianamenin tamamının okunması zorunluluğu kaldırılarak, zaman maliyeti ve makul sürede yargılamanın bitmesinin sağlanması hedefleniyor.

Heyet halinde çalışan mahkemelerde, hükmün yazılacağı 15 günlük süre içinde karşı oy gerekçesi de dava dosyasına konulacak.

Tek hakimli mahkemelerde hüküm sonucu tefhim edildikten sonra gerekçeli karar imzalanmadan hakim ölür veya kararı imzalayamayacak hale düşerse, yeni hakim, tefhim edilen

hükme uygun olarak, gerekçeli kararı bizzat yazarak imzalayacak.

Ceza yargılamasında kovuşturma aşamasındaki kaçak kişilere yönelik düzenleme ve yargılama usulü, soruşturma evresinde de uygulanacak. Hakkındaki adli takibatı sonuçsuz bırakmak için kaçan veya saklanan şüpheliler bakımından uygulama sahası genişletilerek, adli soruşturmaların akamete uğratılmaması ve süratle sonuçlandırılması amaçlanıyor.

Kaçak sanığın Cumhuriyet Savcısı'na başvurmasını sağlamak amacıyla, Türkiye'de bulunan mallarına, hak ve alacaklarına amaçla orantılı olarak sulh ceza hakimliği kararıyla el konulabilecek ve gerektiğinde idaresi için kayyım atanacak. Bu tedbirin uygulanacağı suçlar arasında anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar da yer alacak.

Uzlaşma yeniden düzenleniyor

Tasarıyla uzlaşma müessesesi yeniden düzenleniyor.

Buna göre, uzlaştırma girişiminde bulunulacak suçlar arasına tehdit, hırsızlık, dolandırıcılık da eklenecek.

Etkin pişmanlık hükümlerine yer verilen suçlar da düzenlemenin yasalaşmasıyla uzlaştırma kapsamına girecek.

Cumhuriyet Savcıları ya da vereceği talimatla kolluk görevlileri uzlaştırma teklifiyle görevli olmayacak. Bunun için uzlaştırmacılar görevlendirilecek.

Soruşturma konusu suçun uzlaşmaya tabi olması ve kamu davası açılması için yeterli şüphe bulunması halinde, dosya uzlaştırma bürosuna gönderilecek. Büro tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı şüpheliyle mağdur ya da suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunacak.

Mağdurun veya suçtan zarar görenin gerçek veya özel hukuk tüzel kişisi olması koşuluyla, suça sürüklenen çocuklar bakımından ayrıca, üst sınırı üç yılı geçmeyen hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlar uzlaştırma kapsamına alınacak.

Her Cumhuriyet Başsavcılığı bünyesinde uzlaştırma bürosu kurulacak ve yeteri kadar Cumhuriyet Savcısı ile personel görevlendirilecek. Uzlaştırmacılar, avukatların veya hukuk

öğrenimi görmüş kişilerin yer aldığı, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen uzlaştırmacı listelerinden görevlendirilecek. Uzlaştırma süreci sonunda soruşturma dosyaları, uzlaştırma bürosunda görevli Cumhuriyet Savcıları tarafından sonuçlandırılacak.

Tutanaklara cezaevi personelinin adı yazılmayacak

Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları ile diğer kapalı ceza infaz kurumlarının yüksek güvenlikli bölümlerinde kalan tutuklu ve hükümlülerle ilgili olarak ceza infaz kurumlarında düzenlenen tutanaklara, ilgili görevlinin açık kimliği yerine sadece sicil numarası yazılacak. Bu kapsamdaki kurum görevlilerinin ifadesine başvurulması halinde

çıkarılan davetiye veya çağrı kağıdı görevlinin iş yeri adresine tebliğ edilecek. Bu kişilere ait

ifade ve duruşma tutanaklarında adres olarak sadece işyeri adresi gösterilecek.

Akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilişkin kararlar adli sicil belgesine kaydedilecek. Kayıt, infazın tamamlanmasıyla tamamen silinecek.

Türk vatandaşları hakkında yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilerek kesinleşen ve Türk kanunlarına göre suç sayılan fiillerden dolayı ceza veya güvenlik tedbirlerine ilişkin mahkumiyet kararları, adli sicilde bunlara mahsus bir sisteme kaydedilecek. Bu mahkumiyet kararlarının adil sicile kaydedilmesi ve hak mahrumiyeti doğurması için Türk Ceza Kanununun 17. maddesi uyarınca tanınması gerekecek.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda istinaf kanun yolu için öngörülen başvuru sınırı, 1500 liradan 5000 liraya çıkarılacak. Ancak, manevi tazminat davalarında verilen kararlara karşı, miktar veya değere bakılmaksızın istinaf yoluna başvurulabilecek.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda temyiz kanun yolu için öngörülen başvuru sınırı, 25 bin liradan 50 bin liraya çıkarılacak.

Direnme kararını aynı daire inceleyecek

İlk derece hukuk mahkemesi veya bölge adliye mahkemesinin, bozma kararına direnmesi halinde temyiz incelemesini kararına direnilen daire yapacak. Daire, direnme kararını yerinde görürse, kararını düzeltecek, görmezse dosyayı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na gönderecek.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda düzenlenen bazı parasal sınırlar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılacak.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla hükme bağlanan, ancak kesinleşmeyen dosyalarda, uzlaştırma kapsamının genişlediği gerekçesiyle bozma kararı verilemeyecek.

Düzenleme yürürlüğe girdikten itibaren en geç 6 ay içinde uzlaştırmaya ilişkin yönetmelik çıkarılacak. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren en geç 6 ay içinde uzlaştırmacı listeleri oluşturulacak. Adalet

Bakanlığı tarafından bu listelere uygun uzlaştırmacı görevlendirmesi amacıyla bir ilan yapılacak.

İlan yapılıncaya kadar, değişiklik öncesinde öngörülen usule göre, belirlenen uzlaştırmacılardan görevlendirme yapılmasına devam edilecek.

(Bitti)

Kaynak: AA / Politika