Black Friday (Kara Cuma) nedir, ne zaman? Dinimizde yeri var mı? Diyanet'in Kara Cuma açıklaması nedir? Hangi güne denk geliyor?

Kara Cuma (Black Friday) tarihçesi on yıllar öncesine dayanan bir alışveriş geleneğidir. Peki kara cuma nereden çıkmıştır? Tarihçesi nedir? Black Friday 2020 yılında hangi güne denk gelmektedir? Kara cuma hakkında bilgiler nelerdir? Dinimizdeki yeri nedir? Tüm bilgiler sizlerle!

BLACK FRİDAY (KARA CUMA) NEDİR?

Black Friday, ABD'de Şükran Günü'nden sonra gelen ilk Cuma gününe denir. Gün 1932'den bu yana Noel alışveriş sezonunun başlangıcı kabul edilir. Mağazalar çok erken saatte açılır ve geç kapanırlar ve beklenmedik derecede indirimli satış yaparlar. Black Friday bir resmi tatil sayılmaz. Kanada ve İngiltere'de de Black Friday günü vardır ve Amazon gibi internet üzerinden iş yapan çeşitli şirketler de indirimli satış yaparlar.

BLACK FRİDAY (KARA CUMA) DİNİMİZDEKİ YERİ NEDİR?

Cuma günü müslümanların bayramı kabul edilen bir gündür. Bu güne kötü sıfatlar takmak yanlış olur. Nitekim Peygamber Efendimiz (Sallallahualeyhivesellem) bir hadisi şerifinde "Üzerine güneş doğan en hayırlı gün cuma günüdür. Âdem o gün yaratıldı, o gün cennete konuldu ve yine o gün cennetten çıkarıldı." buyurmuştur. (Müslim, Cuma) Haliyle özellikle Cuma günü için bu tarz tabirlerden kaçınmamız gerekmektedir.

KARA CUMA (BLACK FRİDAY) HAKKINDA DİYANET'İN AÇIKLAMASI

Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından geçtiğimiz yıllarda (1 Aralık 2017) bu konu hakkında bir açıklama, hutbe yapılmıştı. Açıklamanın bir kısmını sizlere iletelim.

"Kıymetli Kardeşlerim!
Son zamanlarda sıkça duyduğumuz "Kara Cuma" ifadesi, müminler olarak hepimizi rahatsız etti. Zira bizim inancımızda bütün günler Allah'ındır. Her günün sabahı, aydınlık bir geleceğe uyanıştır. Bir inancın sembolünü hedef alan ve mensuplarını yok sayan böylesi saygısız ifade ve yaklaşımların bizim geleneğimizde yeri yoktur. Bir dinin kutsalının çılgınca ve sınırsızca bir tüketim anlayışına alet edilmesi asla kabul edilemez bir durumdur.
Kardeşlerim!
Zihinlerde olumsuz bir algı oluşmasına sebep olacak bu tür gayretler karşısında müminler olarak bizlere düşen, dinimize ve değerlerimize sımsıkı sarılmaktır. Bugün insanlığa karşı en önemli görevimiz, Yüce Dinimiz İslam'ı, hidayet rehberimiz Kur'an'ı, Âlemlere Rahmet Peygamberimizi en iyi şekilde temsil etmektir, doğru tanıtmaktır. Unutmayalım ki biz bu uğurda gayret ettiğimiz müddetçe Allah'ın yardımı da bizimle beraber olacaktır."

Hutbede gördüğümüz gibi dinimize göre kesinlikle bir güne kara sıfatı takamayız. Haliyle "Kara Cuma" tabiri kesinlikle kabul edilemez bir ifadedir. Ek olarak günümüzde yerli alışveriş siteleri kara cuma tabiri yerine "Efsane Cuma, Şahane Cuma" vb. tabirini kullanmaktadır.

DİYANET'İN HUTBESİNİN TAMAMI NEDİR?

Diyanet 1 Aralık 2017 tarihinde yaptığı cuma hutbesinde "Kara Cuma" konusuna da değinmiştir. Şimdi hutbenin tamamını paylaşalım.

"İslam'ın şeâirinden olan Cuma namazını eda etmek üzere bu kutlu mabette bir araya gelen aziz kardeşlerim! Cumanız mübarek, gününüz hayırlı olsun!

Yine böyle bir Cuma günüydü. Peygamber Efendimiz (s.a.s), günlerce süren meşakkatli hicret yolculuğunda nihayet Medine'ye yaklaşmıştı. Medine'nin yakınında bulunan "Rânûnâ" denen yere ulaştığında öğle vakti girmişti. Rahmet Elçisi, coşkuyla kendisini karşılamaya gelen kalabalığa hutbe irad etti ve ilk Cuma namazını kıldırdı. Bu hutbede Peygamberimiz (s.a.s), ashabı nezdinde hepimize şöyle buyurdu: "Kendiniz gitmeden önce âhirete salih ameller gönderiniz. Allah'a yemin olsun ki, her biriniz dünyaya veda edeceksiniz. Sonra Allah, 'Resûlüm sana dinimi tebliğ etmedi mi? Sana mal vermedim mi? İmkan bahşetmedim mi? Dünyadayken ahiretin için ne hazırladın?' diye soracak… Öyleyse herkes gücü nispetinde kendini cehennem ateşinden korusun. Yarım bir hurmayı infakla ya da güzel bir sözle dahi olsa bunu yapsın."

Kardeşlerim!

Bugün Cuma. Bugün haftalık bayram günümüz. Bizler, her Cuma büyük bir sevinç yaşarız. Tarifi imkansız bir coşku ve heyecanın tadına varırız. Zira Cuma, haftalık dirilişimize, hayata yeniden tutunmamıza vesile olan müstesna bir gündür. Cuma, hayatın türlü hengâmesinde bunalan ruhlarımızın sükunete kavuştuğu gündür. Türlü zorluklar içinde bitap düşen gönüllerimizin durulup kendini bulduğu kıymetli bir zaman dilimidir.

Kıymetli Kardeşlerim!

Yüce Rabbimiz Kur'an-ı Kerim'de, "Ey iman edenler! Cuma günü ezan okunduğunda namaz için koşun ve alışverişle meşguliyeti bırakın. Bilesiniz ki bu, sizin için daha hayırlıdır." buyurmuştur. Bu yönüyle Cuma, gündelik meşgalelerden, her türlü dünyevi kaygıdan sıyrılarak Yüce Allah'ın huzuruna duruşumuzun adıdır. Nasıl ki günde beş vakit namazımızda Rabbimize olan teslimiyet ve sadakatimizi gösteriyorsak Cuma namazında da bu kararlılığımızı perçinleriz. Her Cuma kulluk ahdimizi yenileriz.

Hafta boyunca yaptığımız ibadet ve iyiliklerimizi bu buluşmada Rabbimize adeta yeniden arz ederiz.

Aziz Kardeşlerim!

Bizim için bir muhasebe zamanıdır Cuma. Gidişatımızı yeniden gözden geçirme, bilerek ya da bilmeyerek yüklendiğimiz günahlardan arınma anıdır. Cuma, duaların geri çevrilmeyeceği bilinciyle Allah'a yakarışın, O'nun engin rahmeti ve merhametine sığınmanın tam da vaktidir.

Birlik ve beraberliğimizi, kardeşlik ve muhabbetimizi gür bir sedayla haykırdığımız gündür Cuma. Bizler, genciyle yaşlısıyla, kadınıyla erkeğiyle Cuma namazında aynı inançla, aynı niyetle, aynı ideallerle camilerimizde toplanırız. Peygamber makamı bu minberlerden yankılanan hutbeleri can kulağıyla dinleriz. Sevincimizle hüznümüzle yeniden kaynaşırız. Hep birlikte Allah'a kul olmanın, kardeş olmanın, paylaşmanın, dayanışmanın hazzını iliklerimize kadar yaşarız.

Aziz Müminler!

Peygamberimiz (s.a.s)'in ifadesiyle güneşin doğduğu en hayırlı gündür Cuma. Bu yüzdendir ki Cuma, Yüce Dinimiz İslam'ın sembollerinden biridir. Cuma rahmettir. Cuma berekettir. Cuma huzurdur. Şu kadar var ki; inancımızda her bir saniyemiz, her bir günümüz değerlidir. Çünkü zamanı yaratan da, bizlere emanet olarak lütfeden de Yüce Rabbimizdir. Ve Allah katında zamana ne atfedildiğinden, günlerin nasıl isimlendirildiğinden daha önemlisi vaktin nasıl değerlendirildiğidir. Her bir nefesimizi Rabbimizin rızası doğrultusunda tüketip tüketmediğimizdir. Kısacık ömür sermayemizi ebedi bir kazanca dönüştürüp dönüştüremediğimizdir.

Kıymetli Kardeşlerim!

Son zamanlarda sıkça duyduğumuz "Kara Cuma" ifadesi, müminler olarak hepimizi rahatsız etti. Zira bizim inancımızda bütün günler Allah'ındır. Her günün sabahı, aydınlık bir geleceğe uyanıştır. Bir inancın sembolünü hedef alan ve mensuplarını yok sayan böylesi saygısız ifade ve yaklaşımların bizim geleneğimizde yeri yoktur. Bir dinin kutsalının çılgınca ve sınırsızca bir tüketim anlayışına alet edilmesi asla kabul edilemez bir durumdur.

Kardeşlerim!

Zihinlerde olumsuz bir algı oluşmasına sebep olacak bu tür gayretler karşısında müminler olarak bizlere düşen, dinimize ve değerlerimize sımsıkı sarılmaktır. Bugün insanlığa karşı en önemli görevimiz, Yüce Dinimiz İslam'ı, hidayet rehberimiz Kur'an'ı, Âlemlere Rahmet Peygamberimizi en iyi şekilde temsil etmektir, doğru tanıtmaktır. Unutmayalım ki biz bu uğurda gayret ettiğimiz müddetçe Allah'ın yardımı da bizimle beraber olacaktır."

BLACK FRİDAY (KARA CUMA - EFSANE CUMA) TARİHİ NEDİR?

Bu alışveriş gününe tarihte ilk defa 1961 yılında gazetelerde Black Friday olarak bahsedilmiştir. O günde, Philadelphia'da, alışverişten dolayı oluşan yoğun trafik ve zorluklar nedeniyle bu isim verilmiştir. Son yıllarda, bu gün, hem insanlar hem de mağazalar için olumlu şekilde karşılanmaktadır. Walmart gibi ünlü mağazalar her yıl, kapılarını müşterilerine daha erken açmaktadırlar ve işçilerin mesaisi daha yoğun geçmektedir.

Son yıllarda, mağazalarda, Black Friday gününde, aşırı kalabalıktan dolayı kaza oranı artmıştır. Örneğin, alışverişte kullanılan arabalar müşterilere ya da çalışanlara çarpıp yaralanmalarına sebep olmaktadır. Örneğin, 2006 yılında, ABD'nin Columbus, Ohio şehrindeki asi Walmart müşterileri, kapılar açılır açılmaz içeri taşıp, çalışanların mallara çarpıp yaralanmalara sebep olmuşlardı. 2008'de ise, ABD'nin Valley Stream, New York şehrindeki sabah 5'deki açılışını bekleyen müşteriler, kapılar açılır açılmaz içeri girip hem kapıyı kırdılar, hem de 34 yaşındaki bir çalışanı ezip ölümüne sebep oldular. Müşterilerin bu çalışanın başına gelen üzücü olaydan hiç suçlu hissetmedikleri gözlemlenmiştir. 2010 yılında, Buffalo, New York'ta da Target mağazasında benzer bir olay olmuştur. Bazı müşteriler, uzun kuyruklara aradan girmeye kalkışıp başka müşterileri tehdit etmişlerdir. 2010 yılında, ABD'nin Madison, Wisconsin şehrindeki bir kadın, Toys 'R' Us mağazasında kuyruklara aradan girip itiraz edenleri vurmakla tehdit ettiği için tutuklandı. 2012'de ise, ABD'nin Tallahassee, Florida şehrinde, Walmart'ın park yerinde, iki kişi park etme meselesinden dolayı vuruldu. Black Friday günündeki şiddete rağmen, bu gün ABD'de çok meşhurdur.