Ankara: Hukuk Muhakemeleri Kanun Taslağı...(1)

Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanun Taslağı pek çok yeni düzenlemeyi beraberinde getiriyor. Yeni taslakla "yemin" tüm inançlar dikkate alınarak yeniden düzenlendi. Babalık testine zorunluluk getirilirken, mahkemelerde bilgisayar üzerinden duruşmalar yapılabilecek.

Hukuk Muhakemeleri Kanun Taslağı'nda görev ve yetki kurallarında çok önemli değişiklik yapılmamakla birlikte, yetkisiz bir mahkemenin yetkili kılınması, tacirler ve kamu tüzel kişileriyle diğer kişiler bakımından ayrı ayrı düzenleme yapıldı. Kararlarından dolayı birinci derece sorumluluk hakimler yerine devletin olarak kabul edildi. Yeni yasada verdikleri zararlardan ötürü hakimler ikinci derece sorumlu tutulurlarken, devlet ödediği tazminatı sorumlu hakime daha sonra rücu edebilecek. Hakimin karar veya işlemlerinden zarar gören kişi zararın önlenebilmesi için gerekli hukuki yollara örneğin temyiz yoluna başvurarak engel olmamışsa tazminat talep edemeyecek.

Taslakta ihbar kurumuna yer verildi. Hakim davanın sonunda verilen hükümden hukuki durumu etkilenecek üçüncü kişiye dava hakkında haber verecek. Kendisine ihbar yapılan kişi kendisini ilgilendiren karar hakkında savunma yapabilecek ve görüşü alınabilecek.

Tasarıyla getirilen yeniliklerden birisi ise avukatla temsil zorunluluğu oldu. Hak kaybının önlenmesi için konulan düzenleme 50 bin liranın üzerindeki uyuşmazlıklar için getirildi. Avukat tutamayacak kişilerin hak arama özgürlüğünü kısıtlamak için miktar veya değeri düşük olan davaların görüldüğü iş mahkemeleri ve kadastro yapılan yerlerde geçici olarak kurulan kadastro mahkemelerinde avukat tutuma zorunluluğu olmayacak.

"DAVACIDAN AVANS ALINACAK"

Tasarıda en uzun düzenleme ise asliye hukuk mahkemelerinde uygulananan yazılı yargılama usulünde yapıldı. Burada en önemli yenilik davanın açılmasıyla davacıdan avans alınması. Böylelikle dava sırasında her işlem için yeniden masraf alınması, masrafın çeşitli nedenlerle yatırılmaması nedeniyle tekrar süre verilmesi ve bu şekilde süre kaybı önlenmiş olacak. Dava sırasında yapılacak giderler davanın başında alınan avanstan karşılanacak. Avansın yetmeyeceği anlaşıldığında ise tamamlanabilecek.

Tasarıda mahkemede duruşmaya gelmeyen kişilerin veya vekillerininin ses ve görüntülerinin nakledilmesi yolu ile bulundukları yerden duruşmaya katılabilmesi ve dava ile ilgili işlemler yapabilecek.Yine tarafların rızası olmak kaydıyla mahkeme bir tanığın bilirkişinin veya bir tarafın dinlenmesi sırasında başka yerde bulunmasına izin verebilecek dinleme ses ve görüntü aynı anda duruşma salonuna nakledilebilecek. Bu uygulayama başta Ulusal Yargı Projesi (UYAP) bulunan mahkemelerde uygulanacak.

Tasarıda ilgi çeken düzenlemelerde biri ise yeminde yapılan düzenleme oldu. Daha önce "Allah'ım ve namusum üzerine yemin ederim" cümlesi, "Bana sorulan sualler hakkında hakikate uygun cevap vereceğime ve hiçbir şey saklamayacağıma namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ediyorum" diye değiştirildi.

"BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ"

Tasarıda bilirkişiye sır saklama yükümlülüğü getiriliyor. Ceza Muhakemesi Kanunu'nun bilirkişi ile ilgili hükümlerine paralel bir düzenleme yapılarak bilirkişilerin bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet komisyonları tarafından her yıl düzenlenecek listelerde yer alan kişiler arasından seçilmesini öngörüyor. Bilirkişi kasten veya ağır kusur nedeniyle düzenlediği gerçeğe aykırı raporun esas alınması nedeniyle zarar gören kişiler devlete karşı sorumluluk davası açabilecek.

Tasarı soybağının tespiti için inceleme yapılması hakkında yeni hükümler içeriyor. Babalık davasında kişinin kan verme ve vücudundan sıvı ve doku alınmasına izin verme zorunluluğu getiriliyor. Haklı bir sebep olmaksızın bu zorunluluğa uyulmaması halinde hakim incelemeyi zor kullanarak yerine getirebilecek. Tasarı disiplin hapsi ve disiplin para cezasına da öngörüyor. Disiplin hapsi özellikle duruşmanın düzeninin sağlanması, davanın görülmesi sırasında kötü niyetli davranışları önlemek ve yargılamayı etkin kılabilmek için ise disiplin para cezası öngörülüyor. Bu cezaların ese ertelenmesi kapsamı dışına çıkarıldı.

Haberler