Abdülhamid Han'ın kullandığı eyer koruma altında

Sultan 2. Abdülhamid'in at binerken kullandığı 141 yıllık eyer, nem kaybına bağlı kuruma nedeniyle restore edilmek için koruma işlemlerinden geçirilerek ilk günkü haline getiriliyor.

Sultan Abdülhamid Han'ın padişah olduğu yıllarda at binerken kullandığı, 1878 yapımı eyer, Milli Saraylar koleksiyonundaki önemli parçalarından biri.

Deri kısmında farklı motiflerden oluşan işlemelerin yer aldığı 3 parçadan oluşan eyerde, gem denilen ağızlık kısmının yer aldığı dizgin, ayakların konulduğu 2 adet üzengi ve kayış baş süsü bulunuyor.

Atlara özel bir ilgisi olduğu bilinen Abdülhamid Han'ın at binerken kullandığı eyer, uzun süre kullanılması ve aradan geçen zaman nedeniyle tahribata uğradı.

Çerkez yapımı bir tarihi eser olan eyer, ilk günkü haline kavuşturulmak için Yıldız Şale Köşkü'nde restore ediliyor.

Eyerde en dikkat çeken kısımlardan bir tanesi üzengiler. Nadir görülen el sanatlarından olan "savat sanatı" üzengilerin üzerine özenle işlenmiş. Savat çamuru ile gümüş üzerine yapılan süsleme sanatı olan savatlı gümüş işlemelerden oluşan üzengilerin bir tanesinin ağırlığı 660 gram.

"Konservasyon çalışması 2-4 ay sürecek"

Tarihi eyerin koruma işlemlerini, Tekstil Restorasyon ve Konservasyon Atölyesi sorumlusu restoratör Başak Birsel ekibiyle gerçekleştiriyor.

Birsel, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, Abdülhamid Han'ın kullandığı eyerin özelliklerine ilişkin şu bilgileri verdi:

"Eser, deri malzemeden oluşuyor. Süslemelerinde savatlı gümüş, metal malzemeyle kaplanmış iplik olan kılaptan sim ip kullanılmış. Derinin de yoğun olduğu bölümlerde işlemeler mevcut. Üzerinde Osmanlıca yazılar var, kimin yaptığına ve kime ait olduğuna dair. Sultan Essahip Elgazi Hamid Han yazıyor."

Eserin arka kısmında eyeri yapan sanatçı Ömer bin Çağandak'ın Osmanlıca isminin yazılı olduğunu anlatan Birsel, eyerin 2 hafta önce atölyeye getirildiğini belirtti.

Birsel, bu tür bir eserin konservasyon çalışmasının 2-4 ay sürdüğünü kaydederek, esere yapılacak işlemleri şöyle açıkladı:

"Eser öncelikle atölyeye geldiği an itibarıyla belgeleme işlemine tabi tutulur. Gerçek ölçekli ve detay fotoğrafları çekilir. Sonra kondisyon, bozulma ve yöntem raporları hazırlanır. Akabinde konservasyon ve restorasyon süreci başlar. Her eserin restorasyon ve konservasyon yöntemi, bozulmaların yapısına ve sebebine göre kendine özel olarak belirlenir. Biz alanında uzman 5 kişilik bir ekibiz. Atölyemizde iş bölümü yapıyoruz. Mikroskobik analiz, mekanik temizlik, yöntem uygulama gibi bölümlere ayrılıyoruz.

Deri eserlerin en belirgin bozulma şekli, nem kaybına bağlı kuruma ve dökülmedir. Biz kurumaya bağlı dökülmeleri minimum seviyede tamamlayıp, nem dengesini sağlayarak bozulmaları durdurmaya yönelik konservasyon çalışması yapacağız. Bazı kısımlarında kopan parçalarını aslına uygun bir şekilde sabitleyeceğiz. Ardından gümüş olan kısımların restorasyon ve konservasyon işlemi için metal atölyemize naklini gerçekleştireceğiz."

Abdülhamid Han'ın şahsi bir eseriyle ilgili çalışma yaptığı için mutlu olduğunu ifade eden Birsel, "Bütün eserler çok kıymetli ancak padişahların kullandığı şahsi eserler ayrı bir özellik taşıyor. Çünkü ecdadın her anına şahitlik etmiş, 'sessiz tanıklar' diyoruz biz bunlara. Abdülhamid Han'ın atları ne kadar sevdiğini biliyoruz. Bu eyer de o koleksiyondan bir tanesi ve çok kıymetli." diye konuştu.