49 ile 337 Milyon YTL Enerji Desteği Aktarıldı

Hazine, sosyo ekonomik düzeyi geri illerde yatırımların teşviki amacıyla 2004 yılında çıkarılan ve 2005 yılında kapsamı genişletilen yasa kapsamında 49 ilde kurulu firmalara 2006 sonuna kadar toplam 337 milyon YTL tutarında enerji desteği sağlandığını açıkladı.

Hazine'nin, 29 Ocak 2004'te çıkarılan 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Hakkında Yasa kapsamında 49 ile sağlanan enerji desteği uygulama sonuçlarına ilişkin bir rapor yayınladı. Söz konusu yasanın kapsamı, 2005 yılında 5350 sayılı yasa ile değiştirilmişti. Hazine'nin yayımladığı raporda, 2004 yılı Mart ayından 2006 yıl sonuna kadar olan dönemde 49 il için yapılan enerji desteği aktarımları; eski ve yeni işletmeler ile yaratılan ilave istihdama ilişkin veriler yer aldı.

Buna göre Mart 2004Â–Aralık 2006 döneminde elektrik enerjisi giderleri için firmalara yaklaşık olarak toplam 337.1 milyon YTL tutarında destek aktarıldı. Uygulamanın başladığı tarihten bu yana en çok aktarım, sırasıyla Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Uşak, Şanlıurfa, Elazığ ve Niğde illeri için gerçekleştirildi. Bu illere yapılan aktarım toplam enerji desteğinin yüzde 62.62'ini oluşturdu.

Bu dönemdeki enerji desteği uygulaması ile söz konusu illerdeki bin 241 eski tesise ilave olarak 478 yeni tesis işletmeye açıldı. Desteklenen bu tesislerde 87 bin 587 kişilik ortalama ek istihdam sağlandı, 62 bin 721 kişi olan istihdam sayısı 150 bin 310 kişiye ulaştı.

-EN ÇOK İSTİHDAM ARTIŞI KAHRAMANMARAŞ'TA

En çok ortalama istihdam artışı 9 bin 311 kişi ile Kahramanmaraş'ta gerçekleşti. Bu ili 8 bin 650 kişi ile Rize, 7 bin 300 kişi ile Düzce, 5 bin 102 kişi ile Uşak, 5 bin 29 kişi ile Çorum ve 4 bin 804 kişi ile Malatya illeri izledi.

Kahramanmaraş, Düzce, Uşak ve Malatya illerindeki istihdam artışı emek yoğun bir sektör olan dokuma giyim sektöründen kaynaklandı. Rize'deki istihdam artışı, çay işletmelerinin yaygın bir şekilde bulunması ve çay bitkisinin bakımdan hasata kadar yoğun emek isteyen sektör olması ile açıklandı. Çorum ilindeki istihdam artışının ise tuğla-kiremit fabrikalarının bu ilde yoğunlaşmasından kaynaklandığı belirtildi.

-TEŞVİKLİ YATIRIM SAYISINDA ARTIŞ

5084 ve 5350 sayılı Kanunlar çerçevesinde enerji desteğinden yararlanan 49 il için düzenlenen teşvik belgelerinin 2003 yılında 516 olan sayısı, 2004 yılında 872'ye, 2005 yılında bin 161'e çıktı, 2006 yılında ise 790 oldu. 2006 yılında ortaya çıkan düşüşte; Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar'da değişikliğe gidilmesi ile taleplerin yıl sonunda karşılanamamasının etkisi bulunuyor. Bunun yanı sıra yatırım indirimi ve vergi, resim, harç istisnasının yararlanılan destek unsurları arasından çıkarılması, yatırımlarda teşvik belgesi almanın cazibesini azalttı.

Enerji desteği uygulaması kapsamındaki 49 ilde 2004 yılında 872 adet olan teşvik belgesi sayısı 1.161'e yükselirken, diğer illerde aynı dönemde düzenlenen teşvik belgesi 3 bin 206'dan 3 bin 142'ye düştü. Bu durum, yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte 49 ildeki yatırımcının yeni yatırımlara yönelmesiyle açıklanıyor.

49 il için 2003 yılında düzenlenen teşvik belgelerinde; 2 milyar 947 milyon YTL'lik yatırım tutarı ve 27 bin 338 kişilik ilave istihdam öngörülmüştü. 2004 yılındaki belgelerde ise yatırım tutarı 3 milyar 533 milyon YTL'ye yükseldi, ilave istihdam 37 bin 481 kişi olarak öngörüldü. 2005 yılında yatırım tutarı 7 milyar 530 milyon YTL, ilave istihdam ise 46 bin 865 kişi oldu.

-KOBİ'LER

KOBİ'lerin aldığı teşvik belgelerinde 2003 yılında 33,8 milyon YTL'lik yatırım tutarı ve 935 kişilik istihdam öngörülmüştü. 2004 yılında düzenlenen belgelerde ise öngörülen yatırım tutarı 56.8 milyon YTL'ye yükseldi, istihdam ise bin 887 kişi olarak öngörüldü. KOBİ teşvik belgelerinde 2005 ve 2006 yılları için öngörülen yatırım ve istihdam tutarları genel teşviklerdeki azalmaya paralel bir seyir izledi.

-OSB'LER

Enerji desteği uygulamasından OSB'lerdeki 306'sı faaliyette olan (eski) tesis olmak üzere, toplam 520 tesis yararlandı, 26 bin 216 kişilik ilave istihdam sağlandı. Söz konusu tesislere toplam 91.91 milyon YTL enerji desteği ödendi. Ağrı, Ardahan, Artvin, Bingöl, Bitlis, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Kastamonu, Muş, Rize, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Van illerinin bazılarında organize sanayi bölgeleri olmadığı ya da OSB olan illerdeki işletmeler için talepte bulunulmadığı için hiç aktarım yapılmadı.

Sektöre Göre Aktarımlar ve İstihdam Verileri

/**

SEKTÖRLER Enerji Desteği Pay İstihdam (Kişi)

(Bin YTL) (%) Mevcut Ek Toplam

Dokuma Giyim 174.870,52 51,88 27.270 33.189 60.459

Çimento 57.033,44 16,92 2.315 1.902 4.217

Madencilik 34.868,66 10,34 4.092 6.775 10.867

Gıda-İçki 20.099,45 5,96 9.288 19.039 28.327

Tuğla-Kiremit 8.463,71 2,51 4.899 5.643 10.542

Diğerleri 7.620,75 2,26 5.000 10.171 15.171

Orman Ürünleri 6.097,00 1,81 2.410 2.692 5.102

Lastik-Plastik 5.454,41 1,62 1.608 1.440 3.048