28 Şubat Davasının Gerekçeli Kararı Açıklandı (4)

28 Şubat dönemine ilişkin 103 sanıklı davada, dönemin Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral İsmail Hakkı Karadayı ve Genelkurmay 2. Başkanı emekli Orgeneral Çevik Bir'in de arasında bulunduğu 21 sanığın müebbet hapse çarptırılması, 68'inin beraatı, 14 sanık hakkındaki davanın ise düşürülmesine ilişkin gerekçeli kararda, "Dava konusu olayda, hu¨ku¨meti cebren ıskat veya vazife go¨rmekten cebren men etme eylemini gerc¸ekles¸tirmek u¨zere, bir kısım sanıkların o¨nceden gizlice ittifak etmis¸ oldukları anlas¸ılmaktadır." değerlendirmesine yer verildi.

Ankara 5. Ağır Ceza Mahkemesinin gerekçeli kararında, Tu¨rkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 2. maddesiyle Tu¨rkiye Cumhuriyeti'nin temel niteligˆinin "hukuk devleti" olarak tayin edildiği vurgulandı ve "Hukuk devleti; insan haklarına saygı go¨steren ve bu hakları koruyucu adil bir hukuk du¨zeni kuran ve bunu devam ettirmeye kendini zorunlu sayan ve bu¨tu¨n faaliyetlerinde hukuka ve anayasaya uyan devlettir." denildi.

Hukuk devletinin mes¸ruiyetini hukuktan aldığı belirtilen gerekçede, hic¸bir kimse veya organın kaynagˆını anayasadan almayan bir devlet yetkisini kullanamayacağı ifade edildi.

Gerekçede, siyasi partilerin kendilerine go¨re o¨ne c¸ıkardıkları u¨lke sorunlarına ilis¸kin farklı c¸o¨zu¨m o¨nerileri getirmelerinin, demokratik siyasi yas¸amda u¨stlendikleri is¸levin dogˆal bir sonucu olduğu belirtilerek, şu ifadeler kullanıldı:

"Bir programın uygulanması vaadiyle demokratik serbest sec¸imler sonucunda millet tarafından iktidara getirilen siyasi partilerin, siyasi iktidarı kullanma bagˆlamında siyasi icraatlarda bulunmaları tabiidir. Siyasi partilerin her tu¨rlu¨ denetiminin nasıl, kimler ve hangi kurumlar tarafından yapılacagˆı ile iktidardan uzaklas¸tırılmalarına ilis¸kin hukuka uygun, mes¸ru yol ve yo¨ntemler de Anayasa ve yasalarda go¨sterilmis¸tir. Hic¸bir kimse veya organ kaynagˆını Anayasa'dan almayan bir devlet yetkisi kullanamayacagˆına go¨re, mes¸ru yollarla is¸ bas¸ına gelmis¸ bir siyasi iktidarın buradan uzaklas¸tırılması ancak ilgili kurallar c¸erc¸evesinde ve yetkisini Anayasa'dan alan kurumlar eliyle olabilecektir. Bu husustaki mes¸ruiyet ve yetki c¸erc¸evesi Anayasa'dan, hukuka uygunluktan ve demokrasiden bas¸ka bir yerde, bas¸ka bir anlayıs¸ta aranmamalıdır. Hu¨ku¨met, devletin siyasal iktidarının yu¨ru¨tme organı olup, onun ele gec¸irilip yok edilmesi veya c¸alıs¸masının engellenmesi durumunda devletin varlık ve gu¨venligˆi ile anayasal du¨zen bu¨yu¨k bir zarar go¨recektir."

Sanıkların üzerine atılı "Tu¨rkiye Cumhuriyeti Hu¨ku¨metini Cebren Iskat veya Vazife Go¨rmekten Cebren Men Etme" suc¸unun anlatıldığı gerekçede, "Esas itibariyle bu anlayıs¸, bir ku¨ltu¨r sorunu ve demokrasiyi o¨zu¨mseyip hazmedebilme meselesidir. Sadece gu¨nu¨ gec¸tigˆinde ceza yaptırımlarını uygulayarak veya hukuka aykırı davrandıkları sınırlı s¸ekilde belirlenenleri ceza sorus¸turması ve kovus¸turmasına tabi tutmak suretiyle mes¸ru demokratik sistemin korunabilmesi mu¨mku¨n olamaz." değerlendirmesine yer verildi.

"Sayısal destegˆi kaybettigˆi ic¸in istifa etti" savunması

Tu¨rk Silahlı Kuvvetlerinin anayasal go¨revinin, prensip olarak harici tehditlere kars¸ı yurt savunmasına hazırlanmak oldugˆu bildirilen gerekçede, "TSK I·c¸ Hizmet Kanunu'nun 35. maddesinin, mu¨snet suc¸ yo¨nu¨nden bir hukuka uygunluk nedeni olarak ve Batı C¸alıs¸ma Grubu'nun kurulmasının dayanagˆı olarak kabulu¨ne hukuki imkan bulunmamaktadır." değerlendirmesinde bunuldu.

Gerekçede şu ifadeler kullanıldı:

"Somut olayda haklarında mahkumiyet kararı verilen sanıklar ve haklarında soruşturma devam eden diğer faillerin, fikir ve eylem birligˆi ic¸inde ve bir organizasyon dahilinde atılı suc¸u is¸ledikleri, hu¨ku¨metin istifa ettirilmesiyle faillerin eylemleri arasında illiyet bagˆının bulundugˆu, zira uyum ic¸inde c¸alıs¸an hu¨ku¨met ortakları DYP ve RP'nin ortaklık protokolu¨nde belirlenen zamandan o¨nce bas¸bakanlık degˆis¸imi ic¸in faillerin zararlı neticeyi dogˆuran elveris¸li hareketlerinin dıs¸ında bir neden bulunmadıgˆı, do¨nu¨s¸u¨mlu¨ bas¸bakanlık c¸erc¸evesinde Tansu C¸iller bas¸bakanlıgˆında kurulacak yeni hu¨ku¨mete gu¨venoyu verecegˆini 283 imza ile milletvekillerinin taahhu¨t etmeleri nedeniyle 54. hu¨ku¨metin sayısal destegˆi kaybettigˆi ic¸in istifa ettigˆi yo¨nu¨ndeki savunmalara itibar edilmemis¸tir.

Bas¸bakan Yardımcısı katılan Tansu C¸illler'in bu konudaki beyanı da go¨z o¨nu¨ne alındıgˆında hu¨ku¨met olmanın siyasi sorumlulugˆu ve u¨lkenin gelecegˆi ac¸ısından istifa dilekc¸esinde bunun ac¸ıklanmamıs¸ olmasının neticeyi degˆis¸tirmeyecegˆi anlas¸ılmıs¸tır."

Önceden gizlice ittifak

Gerekçeli kararda "Cebir ve Şiddet Unsurlarına İlişkin Değerlendirme" başlığı altında, 4 Şubat 1997'de Sincan'da tankların yürütülmesi, 28 Şubat 1997'deki MGK toplantısı sonrası yapılan basın bildirisi, 23-24 Ocak 1997'de Gölcük'te yapılan seminerle ilgili tanık Salim Dervişoğlu ve sanık Erol Özkasnak'ın beyanlarıyla 10-11 Haziran 1997'de Genelkurmay Başkanlığı karargahında yapılan brifinglere değinilerek, şu tespit ve değerlendirmelere yer verildi:

"Dava konusu olayda, hu¨ku¨meti cebren ıskat veya vazife go¨rmekten cebren men etme eylemini gerc¸ekles¸tirmek u¨zere, bir kısım sanıkların o¨nceden gizlice ittifak etmis¸ oldukları anlas¸ılmaktadır.

Bu ittifakın sagˆlanmasından sonra, amac¸ suc¸un 4 S¸ubat 1997 tarihinde tankların yu¨ru¨tu¨lmesiyle icrasına bas¸lanmasından zararlı netice olan 54. Cumhuriyet Hu¨ku¨meti'nin bas¸bakanının istifa etmek zorunda bırakılmasına kadar bir su¨rec¸ halinde planlanıp tedricen uygulandıgˆı, amac¸ suc¸ bakımından o¨ngo¨ru¨len neticeye ulas¸ılmasını sagˆlayacak c¸alıs¸maların tamamlandıgˆı, geriye sadece fiziki kuvvet kullanmaya bagˆlı maddi cebri ic¸eren hareketlerin kaldıgˆı anlas¸ılmaktadır.

Esasen yurt savunması ile go¨revli olan, sahip oldugˆu tes¸kilat, tec¸hizat ve personeliyle uluslararası alanda bile caydırıcı bir gu¨cu¨ bulunan, devlet du¨zeni dıs¸ındaki suc¸ o¨rgu¨tlerinden gelecek saldırılara kars¸ı ic¸ gu¨venlik kapsamında emniyet ve asayis¸i sagˆlamakla go¨revlendirilen Tu¨rk Silahlı Kuvvetlerine mensup sanıkların kullanabilecekleri cebre kars¸ı, icra organının mukavemet edebilme imkan ve kabiliyeti bulunmamaktadır.

Bu kapsamda; sanıklara yu¨klenen eylemin kanıtlanan s¸ekliyle 765 sayılı TCK'nin 147. ve 5237 sayılı TCK'nin 312. maddelerinde du¨zenlenen suc¸ları olus¸turdugˆu neticesine varılmıs¸, eylemlerinin neticeyi olus¸turmaya elveris¸li olmadıgˆı ve

??cebir, s¸iddet ic¸ermedigˆine ve hu¨ku¨metin kendisinin rızası ile istifa ettigˆine ilis¸kin olarak ileri su¨ru¨len savunmalara itibar edilmemis¸tir."

Gerekçede, suc¸un eksik veya tam tes¸ebbu¨s as¸amasında kalmayıp, neticenin meydana gelmesi nedeniyle tamamlandıgˆının mahkeme tarafında kabul edildiği bildirildi.

Gerekçeli kararda, suc¸un is¸lenis¸inde fiiliyle egemenlik kuran kimselerin mu¨s¸terek fail olarak sorumlu tutulacağı vurgulanarak, "Somut olayda sadece 7 Nisan 1997 tarihli toplantıya katılıp go¨ru¨s¸ beyan eden sanıkların amaç suc¸a is¸tirak iradelerinin bulunmadıgˆı ve icrai hareketlere de katılmamaları nedeniyle eylemlerinin ittifak suc¸una sonradan dahil olma niteligˆinde bulundugˆu mahkememizce kabul edilmis¸tir." ifadelerine yer verildi.

28 S¸ubat kararlarının merkezi Go¨lcu¨k

TBMM Darbeleri Aras¸tırma Komisyonu Bas¸kanlıgˆı ve Genelkurmay Bas¸kanlıgˆından go¨nderilen Genelkurmay 1997 yılı tarihc¸esinde, 22-24 Ocak 1997'de, Go¨lcu¨k Donanma Komutanlıgˆı'nda bir seminer yapıldıgˆı, 24 Ocak 1997 Cuma gu¨nu¨ Go¨lcu¨k Donanma Komutanlıgˆında genis¸letilmis¸ aylık komutanlar toplantısına Genelkurmay Bas¸kanı I·smail Hakkı Karadayı, Genelkurmay 2. Bas¸kanı C¸evik Bir, kuvvet komutanları, Jandarma Genel Komutanı, ordu komutanları, Harp Akademileri Komutanı, Donanma Komutanı, ilgili Genelkurmay J Bas¸kanları, daire bas¸kanları, Adli Mu¨s¸avir ve ilgili personelin katıldıgˆı kaydedildi.

Bu toplantıda, "I·c¸ Gu¨venlik Harekat Degˆerlendirmesi" hakkında Tugˆgeneral Kenan Deniz, "Psikolojik Harekat Degˆerlendirmesi" hakkında Kurmay Albay Ogˆuz Kaleliogˆlu, "I·c¸ I·stihbarat Degˆerlendirmesi" hakkında Tu¨mgeneral Fevzi Tu¨rkeri'nin bilgi arzında bulundukları belirtilen kararda, resmi ve yasal program dışında başka şeyler görüşüldüğü de belirtildi.

Kararda, Go¨lcu¨k Donanma Komutanı Salim Dervis¸ogˆlu'nun 13 Ocak 2001'de katıldığı bir televizyon programında yaptığı konuşmada, toplantıda "ülkedeki laiklik ihlali konusunda herkesin kendi görüşlerini söylediğini, memleketin içinde bulunduğu durum ve karşı karşıya bulunulan sıkıntıların görüşülüp istişare edildiğini, 'Hareket tarzı ne olabilir?' sorusunun sorulduğunu ve yasal ortamlar içinde bu konuların dile getirilmesinin kararlaştırıldığını" aktardığı ifade edildi.

Buna göre Dervişoğlu, katılan herkesin tamamen hemfikir oldugˆunu ve aynı tes¸his u¨zerinde birles¸tiklerini, 28 S¸ubat kararlarının merkezinin Go¨lcu¨k'te yapılan seminer ve toplantı oldugˆunu da söyledi.

Batı C¸alıs¸ma Grubu olus¸turuldugˆu do¨nemde Genelkurmay Bas¸kanlıgˆı Genel Sekreteri olan sanık Erol O¨zkasnak'ın da aynı programa telefonla katılarak meşru hükümetin kanunlara aykırı işlemler yaptığını, Cumhuriyetin temellerinin sarsılmak istendiğini söyledi. Özkasnak ayrıca her s¸eyin Genelkurmay Bas¸kanının kontrolu¨ ve komutasında cereyan ettigˆini de bildirdi.

Dervişoğlu ve Özkasnak'ın, bir suç isnadı olmadan özgür bir ortamda bu beyanları paylaştığı belirtilen gerekçeli kararda, Gölcük'te yapılan toplantıda meydana gelen oluşumun, icra hareketleri başlamadan önce amaçlanan suçun işlenmesine ilişkin bir ittifakı içerdiği ve suçun hazırlık hareketi olduğu, gerçekleştirilen faaliyetlerin de 54. Hükümet'in cebren ıskat veya vazife görmekten cebren men etme suçunun icra hareketleri sayıldığı vurgulandı.

(Sürecek)

Kaynak: AA / Güncel