Yeni Anayasa ve "Başkanlık Sistemi" Süreci

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, Türkiye'de iyi işlemeyen parlamenter sistemin yerine, darbecilerin müdahale edemediği bir sistem kurmak istediklerini belirterek, "İşte o da başkanlık sistemi, istikrarı garanti eden bir sistem" dedi.

Sultangazi'de sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle bir araya gelen Şentop, yeni anayasa çalışmaları ve "başkanlık sistemi"yle ilgili bilgilendirme yaptı.

Devletle milletin bütünleşmemiş olmasının, Türkiye'deki en önemli sorun olduğunu vurgulayan Şentop, bunun temelinde de "devletin, milletin devleti haline getirilmemiş olması"nın yattığını söyledi.

Şentop, anayasa tartışmasının da buradan kaynaklandığını dile getirerek, "Türkiye son yıllarda bir istikrar içindeyse bu, devletle millet bütünleşmesinden kaynaklanıyor. Ekonomik meseleler, yatırımlar önemli ama bunların kalıcı olması için devletle milletin bütünleşmesi lazım. Türkiye'de bunun tam tersi bir durum ve anayasa var. Yeni anayasayla ilgili temel fikrimiz, 'devletin milleti' anlayışından 'milletin devleti' anlayışına geçmek, buna uygun bir anayasa yapmaktır" diye konuştu.

Anayasaların devletleri sınırlayan, vatandaşı koruyan metinler olduğunu ifade eden Şentop, şöyle devam etti:

"Dünyada böyledir ama Türkiye'de tam aksine devleti kuvvetlendiren, millete karşı devleti koruyan metinler olarak ortaya çıkıyor. AK Parti iktidar olduktan sonra önemli değişiklikler oldu. Yeni anayasa tezini gündeme getirdiği için AK Parti'ye kapatma davası açıldı. Anayasa, Türkiye'de bir iktidar kaynağı olduğu için bu gücü elinden bırakmak istemeyenler bunu yaptı. Yeni anayasa, devletin, siyasetin ve hukukun yeniden yapılandırılmasıdır, milletin arzusuyla devletin yeniden şekillendirilmesidir. Anayasayı da bu anlayışla yeniden yazmak, temel amacımız. Millet, bu devleti kendi anlayışına göre yeniden şekillendirmek istiyor. İşin özeti budur."

Mustafa Şentop, Türkiye'de başkanlık sistemi tartışmasının da var olan bu sıkıntılardan kaynaklandığını, yeni anayasada en önemli bölümü, hükümet sistemi ve ona bağlı olarak başkanlık sisteminin oluşturduğunu kaydetti.

"İyi işlemeyen bu sistemin yerine istikrarı garanti eden başkanlık sistemi"

Parlamenter sistemin defalarca darbelerle kesintiye uğradığını anımsatan Şentop, "140 yıl içinde 30 yılı bulmuyor bu sistemin uygulanması. Bu, parlamenter sistemin Türkiye'de bir türlü tutmadığını gösteriyor. Türkiye'de iyi işlemeyen, yerleşmeyen bir parlamenter sistem mevcut. Türkiye'nin iyi işleyen bir sisteme ihtiyacı var. Daha önce de bu tartışılmış. Bunu ilk defa biz demiyoruz. Türkiye'de parlamenter sistem işlemediği için daha iyi işleyecek bir sistem arayışı uzun yıllardır var olan bir durum" şeklinde konuştu.

"Parlamenter sistem, esasında krallıkların, monarşilerin sistemidir" diyen Şentop, bu sistemin iyi işlediği ülkelerin hepsinin krallık ve federasyon sistemiyle idare edilen ülkeler olduğunu belirtti.

Şentop, Türkiye'de "üniter cumhuriyet" sisteminin yürürlükte olduğunu hatırlatarak, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Darbeciler, bu sistemin zaaflarını kullanarak sisteme müdahale etmişler hep. Biz de darbecilerin müdahale edemediği bir sistem kurmak istiyoruz. İşte o da başkanlık sistemi, istikrarı garanti eden bir sistem. 5 yıl hükümet belli. Türkiye aslında bu başkanlık sistemini 100 yıldan fazla bir zamandır uyguluyor. Uzaklara gitmeye gerek yok. Yerel yönetimlerde bu sistem zaten uygulanıyor. Yerel yönetimlerde başkan da meclis de ayrı ayrı seçiliyor. İşte yereldeki bu sistemi, merkezi yönetime de getirmek istiyoruz. O nedenle Amerika ya da başka yerden örnekler aramaya gerek yok. Üniter başkanlık sistemi teklif ediyoruz biz. Bölünme eleştirileri bu nedenle yersiz. Muhalefet, başkanlık olursa hükümette yer almaları imkansız olduğu için bu eleştirileri yapıyorlar, işi sulandırmaya çalışıyorlar. Tayyip Erdoğan zaten şu anda başkanlık sistemindekinden fazla hakka sahip. Buna Tayyip Erdoğan'ın değil, Türkiye'nin ihtiyacı var."

Kaynak: AA / Politika