Türk Hava Sahasının Kullanımında Esnek Uygulama: Maliyetler Azalacak, Uçuş Mesafesi Kısalacak

Türk Hava Sahası, tüm hava sahası kullanıcıları tarafından emniyetli, etkin ve esnek bir yapıda kullanılacak. Türk Hava Sahasının esnek kullanımı sivil ve askeri uçuşlarda etkinliği artırarak, uçuş mesafesini kısaltmak suretiyle zaman ve yakıt tasarrufu sağlayacak. Çevreye verilen zararın azaltılması söz konusu olacak.

Sivil asker koordinasyonunun geliştirilmesi, ilgili sivil hava trafik üniteleri ile askeri kontrol üniteleri arasındaki görev etkinliği desteklenecek, uçuş maliyetlerinin azaltılacak, uçuş emniyeti artırılacak.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı'nın Hava Sahasının Esnek Kullanımı Yönetmeliği (SHY-FUA) Resmi Gazete'de yayımlandı.

Yönetmelik, Türk Hava Sahasının belirlenen öncelikler çerçevesinde, tüm hava sahası kullanıcıları tarafından, sivil ve asker ayrımı gözetmeksizin, etkin ve esnek kullanılabilmesinin sağlanmasına yönelik usul ve esasların düzenlenmesi ve bu amaçla ilgili kurum ve kuruluşlar arasında gerekli eşgüdümün sağlanmasına ilişkin genel hususların belirlenmesini amaçlıyor. Yönetmeliğe göre Hava Sahasının Esnek Kullanımı, hava sahasının bir bütün olarak ele alınmasını ve her zaman sivil ve askeri kullanıcılar tarafından esnek bir yapıda kullanılmasını ifade ediyor. Hava sahasının esnek kullanımının hedefi; hava sahasında sivil ve askerî kullanıcılar için yapılacak herhangi bir tahsis veya bölünmenin, gerçek zamanlı kullanım ihtiyacı esas alınarak, belirlenmiş bir zaman dilimi içerisinde, geçici olarak yapılmasını sağlamayı amaçlıyor.

Yönetmelik, Türk Hava Sahasındaki hava sahası kullanıcılarıyla birlikte hava sahası yönetiminde görev alan tüm kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişileri kapsıyor.

-HAVA SAHASI ESNEK KULLANIM ESASLARI-

Yönetmelik ile Hava Sahası Esnek Kullanım esasları belirlendi. Yönetmeliğe göre Türk Hava Sahası, tüm hava sahası kullanıcıları tarafından emniyetli, etkin ve esnek bir yapıda kullanılacak. Hava sahasının kullanımına ilişkin tüm talepler, EUROCONTROL tarafından yayınlanan hava sahası yönetim el kitabında belirtilmiş saat çizelgesine uygun olarak yeterli süre öncesinden Hava Sahası Yönetim Ünitesine bildirilecek ve bu taleplere dair hava sahası kullanım planlaması günlük ve fiili ihtiyaçlara dayalı olarak yapılacak. Türk Hava Sahasında Hava Sahasının Esnek Kullanımı kapsamına girmeyen hava sahaları Havacılık Bilgi Yayını'nda (AIP) yayımlanacak.

Hava sahasının esnek kullanımına dâhil edilen hava sahalarının statüsü ve kullanımı geçici olacak. Bu sahaların talep edilmesi tahsisi, aktif hale getirilmesi ve aktif halinin kaldırılmasına dair usuller bir uygulama talimatı ve yönergesi ile belirlenecek.

Askeri harekat ve eğitim ihtiyaçlarına ilişkin hava sahası kullanım talepleri öncelikli olacak. Askeri eğitim ve benzeri ihtiyaçlara yönelik uçuşlar, belirlenecek hava sahalarında yapılacak. Eğitim uçuşları dışında kalan ve harekât ihtiyacı olarak bildirilen anlık askerî uçuş ihtiyaçları öncelikli olarak karşılanacak. Savaş, kriz ve olağanüstü hallerde hava sahasının esnek kullanımına ilişkin uygulamalar Genelkurmay Başkanlığının lüzum görmesi halinde, tüm hava sahasında, bölgesel olarak kısmen veya tamamen durdurulacak.

-PERFORMANS DÜZENLİ OLARAK DEĞERLENDİRİLECEK-

Hava Sahasının Esnek Kullanımının performansı düzenli olarak değerlendirilecek ve Hava Sahası Yürütme Kurulu'na bildirilecek. Geçici Ayrılmış Sahalar ile Geçici Rezerve Sahalar, uçuş faaliyetinin etkinlikle icrası için yeterli boyutta ve sivil hava trafiğini etkilemeyecek şekilde, ihtiyaç sahibinin operasyonel gereksinimlerini karşılayacak en uygun bölgede belirlenecek.

-HAVA SAHASININ ESNEK KULLANIMININ SAĞLAYACAĞI HUSUSLAR-

Hava Sahasının Esnek kullanımı uygulamasının sağlayacağı katkılar şöyle olacak:

"-Esnek kullanım, hava sahasının asker ve sivil tüm kullanıcılar tarafından etkin ve emniyetli bir şekilde kullanımının sağlanması için hava sahası planlaması ve yönetimi ile ilgili ortak kurallar ve standartların belirlenmesini ve geliştirilmesini sağlayacak.

-Hava sahası düzenlemelerinde sivil ve askeri kullanıcıların ihtiyaçlarına yönelik olarak, uygun hava sahası tahsisleri gerçekleştirilebilecek.

-Sivil ve askeri uçuşlarda etkinliği artırarak, uçuş mesafesini kısaltmak suretiyle zaman ve yakıt tasarrufu sağlayarak çevreye verilen zararın azaltılması söz konusu olacak.

-Hava Trafik Hizmetinin etkinliğine yönelik yeni rotaların ve sektörlerin geliştirilerek hava sahası kapasitesinin artırılması söz konusu olacak.

-Askeri harekat şartları gerektirdiğinde, askeri hava araçlarının her türlü hava sahasını kullanmalarına ilişkin koordinasyon ve planlamalarda, sivil trafiğin etkilenmemesini veya zorunluluk halinde sivil hava trafik üniteleri ve askeri kontrol üniteleri arasında gerekli koordinasyon sağlanarak asgari düzeyde etkilenmesini sağlamalı.

-Geçici olarak tahsis edilmiş hava sahalarının kullanımı vasıtasıyla Operasyonel Hava Trafiği (OAT) ile Genel Hava Trafiği (GAT) arasında ihtiyaç duyulan koordinasyon ve ayırmanın etkinlikle sağlanması söz konusu olmalı.

-Sivil asker koordinasyonunun geliştirilmesi, ilgili sivil hava trafik üniteleri ile askeri kontrol üniteleri arasındaki görev etkinliğinin desteklenmesi, uçuş maliyetlerinin azaltılması, uçuş emniyetinin artırılmasını sağlamalı.

-HAVA SAHASI YÖNETİM SEVİYELERİ-

Hava Sahası Esnek Kullanımı Konsepti; Stratejik Düzey Hava Sahası Yönetimi, Planlama Düzeyi Hava Sahası Yönetimi, Taktik Düzey Hava Sahası Yönetimi olmak üzere üç seviyeden teşkil edilecek. Hava Sahasının Esnek Kullanımı uygulamalarında tüm seviyelerde sivil ve askeri otoritelerin hava trafik yönetimi koordinasyon sorumluluğu bulunmayacak.

Hava Sahası Esnek Kullanımında geçici tahsis şekilleriyle uygulanan rotalar "şartlı rotalar, geçici rezerve edilmiş sahalar, geçici ayrılmış sahalar, sınır aşan hava sahaları, koordinasyonu azaltılmış hava sahaları, koordine edilmiş hava sahaları" olacak.

-HAVACILIK ÜST KURULU-

Hava Sahası Yönetimi'ne ilişkin politik kararları almak üzere, Genelkurmay Başkanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı arasında müştereken teşkil edilen Havacılık Üst Kurulu tarafından üstlenilecek. Havacılık Üst Kurulu, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı ve Genelkurmay Harekat Başkanı eş başkanlığında, SHGM ve DHMİ Genel Müdürü, Genelkurmay Başkanlığı Komuta Kontrol Dairesi Başkanı ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı Hava Savunma ve Komuta Kontrol Dairesi Başkanından oluşacak. Havacılık Üst Kurulu, bu Yönetmelikte yer alan görevleri yerine getirmek üzere yılda bir kez toplanacak. İhtiyaç duyulması halinde üyelerden birisinin talebi veya Hava Sahası Yürütme Kurulunun teklifi üzerine yılda birden fazla toplanabilecek. Alınan kararlarda oybirliği şartı gerekli olacak.

-HAVACILIK ÜST KURULUNUN GÖREVLERİ -

Ulusal ve uluslararası hava sahası kullanıcıları, sivil hava trafik hizmet sağlayıcıları ve askeri kontrol ünitelerinin talepleri dikkate alınarak ulusal hava trafik yönetimi politikaları ve stratejik planlama çalışmalarını yürütüyor. Havacılık Üst Kurulunun asli işlevi hava sahasının etkinliğini ve emniyetini sağlayacak ulusal hava sahası kullanım politika ve prensiplerini belirleyecek.

-HAVA SAHASI YÜRÜTME KURULU-

Hava Sahası Yürütme Kurulu; Havacılık Üst Kurulu tarafından sivil ve asker müşterek olarak teşkil edilecek. Hava Sahası Yürütme Kurulu, Genelkurmay Hava Savunma Şube Müdürü (Albay), Hava Kuvvetleri Komutanlığı Hava Trafik Yönetimi Şube Müdürü ile SHGM Hava Seyrüsefer Daire Başkanı ve DHMİ Seyrüsefer Daire Başkanından oluşacak. Hava Sahası Yürütme Kurulu tarafından, ihtiyaç duyulması halinde, hava sahası düzenlemelerine ilişkin olarak, ilgili sivil-askeri kamu kurum ve kuruluşları, gerekli görülen sivil havacılık işletme temsilcileri görüşlerine başvurulmak üzere Kurul çalışmalarına davet edilebilecek. Hava Sahası Yürütme Kurulu tarafından alınan kararlarda oybirliği şartı gerekli olacak.

-PLANLAMA DÜZEYİ HAVA SAHASI YÖNETİMİ-

Planlama Düzeyi Hava Sahası Yönetimini yürütmek maksadıyla, Hava Sahası Yönetim Ünitesi sivil-asker müşterek bir şekilde Havacılık Yürütme Kurulu tarafından oluşturulacak. Hava Sahası Yönetim Ünitesinin genel görev ve sorumlulukları bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde tarif edilmekte olup, ihtiyaç halinde Hava Sahası Yürütme Kurulu tarafından ilave görev ve sorumluluklar da verilebilecek. Hava Sahası Yönetim Ünitesinin yetkileri görevlerini yürütecek ölçüde en üst seviyede tutulacak.

-UYGULAMA SÜRECİ-

Hava Sahası Üst Kurulu ve Hava Sahası Yürütme Kurulu üç ay içerisinde Hava Sahası Yönetim Ünitesi ise 6 ay içerisinde tesis edilecek.

İzmir ATC Merkezi içerisinde faaliyet göstermekte olan Sivil Asker Koordinasyon Merkezi'nin durumunu (SAKM) Hava Sahası Yönetim Ünitesinin faaliyete geçmesini takiben 3 ay içerisinde HSYK değerlendirecek.

2 aylık süre içerisinde NOTAM yayınlama yönergesinde gerekli düzenlemeler yapılacak. Hava Sahası Yönetim Ünitesinin tüm fonksiyonları ile faaliyete geçene kadar Hava Sahası Esnek Kullanımının Havacılık Üst Kurulunun belirleyeceği belli bir bölge ve irtifa limitleri dâhilinde uygulanması sağlanacak. Yönetmelik bugün itibarıyla yürürlüğe girdi.

Kaynak: ANKA / Ekonomi