Tcmb Başkanı Başçı Soruları Yanıtladı Açıklaması

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Erdem Başçı, "2015 topyekun enflasyonla mücadele yılı olacak. Başarı sağlama imkanımız da bu defa çok yüksek. 2015 başlarından itibaren enflasyonda belki de bizleri bile şaşırtan bir başarı elde edebiliriz" dedi.

Başçı, bu yılki dördüncü enflasyon raporunu açıklamasının ardından ekonomistlerin ve basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Türkiye'nin reel kur endeksinin denge değeri için çok farklı cevapların verilebileceğini ifade eden Başçı, kendilerinin reel kur konusunda Türk Lirası'nın aşırı değerli olmadığını düşündüklerini söyledi.

Bazı piyasa oyuncularının filtreleme yöntemlerini kullanabileceklerini, bazılarının döviz kurlarının emtia fiyatlarıyla olan bağlantılarını düşünebileceğini belirten Başçı, "Bu şekilde bakıldığında Türk Lirası son dönemde benzer ülkelere göre daha istikrarlı seyretti" dedi.

Faiz koridorunun genişliğine yönelik bir soru üzerine Başçı, Türkiye Ekonomi Kurumu'nda (TEK) yaptığı sunumda faiz koridorunun genişliği hakkında değerlendirmelerde bulunduğunu aktararak, "Şu anda faiz koridorumuz geniş. Diğer ülkelere göre daha geniş bir faiz koridoru ile devam edebiliriz. O toplantıda şu ifadeyi kullandım; 'İlerde şartlar gerektirirse faiz koridoru daha geniş de olabilir daha dar da olabilir'. Her ikisini de söyledim. Bu video, internet sitemizde var. O konuşmamda herhangi bir politika sinyali yoktu" ifadelerini kullandı.

Avrupa'daki nicel genişleme konusunda yöneltilen soruya Başçı, şöyle cevap verdi:

"Şu anda çok enteresan bir durumla karşı karşıyayız. ABD Merkez Bankası (Fed) yetkilileri çok dikkatli ve ölçülü bir şekilde para politikasında normalleşmeden bahsediyor ve adımları da ölçülü bir şekilde atıyor. İletişim konusunda da epey ilerleme sağlandı. Buna mukabil Avrupa ve Japonya'da ise parasal genişlemeye ihtiyaç olduğu görülüyor. Bu ikisi arasında temel ayırt edici faktör aslında enflasyon. ABD'de enflasyon hedefe daha yakın ve belki enflasyon hedefin üzerine de çıkabilir. Onu ileride göreceğiz. 'Orta ve uzun vadede enflasyon beklentilerinin hedefe yakın olmasını sağlamak için gereken sıkılaşmayı yaparız' söylemlerinde bulunuyor.

Tam tersine Avrupa'da enflasyon hedefin altında ve enflasyon bekleyişleri yüzde 2'nin altına hızlıca düşmeye başladı. Japonya'da da iddialı bir yüzde 2'ye enflasyonu yükseltme hedefi var. Japonya'da en son gelen enflasyon verisine çekirdek ve vergi hariç bakarsanız yüzde 1,1'den yüzde 1'e düştü. Orada da arzu ediyorlar ki enflasyon artmaya devam etsin. Dolayısıyla çok genişletici bir pakete ihtiyaçları var. Avrupa'da talep, para miktarını belirliyor. Kredi talebi ne kadarsa Avrupa Merkez Bankası (ECB) o kadar para arz ediyor. Bunu kısa vadede değiştirmek çok kolay değil."

Başçı, yaptıkları bir çalışmada, Türkiye'nin ihracatının Avrupa'nın talebine daha hassas, döviz kurlarına ise daha az hassas olduğunu ve Ortadoğu ve Afrika bölgesinde bunun tam tersinin görüldüğünü kaydetti.

Avrupa'da talebin canlanmasının Türkiye'nin ihracatına fayda sağlayacağını dile getiren Başçı, ECB'nin parasal genişleme çabasının Türkiye'yi o kadar olumsuz etkilemeyeceğini tahmin ettiklerini yine de dikkatli davranılması gerektiğini söyledi.

"Fiyat istikrarı büyümeye katkı sağlar"

Erdem Başçı, Merkez Bankası'nın tek başına çözmeyeceği konular olduğunu belirterek, bunlardan birinin finansal istikrar, birinin büyüme birinin de gıda fiyatları olduğunu söyledi.

Bu nedenle bunların her birinde çok önemli yapısal değişikler olduğunu ve önemli adımlar atıldığını ifade eden Başçı, şunları kaydetti:

"Burada bu farkındalık oluşması için 2011 yılı başlarından itibaren Merkez Bankası, finansal istikrar vurgusunu artırdı ve kendi elinde araç olarak ne varsa onu kullanmaya başladı. Zorunlu karşılıklar yoluyla 'Biz burada krediler konusunda elimizden geleni yapalım' şeklinde bir adım attık. Bir farkındalık da gerçekten oluştu. Finansal İstikrar Komitesi kuruldu. Bir araya gelip makro ihtiyati çerçeveyi, krediler boyutunda ele almak mümkün ve bu yapılıyor. Burada bu komite ve BDDK kompozisyona bakabiliyor; bankacılık sektörü olarak 'tüketici kredilerine mi ağırlık verelim', 'firma kredilerine mi ağırlık verelim' sorusunu sorabiliyor, bunu cevaplayabiliyor ve harekete geçebiliyor. Böyle bir yeteneği var. Merkez Bankası'nın bu kadar direkt bir kontrolü yok bu kompozisyon konusunda. O yüzden bunun çok büyük bir faydası oldu. Yapısal adımlardan da gerçekten çok büyük netice alıyoruz ve almaya da devam edeceğiz."

Sadece para basarak ve sadece para politikasıyla büyüme sağlanamayacağına işaret eden Başçı, "Nitekim de sağlanamıyor, bütün dünyada bunu görüyoruz. Ama Merkez Bankası'nın da büyümeye yapacağı bazı katkılar var. Orada kurumsal çerçevede bir değişiklik yapmaya ihtiyaç yok. Çünkü kurumsal çerçeve şu anda iyi" dedi.

Başçı, Merkez Bankası'nın dengeli büyümeye katkısına ilişkin, "Eğer enflasyon bekleyişleri bugün yüzde 6,5-7 civarında olmasa, yüzde 5 olsa, orada uzun vadeli faizler üzerine anında çok daha düşük bir faiz oluşumu gerçekleşebilir. Dolayısıyla uzun vadeli faizler düşerse o zaman belki Türk Lirası bazında yatırım kredisi de alınmaya başlanabilir ve büyümeye buradan çok ciddi olumlu bir katkı gelir. Bunu yaparken de tasarruflar bozulmaz. Bunun karşılığında tasarruf da olur. Çünkü herkes enflasyonu düşük beklerse reel faiz orada makul gelecek. Bu şekilde arz-talep dengesi, fonların arzı ile fonların talebi sağlıklı bir noktada buluşacak. Büyümeye de buradan bir katkı gelecek. Dolayısıyla fiyat istikrarı büyümeye yardımcı olur, dengeli büyümeye katkı sağlar" değerlendirmesinde bulundu.

Enflasyonu düşürmek boyutu dışında büyümeye katkı vermek amacıyla 4 araçları olduğunu ve onları kullandıklarını belirten Başçı, şöyle devam etti:

"Birincisi, ihracat reeskont kredileri yoluyla ihracatımızı destekliyoruz. İkincisi, sürdürülebilir kredi büyümesi yoluyla kredi büyümesinin aşağı yönlü risklere karşı korunmasını sağlayacağız. Mesela kredi büyümesi yüzde 15'in çok altında olursa da bu defa destekleyici adımlar atabiliyoruz ki krediler sürdürülebilir olsun. Onun dışında döviz repo piyasasıyla bankalarımızın bu uyum sürecinde hiçbir sorunla karşılaşmadan 2015 yılını rahat bir şekilde geçebilmeleri için döviz repoda borç verici imkanlarımızı zaman zaman aşağı yönde gözden geçirebiliyoruz. Son olarak da çekirdek yükümlülükleri destekleyecek yönde de ilave bir adım attık. Dolayısıyla Merkez Bankası fiyat istikrarını sağlama amacının dışında 4 farklı boyutta büyümeye destek vermiş oluyor. Bunların hepsi mevcut kanunla uyumlu. Mevcut kanun çerçevesinde bunların hepsini yapabiliyoruz. Daha fazlasına da ihtiyacımız yok. Bunları yapmak Türkiye'de büyümeye gerçekten çok büyük bir katkı sağlar."

"OVP'de çok güçlü bir enflasyonu düşürme vurgusu var"

Yeni Orta Vadeli programda ve 10. Kalkınma Planı'nda enflasyonu düşürmek ve fiyat istikrarı yönünde kamudan ilave bir destek alınacağına değinen Başçı, şunları kaydetti:

"OVP'de çok güçlü bir enflasyonu düşürme vurgusu var. O yüzden de sıkı maliye politikası burada devreye alınmış durumda. Oradan da bir katkı gelecek. Dolayısıyla 2015 topyekun enflasyonla mücadele yılı olacak. Başarı sağlama imkanımız da bu defa çok yüksek. Enflasyonu düşürücü yönde bütün faktörleri bir araya getirdiğinizde, zaten baz etkileri lehimize çalışacak, buna ilave olarak kredi kompozisyonu, artı maliye politikasından gelecek destekle, enflasyonda 2015 başlarından itibaren belki de bizleri bile şaşırtan bir başarı elde edebiliriz. Bu yönde de elimizde yeterince güçlü araçlar var. Herhangi bir sapma olursa da anında para politikasıyla gereken düzeltmeleri yapıp mutlaka enflasyonun önce yüzde 6'lı seviyelere daha sonra yüzde 5'e inmesini sağlayacağız ki 2016 yılında OVP'de enflasyonun yüzde 5'e inmesi öngörülüyor."

Erdem Başçı, bunu yapabilmenin ön şartının cari açığın da yüzde 5'li seviyelere inmesi olduğuna dikkati çekerek, "2011 yılına dönerseniz, cari açığın gayri safi hasılaya oranı yüzde 10'a yaklaşmıştı. Böyle bir noktada enflasyonu düşürmek kolay değil. Çünklü her an döviz kurları üzerine bir baskı gelebiliyor. Cari açık yüzde 10 seviyesinde sürdürülemez, o zaman döviz kurları yükseliyor. Bizim mutlaka cari açığı öncelikle 5'e indirmemiz gerekiyordu. Bunu da şöyle veya böyle, tartışmalı olabilir, Merkez Bankası eleştiri almış olabilir, bunların hepsine de hak veriyoruz ama sonuçta gelinen noktada kurumsal yapı oluştu ve cari açık yüzde 5'e doğru inmeye başladı" diye konuştu.

Cari açığın bu yıl sonunda yüzde 5,7 olmasının beklendiğini söyleyen Başçı, OVP dönemi boyunca ise daha da iyileşmesinin beklendiğini ifade etti. Yüzde 5 seviyesindeki cari açığın enflasyonu düşürmek açısından kendilerine yardımcı olacağını aktaran Başçı, "Bu şekilde baktığımızda, önce cari açığın yüzde 5'e indirilmesi, takip eden yıl da enflasyonun belki yüzde 6'lı seviyelere indirilmesi, onu takip eden yıl da enflasyonun yüzde 5'e indirilmesi şu anda mümkün görünüyor. Bu yapılabilir. Bunların her birisinden büyümeye, dengeli büyümeye olumlu etki gelecektir" dedi.

"Enflasyonla ilgili belirgin düşüş, herkesin enflasyonun düşeceğine ikna olmasıdır"

Gıda enflasyonu konusunda Merkez Bankası'nın yapabileceği fazla bir şey bulunmadığını ama Hükümet'in hem yapısal hem de konjonktürel olarak yapabileceği çok iş olduğunu dile getiren Başçı, Gıda Arz Güvenliği Komitesi'nin bu konudaki güzel haberlerden biri olduğunu söyledi.

Başçı, Gıda Arz Güvenliği Komitesi ve Finansal İstikrar Komitesi'nin Merkez Bankası ile Hükümet ilişkilerinin sağlıklı bir şekilde kurulmasını sağladığını ifade etti.

"Enflasyonda belirgin düşüş nedir? sorusuna ise Başçı, "Enflasyonla ilgili belirgin düşüş, sizlerin enflasyonun düşeceğine ikna olmanızdır. Yani bütün analistlerin, ekonomistlerin, vatandaşların, herkesin enflasyonun düşeceğine ikna olmasıdır ve anketlerde sorduğumuz zaman cevapların artık aşağı gelmesi lazım. Bu şekilde bakıldığında yüzde 8,9 bu yıl sonu için, yüzde 6,9 da gelecek yıl sonu için henüz belirgin olmayabilir. Daha iyi bir profili amaçlamamız gerekir" yanıtını verdi.

Politika faizini yüzde 8,25'ten aşağıya çekecek faktörlere ilişkin bir soru üzerine Başçı, "Yüzde 8,25 kesinlikle değişmez diye bir görüşümüz yok. Uzun vadede faizlere bakarsanız, öyle bir küresel gelişme olur ki uzun vadeli faizler ciddi bir şekilde düşer. Bizim de yatay bir getiri eğrisi için bir miktar ölçülü bir indirime ihtiyacımız olabilir. Olursa onu da Kurul toplantısında değerlendirebiliriz. Esnekliğimizi kaybetmedik, aşağı yönlü esnekliğimiz var. Ama çok fazla değil ölçülü bir esnekliğimiz var. Getiri eğrisini yatay tutmamız gerekir" ifadelerini kullandı.

Başçı, herkesin enflasyonun düşeceğine ikna olması halinde uzun vadeli faizlerin düşeceğini belirterek, "Uzun vadeli faizler düştükten sonra biz de ona uyum sağlamak için kısa vadeli faizlerde ölçülü bir indirim yapabiliriz. Ama önce onu görmemiz lazım. O yüzden ikna etmemiz gerekiyor. Enflasyonun düşeceği konusunda herkesin ikna olması gerekiyor" şeklinde konuştu.

- İstanbul

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Merkez Bankası Erdem Başçı Fed Ekonomi Haberler