Rus Ekonomisi Çöküşte, Ülke Krizde

ABD'nin aylar önce Putin'e "Ukrayna'ya müdahalenin faturasını Rusya çok ağır ödeyecek" uyarısı gerçekleşiyor. Amerika'nın aldığı petrol üretimini arttırma kararına Opec üyesi ülkelerde uydu. Petrol fiyatları 100 dolarlardan 60 doların altına kadar geriledi.

RUSYA KOMADA

Büyük oranda petrole bağımlı bir ekonomiye sahip Rusya düşük petrol fiyatları yüzünden zor duruma girdi. Putin'in tüm hamleleri sonuçsuz kaldı.

SOVYETLER DE BÖYLE YOK OLDU

Amerika petrol fiyatları ile oyanayarak daha önce Sovyetler Birliği'ne de aynı operasyonu yapmıştı. Suudi Arabistan'la anlaşan ABD 1986'dan itibaren petrol üretimini artırdı. Ham petrol 10 doların altına geriledi. Sovyetler Birliği'nin komünist ekonomisinin temel kaynaklarından olan Hazar petrolleri dört yıl sonunda ulusararası piyasalarda neredeyse değersiz hale geldi. Sovyetler'de büyük bir ekonomik kriz patlak verdi ve sonunda siyasi çalkantıyı getirdi. Ardından ülke 1991 yılında dağıldı.

FAİZ ARTIŞI DA İŞE YARAMADI

Rusya Merkez Bankası, rubledeki düşüşü önlemek için dün politika faizini 6,5 puan artışla yüzde 17'ye çıkarmıştı. Merkez Bankası'nın sert faiz artışına rağmen dolar/ruble ilk kez 80 seviyesini aşarak yeni bir rekor kırdı. Rusya'nın risk primini gösteren 5 yıllık CDS'leri de 34 baz puan artışla 581 puanla 5,5 yılın zirvesine yükseldi.

RUBLE DEĞER KAYBETTİKÇE TL DE KAYBEDİYOR

Bugün piyasalarda ruble ile TL arasındaki hareketlerin paralelliği de dikkat çekiyor. 1 doların 73 rubleye ulaşarak rekor kırmasının ardından dolar TL'ye karşı da yükselmeye başladı. Gün içinde 1 dolar 2.3430 TL ile en düşük seviyesini görürken Rusya'daki rekor üzerine yeniden yükselerek 14:13 itibariyle 2.41 TL'ye kadar çıktı.

BORSADA KRİZ

Rusya menkul kıymetler borsası ise günlük yüzde onluk düşüşle ülkeyi 1998 kriz yıllarına geri götürdü. Rusya Merkez Bankası'nın resmi döviz kuruyla serbest piyasa kuru arasındaki fark pazartesi akşamı %6 seviyesine ulaştığında (kara borsa oluşma sinyali) kritik karar alındı. Merkez Bankası faiz oranını yüzde 10,5'ten bir çırpıda yüzde 17'ye çıkardı. Ancak astronomik faiz artışı ancak iki saat etkili olabildi. Salı sabahı borsa açılışında ruble dolar ile avro karşısında 5 ruble ucuzladı, ancak şok etki uzun sürmedi. Öğle saatlerinde dövizde yukarıya doğru tırmanış yeniden başladı.

PUTİN SESSİZ

Rusya ekonomisinde yaşanan kritik gelişmeler karşısında Kremlin Sarayı topun ağzına Başbakan Dmitriy Medvedev ile Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiulina'yı koydu. Şok faiz artırımıyla ilgili Kremlin Sarayı'na yöneltilen soruyu yanıtlayan Devlet Başkanı Vladimir Putin'in basın danışmanı Dmitriy Peskov, "Bu konuda Kremlin Sarayı yorum yapmayacak. Faiz oranları ülkemizde bağımsız kurum Merkez Bankası yetkisinde. Genel ekonomik durumdan ise Rusya hükümeti sorumludur" dedi.

RUSYA İÇİN KARANLIK BİR TABLO

Rusya'da milli gelirin önümüzdeki yıl petrol fiyatlarına bağlı olarak %1- %5 düşüş kaydedeceği Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiulina tarafından kaçınılmaz gerçek olarak kabul edilirken, şoklardan bir parça kendine gelen halk kara mizah esprileri üretmeye başladı. Son günlerde sosyal ağlarda popüler fıkralardan biri Putin ile ilgili. Fıkra şöyle: Ekonomik zorlukların belirdiği Rusya'da Putin halkla görüşüyor. "Arkadaşlar, batı uyguladığı yaptırımlarla bizi köşeye sıkıştırmak istiyor. Ama ben eminim. Biz zorlukların üstesinden gelerek bu düellodan sağ salim çıkacağız" sözlerine salondan cılız bir ses "Ya biz".

KURTULMAYA ÇALIŞIYORLAR

Her geçen gün değerinden yüzde 8-10 değer kaybeden ruble halkı 'zararın neresinden dönülürse kârdır' mantığıyla davranmaya itti. Elinde belirli ruble birikimi bulunanlar aşırı pahalı dolar veya avro satın almak yerine dayanıklı tüketim mallarıyla mülke yöneldi. Satın alınan liste başı ürünler arasında televizyon, buzdolabı, çamaşır makinası, akıllı telefon, bilgisayar ve otomobil var. Elinde daha fazla ruble birikimi olanlar ise parasını mülke, apartman dairesi satın alma yolunu seçiyor. Sokaktaki insanları en fazla tedirgin eden birkaç konu daha var. İlki halk işini kaybetmekten ve gelirinin düşmesinden endişe ediyor. İkinci önemli endişe, yönetimin Rusya çapında dövize yasak getirmesi. Üçüncü tedirgin edici konu ise bankalardaki hesapların dondurulması veya bankaların iflas etmesi. Rusya yasalarına göre bankalarda devlet güvencesi altında bulunan miktar 700 bin ruble (Şimdiki kur üzerinden 27 bin TL) civarında.