Osmanlı'nın Çiçek Aşısı, 1700'lü Yıllarda Avrupa'ya Derman Olmuş

GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ: - İstanbul Üniversitesi (İÜ) İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nuran Yıldırım'ın açıklaması.- Aşı yapmada kullanılan aletlerden görüntüler. Osmanlı'nın çiçek aşısı, 1700'lü yıllarda Avrupa'ya derman olmuş- Prof. Dr. Yıldırım: - "Osmanlı'nın 1700'lü yıllarda ilk olarak Edirne'de çiçek hastalığına karşı kullandığı aşılama yöntemi, o dönemde bu hastalıktan kırılan İngiltere'ye ulaşarak, Avrupa'ya yayıldı" CİHAN DEMİRCİ - SALİH BARAN - İstanbul Üniversitesi (İÜ) İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nuran Yıldırım, Osmanlı'nın 1700'lü yıllarda çiçek hastalığına karşı kullandığı aşılamanın, o dönemde çiçekten kırılan İngiltere'ye ulaşarak Avrupa'ya yayıldığını söyledi.Prof. Dr. Nuran Yıldırım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tarihi kaynaklarda yer alan bilgilere göre, ilk olarak Edirne'de kullanılan Türk usulü aşılamanın Osmanlı Devleti'nin sosyal yaşamıyla ilgili araştırmalar yapan İngiliz konsolosunun eşi Lady Mary W. Montagu'nun dikkatini çektiğini söyledi.Montagu'nun, Edirne seyahatinde, bir kadının elindeki ceviz kabuğuyla çiçek çıkarmış çocukların kollarından püstüller aldığını gördüğünü belirten Yıldırım, şöyle devam etti: "İçinde kurutulmuş irin var. İnaktive edilmiş bir kültür bu. Daha sonra püstüllerin çocuklara bulaştırıldığını gözlemliyor. Çocuklarda 8-9 gün sonra bir ateşlenme olduğu ve daha sonra iyileştiklerini gözlüyor. İngiliz konsolosunun eşi Edirne'den arkadaşına mektup yazıyor ve bu hadiseyi anlatıyor. Montagu, bu yöntemi İngiltere'de yaygınlaştırmak için elinden geleni yapıyor. Oğlu Edwar'ı aşılatıyor. Hekimine bu aşıyı öğrenmesini söylüyor. 1700'lü yıllarda çiçek hastalığından İngiltere'de binlerce kişi ölmüştü. Osmanlı'nın 1700'lü yıllarda ilk olarak Edirne'de çiçek hastalığına karşı kullandığı aşılama yöntemi, o dönemde bu hastalıktan kırılan İngiltere'ye ulaşarak, Avrupa'ya yayıldı."- "Aşı, ölüme mahkum kişilerde deneniyor"Kraliyet ailesinin çiçek aşısı yöntemini denemek için araştırmalar yaptığını belirten Yıldırım, aşının ilk olarak hapishanede ölüme mahkum kişilerde uygulandığını söyledi. Yıldırım, çiçek aşısı olan mahkumların ölmediği görülünce aşının insanlığa yararlı olduğunun görüldüğünü ifade etti.Yıldırım, bu aşılama yönteminin, Kraliyet ailesinde kullanıldığını, İngiltere'nin ardından Almanya, Fransa, Portekiz, İspanya ve diğer Avrupa ülkelerine, hatta Amerika'ya bile yayıldığını aktardı.- "İnsanlığın tek umudu olarak kullanılıyordu"Prof. Dr. Nuran Yıldırım, 1795'te Edward Jenner'ın bugün kullanılan çiçek aşısını bulana kadar Türk usulü çiçek aşısının insanlığın tek umudu olduğunu vurguladı.Çiçek aşısının Edirne'den dünyaya yayılmasının önemli bir durum olduğunu belirten Yıldırım, "Tarihi kaynaklar bunun antik uygarlıklardan bu yana kullanılan bir yöntem olduğunu söylüyor. Öte yandan, Kafkasya'da da Kafkas kızları cariye olarak satıldıkları için çok geniş bir ölçüde uygulanıyor. Kızların güzelliği bozulmasın diye bu aşı yapılıyor. Kafkaslar'dan Osmanlı'ya geçmiş olabileceği yönünde tezler var. Esas olan bu aşının Edirne'den Avrupa'ya yayılması vurgulanmaktadır" diye konuştu.

İstanbul Üniversitesi Kültür Sanat Haberler