TÜM KATEGORİLER
Onlar, Hayat Kurtarmak İçin Zamanla Yarışıyorlar
YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞ - Türkiye'de resmi protokolle ilk kez 6 ay önce Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Tıp Fakültesi bünyesinde kurulan "Beyin Kriz Merkezi"nde, beyin krizi (inme) geçiren hastalarda ölümlerin ve özürlülük oranlarının azaltılması için çalışılıyor.
ESOGÜ Beyin Kriz Merkezi Koordinatörü ve Nöroloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Beyin Damar Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Atilla Özcan Özdemir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, beyin krizinin dünyada en sık özürlülük ve ölümle sonuçlanan hastalıklardan biri olduğunu belirterek, inme sonrası günlük aktivitelerini sürdürebilen hastaların sayısının artırılmasının ancak krizden sonra ilk 4,5 saatte uygulanacak, beyin damarlarını açıcı tedavi ile mümkün olduğunu bildirdi.
İl Sağlık Müdürlüğü, ESOGÜ Acil Tıp Ana Bilim Dalı ve Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı'nın aktif olarak görev aldığı Eskişehir için 2009 yılında, 2010 yılında da Kütahya Bilecik illeri ile Bozüyük ilçesi, "Eskişehir ve Bölgesi Beyin Krizi Protokolü"nün oluşturulduğunu anlatan Özdemir, bu protokol kapsamında 6 ay önce Türkiye'nin resmi protokole uygun tek, Beyin Kriz Merkezi'ni açtıklarını söyledi.
Kanama ve tıkanıklığa bağlı olarak iki türlü beyin krizi yaşandığına dikkati çeken Özdemir, "Tıkanıklığa bağlı beyin krizindeki tedavi stratejileri son yıllarda değişti. Beyin krizi bulgularının tespit edildiği hastalar eğer 4,5 saatlik dilim içerisindeyseler, 112 Acil Servis tarafından direkt olarak ve vakit kaybedilmeksizin merkezimize getirilmekte, hem koldan damar yolu ilaçlarla hem de anjiyografik olarak pıhtıyı çekerek müdahale edilmektedir. Şimdiye kadar 250 hastaya müdahale ettik. Bu hastaların yüzde 48'i çok az felçli ya da felç geçirmeden kurtarılmışlardır. Merkezimiz sayesinde Türkiye'de inmelere en fazla müdahale edilen hasta sayısının Eskişehir'de olduğunu söyleyebiliriz" diye konuştu.
-Vatandaşlara inme eğitimi
Beyin krizinin her yaşta ortaya çıkabildiğini anlatan Özdemir, genç bir hastanın ciddi bir özürlülükle yaşamasının hem ülke için maddi kayıp, hem de kendisi ve ailesi için manevi kayıp olduğunu aktardı. Bu kayıpların önlenmesi için 2009 yılında başlatılan protokol kapsamında Kanada'da beyin damar hastalıkları üzerine ihtisas yaptığını ve oradaki sistemi rol model aldığını açıklayan Özdemir, şunları kaydetti:
"2013'te kurduğumuz bu merkezde, önce halkı ve 112 Acil Servis çalışanlarını bilinçlendirmek için çeşitli toplantılar yaptık. Şimdi bir hasta, hastalığın bulgularını hissettiğini anda '112'yi arıyor. Ambulansla alındığında ise 112 Acil Servis çalışanları bizi arayarak haber veriyor. Biz de hasta gelmeden hazırlığımızı yapıyoruz Önce acil serviste beyin filmini çekip, tedaviye uygun olup olmadığına hızlı bir şekilde karar verip, tedaviyi uyguluyoruz. Şu an bölgesel olarak hizmet veriyoruz ama tüm Türkiye'ye hizmet vermek isteriz. Bunun için kapasitemizde uygun ancak daha fazla beyin damar hastalıklarıyla ilgilenen uzman nöroloğa ihtiyacımız var. Bu konuda bakanlık nörolog ihtiyacımızı karşılayıp, bize hava ambulansıyla transfer yaparsa, Türkiye'nin her yerindeki hastayla ilgilenebiliriz."
"Mutlaka '112'yi arayın
Vatandaşlara ve 112 Acil Servis ekiplerine, hastalığın tanısını hızlı bir şekilde anlayabilmeleri için verdikleri bilgileri aktaran Özdemir, şöyle devam etti:
"Hastalara, ani gelişen kol ve bacakta tutamama, konuşamama, çift görme, baş dönmesi ve denge kaybı şikayetlerinden birini yaşadıklarında mutlaka '112'yi aramalarını öneriyoruz. 112 ekibimizden de hastalara, 'kolunu kaldır" demelerini, iki kolunu kaldırıp, havada tutarken birini tutamıyorsa, aynısı bacaklarda olursa ya da 'gülümse' demelerini, hasta gülümsediğinde dudağın bir tarafı asimetrikse, yine basit bir cümle kurdurmayı denemelerini eğer hasta konuşamazsa, o zaman hemen tanının konup, merkezimize getirilmesini istiyoruz. "
Kalp ve beyin krizindeki risk faktörlerinin aynı olduğunu belirten Özdemir, kolesterol, tansiyon, obezite ve diyabet gibi faktörlere dikkat edilmesi gerektiğini de vurguladı.
Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı ve Kamu Hastaneler Birliği Başkanı Hüseyin Fidan'a ve çalışma arkadaşlarına merkezin kurulmasındaki emeklerinden dolayı teşekkür eden Özdemir, protokolü tüm Türkiye'ye yaymak istediklerini dile getirerek, "Her bölgede bir merkez olması gerekiyor. İleri beyin krizi merkezlerinin kurulması için üniversitelerimizde, Beyin Damar Uzmanlığı açılmasını, bu alanda uzman nörologların, yetiştirilmesini istiyoruz. Biz bu sene Isparta, Afyonkarahisar, Adana, Aydın, Denizli ve Ankara'dan gelen öğretim üyelerimize, sistem hakkında ve yapılacak işlerle ilgili eğitim verdik" ifadelerini kullandı. - Eskişehir
