Mesut Barzani'nin Yetkileri Tartışmaya Açıldı

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) 10 yıldır Başkanlık makamında oturan Mesut Barzani'nin yetkileri tartışma konusu oldu. Bölgenin, Kürdistan Demokrat Partisi'nden (KDP) sonraki güçlü iki partisi Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ve Goran Hareketi, Barzani'ye ait birçok yetkinin Parlamento'ya devredilmesini istiyor.

Kürt bölgesi hali hazırda yarı parlamenter olarak tanımlanan bir sistemle yönetiliyor. Bu sistem Bölgesel Başkan Barzani'ye geniş yetkiler tanıyor. Başkanlık Yasası'na göre Barzani, Peşmergenin yurt içi ve yurt dışında savaşa katılmasına karar verme, Peşmerge Genel Komutanı, İstihbarat Teşkilatı Müsteşarı, Emniyet Genel Müdürü ile yüksek mahkemelere hakim ve savcıların atanmasını yapma, Parlamento'nun çıkardığı yasaları onaylama ve reddetme, genel milletvekili seçimlerinin süresini belirleme, olağanüstü durumlarda Parlamentoyu feshetme, kanun hükmünde kararname çıkarma, genel af ilan etme, idam kararlarını durdurma veya müebbete çevirme, olağanüstü hal ilan etme, gerektiğinde bakanlar kurulunu toplama, geçici hükümetin kurulmasına karar verme, başbakan ve bakanlardan herhangi birini reddetme, yeni özel makamlar ve kurumlar ihdas etme, asker ve polis yöneticilerine rütbe verme veya onları görevden alma gibi yetkilere sahip.

YETKİLERİN KISITLANMASI İÇİN YASA TASARISI HAZIRLADILAR

KYB ve Goran, Barzani'nin lideri olduğu KDP ile hükümetin güçlü ortakları olsa da Başkanın yetkileri konusunda farklı bir tutuma sahipler. KYB ve Goran, 10 yıldır bölgeyi yöneten Barzani'nin görev süresinin ikinci defa uzatılmasına savaş şartları nedeniyle sıcak bakıyor. Ancak bunun karşılığında Başkana ait birçok yetkinin Parlamento'ya devredilmesini ve bu şekilde tam parlamenter sisteme geçilmesini istiyorlar. Her iki parti Barzani'ye verilen yetkilerinin kısıtlanması için Başkanlık Yasası'nın değiştirilmesini talep ediyor. İki partinin hukuk komisyonlarınca hazırlanan yasa tasarısı Bölgesel Parlamento Başkanlığı'na sunuldu.

KOMİSYON KURULACAK

Öte yandan IKBY Parlamentosu, başta başkanlık tartışması olmak üzere birçok konuda yerel anayasayı gözden geçirme kararı aldı. Yeni anayasa tasarısı için Parlamento bünyesinde 21 milletvekilinden oluşacak komisyon kurulacak. Bu komisyon 4 ayda tasarıyı tamamlayacak.

"BAŞKANIN ÇOK GENİŞ YETKİLERİ VAR"

Goran Hareketi Milletvekili Şerko Muhammet Emin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Biz Goran hareketi olarak çok açık ve net şekilde Kürdistan bölgesinde merkezi Irak hükümeti gibi bir başkanlık sistemi olması gerektiğini taraflara bildirdik. Bağdat'ta Cumhurbaşkanı Ulusal Parlamento tarafından seçiliyor. Yetkileri de temsilidir. Kürdistan bölgesinde ise durum tam tersidir. Başkanın çok geniş yetkileri var" dedi.

"SİSTEM PARLAMENTER OLMALI"

KYB Milletvekili Goran Azad da Kürt bölgesinde başkanlık ve parlamenter karışımı bir sistem olduğunu belirterek, "Biz başkanlık sistemine karşıyız. Parlamenter sistemden yanayız. Kürdistan bölgesinde başkanlığın parlamento tarafından seçilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Konuyla ilgili parlamento başkanlığına yasa tasarısı sunduk. Başkanlık yasasının değiştirilmesini talep ettik. Bize göre sistem parlamenter olmalı ve başkan da milletvekilleri tarafından seçilmelidir" diye konuştu.

KDP Milletvekili Amine Zikri ise KYB ve Goran'ın olayı abarttığını savunarak, Barzani ve Parlamento'nun uyumlu çalıştığına dikkati çekti. Zikri, " Kobani'ye Peşmerge güçleri gönderilirken Barzani, Parlamento'dan izin verilmesini istedi. Parlamento'da Peşmergenin Kobani'ye gitmesi yönünde karar verdi. Ayrıca biz Başkanın halk tarafından seçilmesinde ısrarcıyız. Başkanı halk seçerse demokratik süreç daha güçlü olur" dedi.

Mesut Barzani, 2005 yılında halk tarafından, 2009'da ise Parlamento'daki milletvekillerinin oylarıyla IKBY Başkanı seçilmişti. Barzani'nin 2013 yılında görev süresi doldu. Ancak IKBY Parlamentosu, Barzani'nin görev süresini 20 Ağustos 2015'e kadar uzattı. Parlamento, şimdi ikinci kez Barzani'nin görev süresini uzatmaya hazırlanıyor.

Kürt Bölgesel Parlamentosu 111 milletvekilinden oluşuyor. KDP 38, Goran 24, KYB 18, Yekgirtu 10, İslami Toplum Partisi 6 sandalye ile parlamentoda temsil ediliyor. Diğer sandalyelere ise küçük partiler ve kota uygulanan azınlıklar sahip.