Macar Kralı Tökeli İmre Kocaeli'de Anıldı

Macaristan tarihinde önemli bir yeri olan ve kaybettiği savaşın ardından sığındığı Osmanlı topraklarında ölen Macar Kralı Tökeli İmre, ölümünün 310. yıl dönümünde İzmit'te anıldı.

Sekapark Kültür Alanı'ndaki Tökeli İmre Anıevi'nde gerçekleştirilen törene, Macaristan'ın Ankara Büyükelçisi Gabor Kiss, İstanbul Başkonsolosu Balazs Hendrich, Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu, Budapeşte Büyükşehir Belediye Başkanı Istvan Tarlos, Macaristan'ın Kocaeli Fahri Konsolosu Alpaslan Kaya, Macaristan Milli Müzesi Başkanı Laszlo Csorba katıldı.

Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Karaosmanoğlu, törende yaptığı konuşmada, Türkler'in Macar halkıyla olan dostluğunun asırlar öncesine dayandığını söyledi.

İki halkın ortak çıkış noktasının Orta Asya olduğunu ve büyük ölçüde kader birliği yaptığını dile getiren Karaosmanoğlu, "Karşılıklı ilişkilerle tarihi mirasımıza sahip çıkarak bu dostluğumuzun devam edeceğine gönülden inanıyorum. Tökeli İmre hem Macar halkı hem de Türkiye için büyük bir önem arz ediyor. Onun anısını yaşatmaktan büyük onur duyuyoruz" diye konuştu.

Budapeşte Belediye Başkanı Tarlos ise iki dost ülke arasındaki ilişkilerin çok derinlikli bir şekilde geliştiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Kocaeli, İzmit ve Karatepe, İmre Tökeli'nin ve İlona Zilini'nin hatırasını korumanın merkezi olmuştur. Biz de Budapeşte'deki Türk eserlerini korumak için üzerimize düşen görevi yapıyoruz."

Macaristan Milli Kütüphanesi Başkanı Csorba da Macar halkı olarak kendilerini Orta Asya'dan bir millet olarak saydıklarını dile getirerek, "Kendimizi Asyalı milletlerden en batıya gidenler olarak tanımlıyoruz. Türkler ile her zaman ilişkilerimiz vardı ve son bin yılda her zaman olaylar oldu. Bu olaylar aramızdaki ilişkiyi güçlendirdi" ifadesini kullandı.

Ülkenin en eski müzesi olan Macaristan Milli Müzesi'nin 212 seneden beri faaliyet gösterdiğine dikkat çeken Csorba, müzede bir milyon eser bulunduğuna dikkati çekti.

Csorba, müzede Türk-Macar eserlerini de koruduklarına değinerek, "Türk mitolojisine ait eserler Macaristan Milli Müzesinde bulunuyor ve Türkiye'de de 3 farklı yerde daha böyle bir koleksiyon bulunuyor. Çok güzel etkinliklerle aramızdaki ilişkiyi daha da güçlendiriyoruz" şeklinde konuştu.

Konuşmaların ardından Türk ve Macar mitolojisinde önemli bir yeri olan "Tuğrul Kuşu" heykelinin açılış kurdelesi kesildi.

Tökeli İmre kimdir?

Kesmark'da 1657'de doğan, Avusturya yönetimindeki Protestan Macarlar'ın şefi olan Tökeli İmre, Avusturya İmparatoru'nun Katolik mezhebine geçmeleri için yaptığı teklifi kabul etmeyerek imparatora karşı ayaklanması üzerine, Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa'ya başvurarak, Osmanlı himayesine girmek istediğini bildirdi.

Avusturya ile barışı bozmak istemeyen Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa, olumlu karşılık vermedi. Buna rağmen savaşa devam eden Tökeli İmre, yukarı Macaristan'ı ele geçirdi fakat taraftarlarından çoğu kendisini terk edince Fazıl Ahmed Paşa'ya yaptığı teklifi, 1681 yılında Kara Mustafa Paşa'ya tekrarladı.

Tökeli İmre'ye "Orta Macaristan Kralı" unvanı verildi. Türkler'den aldığı kuvvetle birçok Avusturya kalesini ele geçiren ancak İkinci Viyana kuşatmasından sonra daha önce aldığı kaleleri kaybeden Tökeli İmre, 1688'de teslim oldu ve Viyana'ya götürüldü.

Serbest kalınca Osmanlı ordusunda görev alan Tökeli İmre, Türk ve Tatar kuvvetlerinin başında Transilvanya'ya girdi ve Germen Ordusu'nu yenilgiye uğrattı. Bu başarısından dolayı Tökeli İmre'ye Transilvanya Prensliği verildi. Tökeli İmre Zenta yenilgisinden sonra ise İzmit'e çekildi.

Karlofça barış görüşmelerinde Avusturyalılar, Tökeli İmre'nin kendilerine teslim edilmesini istedilerse de Osmanlı Devleti bunu kabul etmedi. 1705'te İzmit'te ölen Tökeli İmre'nin mezarı 1906'da Macaristan'a taşındı.

Kaynak: AA / Yerel