Gap Yatırımlarına Terör Engeli

ÖZGÜR AYAYDIN - Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde GAP kapsamındaki baraj ve hidroelektrik santrallerinin ( Hes ) büyük kısmı işletmeye açıldı, bazı barajların inşasının ise terör örgütü PKK'nın saldırıları nedeniyle gecikeceği öngörülüyor.

Dünyanın sayılı bölgesel kalkınma projelerinden GAP'ın tamamlanması için kamu yatırımlarından ayrılan pay son yıllarda artırılırken, 2008'de uygulanmaya başlanan GAP Eylem Planı ile bölgenin ekonomik ve sosyal göstergelerinde kısa sürede önemli iyileşmeler sağlandı.

GAP yatırımlarının kamu yatırımları içindeki payı 1990-2007 döneminde ortalama yüzde 7 iken, bu oran 2008-2014 döneminde yüzde 12,5 olarak gerçekleşti.

GAP yatırımlarına 2013'te 5,2 milyar, 2014'te ise 4,8 milyar lira tahsis edildi. Bu kaynaklarla enerji ve sulama başta olmak üzere projelerde büyük ilerleme sağlandı. Atılan büyük adımlarla GAP'ın kilit yatırımları bir bir tamamlanırken, eğitim, kültür ve turizm, sağlık, şehirleşme, ulaştırma, tarım, toplu konut, kanalizasyon ve içme suyu altyapısında, sosyal destek projelerinde büyük yol katedilerek, bölgenin çehresi değişti.

- 24,2 milyar dolarlık enerji üretildi

GAP kapsamında 22 baraj ve 19 HES ile sulama şebekelerinin yapımı planlanırken, bugüne kadar 19 barajın inşası tamamlandı.

2014 itibarıyla 13 HES işletmeye alındı. Enerji yatırımlarında yüzde 74'lük fiziki gerçekleşme kaydedildi. Yılda 27 milyar kilovat saat enerji üretimi planlandı, faaliyete giren HES'lerle 20,6 milyar kilovat saat elektrik üretim kapasitesi oluşturuldu.

Aralarında Karakaya, Atatürk, Dicle, Kralkızı ve Birecik'in de yer aldığı barajların işletmeye alınışından geçen yıl sonuna kadar 24,2 milyar dolar tutarında 403,5 milyar kilovat saat enerji üretildi.

971 kilometre kanal yapıldı

Bölge genelinde 1,8 milyon hektar alanın sulanması hedeflendi, 2008'den itibaren uygulanmaya başlanan GAP Eylem Planı ile bu konuda önemli çalışmalar gerçekleştirildi.

Çok sayıdaki proje ve yapımı tamamlanan 971 kilometre uzunluğundaki kanallar sayesinde araziler, hızla suya kavuşmaya başladı. 2002'de sadece 198 bin 854 hektar arazi sulanırken, yatırımlar sayesinde geçen yıl sulanan araziler 423 bin 193 hektara ulaştı. Yeni GAP Eylem Planı çerçevesinde 2018 sonunda 1,1 milyon hektarlık alanın sulamaya açılması için depolama altyapılarıyla şebeke inşaatları gerçekleştirilecek.

Saldırılar geciktiriyor

Dicle Nehri üzerinde yapımına başlanan Silvan ve Ilısu barajlarının ise terör örgütü PKK'nın gerçekleştirdiği saldırılar nedeniyle zamanında tamamlanamayacağı öngörülüyor.

Sulama alanı açısından Atatürk Barajı'nın ardından Türkiye'nin en büyük ikinci barajı olacak Silvan Barajı ile enerji üretimi bakımından ülkenin dördüncüsü haline gelecek Ilısu Barajı'nın yapımını engellemeye çalışan örgüt mensupları, bunun için sık sık saldırı düzenliyor. Saldırılar nedeniyle inşaat çalışmalarında yaşanan aksamalar, projelerin zamanında tamamlanmasını engelliyor.

Daha önce Silvan Barajı'nın bu yıl, Ilısu Barajı'nın ise 2017'de işletmeye açılması hedeflenirken, saldırılar nedeniyle her iki barajın da tamamlanmasının gecikmesi öngörülüyor.

- 356 bin kişinin işe kavuşmasına engel oluyorlar

Ilısu Barajı'nda 4 milyar 120 milyon kilovat saat, Silvan Barajı'nda da 681 milyon kilovat saat olmak üzere yılda 4 milyar 801 kilovat saat ve yaklaşık 1 milyar 200 milyon lira tutarında enerji üretecek iki barajın tamamlanması halinde Diyarbakır ve Şırnak'ta 3 milyon 700 bin dönüm arazi suyla buluşturulacak.

Diyarbakır'da 2,5 milyon dönüm araziyi suyla buluşturacak Silvan Projesi, 200 bin kişiye iş sağlayacak. Ilısu Barajı'nın tamamlanmasıyla da Şırnak'ın Cizre ilçesinde Cizre Barajı ve HES Projesi yapılabilir hale gelecek.

Cizre-İdil ovalarındaki 1 milyon 200 bin dönüm tarımsal arazi modern şartlarda sulanacak ve bu sayede 156 bin kişi iş bulmuş olacak.

Dicle Nehri üzerinde yapımı süren Silvan ve Ilısu barajlarına yönelik saldırlar, işsizliğin yoğun olduğu Diyarbakır ve Şırnak'ta 356 bin kişinin istihdamını engelliyor.

Sulanacak verimli topraklarda yılda iki ürün elde edilebilecek, farklı ürünler yetiştirilebilecek, bahçecilik ve seracılık yapılacak. Sulu tarımla ürün ve gelir artışına bağlı her iki ilde tarıma dayalı sanayi gelişecek.

Firmalardan haraç almaya çalışıyorlar

Teröristler oluşacak baraj göllerinin geçiş güzergahları ile kullandıkları mağaraları su altında bırakmasından korktukları için baraj inşaatlarını sabote etmeye çalışıyor. Bugüne kadar gerçekleştirdikleri onlarca saldırıyla işçi ve mühendisleri kaçırıp, iş makinelerini yakan teröristler, baraj yollarına yerleştirdikleri patlayıcıları infilak ettirerek, malzeme ve personel taşınmasını engellemeye çalışıyor.

Terör örgütünün finans sağlamaya çalıştığı kişiler arasında bölge genelinde hayata geçirilmesi amaçlanan bu projeleri yürüten firmaların temsilcileri de yer alıyor.

Örgütün, sözde "vergi" adı altında para isteyeceği kişileri il ve ilçe merkezlerindeki uzantıları aracılığıyla belirleyerek, ölümle tehdit edip, dağa götürdüğü belirtiliyor.

Ayrıca, Diyarbakır'da terör örgütüne gelir sağlamak amacıyla iş adamlarından tehditle haraç istedikleri iddiasıyla tutuklanan 10 şüphelinin, para talep ettiği kişi ve kurum temsilcilerini dağa götürüp örgütün sorumlularıyla görüştürdüğü ortaya çıkmıştı.

Yaklaşık 6 ay önce Mardin'in Dargeçit ilçesinde uğradığı saldırıda hayatını kaybeden Kürşat Metin'in, Ilısu Barajı'nın yapım işini yürüten firmada çalıştığı için terör örgütü PKK mensuplarınca öldürüldüğü iddia edilmişti.

Metin'in kardeşi Feridun Metin, ağabeyinin ve baraj inşaatında çalışan diğer işçilerin terör örgütü mensuplarınca tehdit edildiğini söyleyerek, faillerin yakalanmasını istemişti.

Özel sektör yatırımlarını da engelliyorlar

Terör örgütü PKK mensupları, DSİ'nin inşa ettiği barajların yanı sıra bölgede özel sektör tarafından yapılan barajlara da engel oluyor.

Siirt'in Şirvan ilçesindeki Kezer Çayı üzerinde özel sektör tarafından yapımına başlanan Şirvan Barajı ve HES'te son 2 yılda yapılan saldırılar ve firma sahibinin evine düzenlenen bombalı saldırı nedeniyle çalışmalar durduruldu.

Öte yandan, Siirt'in Pervari ilçesinde bin 500 kişinin çalıştığı Çetin Barajı'nın yapımı Norveçli Statkraft Şirketi tarafından gerçekleştiriliyor.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Silvan Ilısu HES Yerel Haberler