Doğal Gaz Piyasası Kanunu Değişiyor

Doğal gaz piyasasını günün koşullarına uygun olarak yeniden düzenleyen, arz güvenliği, doğal gaz piyasası işletimi, depolama yükümlülüğüne ilişkin hükümler getiren tasarı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Tasarı, Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda değişiklik yapıyor.

Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı, yeni tanımlar getiriyor. "Tüzel kişi", "doğal gaz", "üretim", "iletim", "dağıtım", "şehir", "dağıtım şirketi", "toptan satış", "sıvılaştırılmış doğal gaz", "depolama tesisi","sistem", "sistem kullanıcısı", "dağıtım şebekesi", "dikey bütünleşik tüzel kişi", "teslim sözleşmesi", "taşıma sözleşmesi", "ithalat şirketi", "iletim şebekesi", "ihracat şirketi", "piyasa faaliyeti", "tarife", "lisans", "sertifika", "sıkıştırılmış doğal gaz (CNG)", "CNG şirketi", "dağıtım bölgesi", "sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) terminal işletme şirketi", "Sistem kullanım bedeli", "perakende satış". "son kaynak tedarikçisi", "EPİAŞ: Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi", "organize toptan doğal gaz piyasaları", "uluslararası enterkonneksiyon", "sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG)", "ulusal sistem operatörü", "dengeleme ve uzlaştırma piyasası", "LNG şirketi" tasarıda tanımlanıyor.

"Dağıtım" tanımıyla, dağıtım bölgesi içinde kalan CNG şirketlerine gaz satılabilmesine ve dağıtım bölgesi içindeki LNG ve CNG tesislerinin bakım, onarımının dağıtım şirketlerince yapılmasına izin verilmesi amaçlanıyor.

LNG'YE YENİ TANIM

Tasarıyla, LNG terminal işletmeciliği depolama faaliyetinden çıkarılarak yeni bir faaliyet olarak tanımlanıyor, LNG tesisleri de sistem tanımına ekleniyor.

İhracat şirketi, LNG ve CNG formunda da gaz pazarlayabilecek.

TÜM FAALİYETLER EPDK DENETİMİNDE OLACAK

Tasarıyla, piyasada yapılan tüm faaliyetlerin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu (EPDK) tarafından takip edilebilmesini sağlamak amacıyla yazılı sözleşme olmadan piyasada herhangi bir faaliyet gösterilemeyeceği hükme bağlanıyor.

Buna göre, doğal gaz piyasa faaliyetlerinde bulunacak tüzel kişiler, gerekli lisansları almaları gerekecek. Lisans sahibi şirketler, bu kanun kapsamında diğer lisans sahibi şirketlerle yapacakları işlemleri yazılı sözleşmeye bağlayacak. Sözleşme yapılmadan faaliyete başlanamayacak.

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösterecek tüzel kişilerin lisans almak için kuruma yapacakları başvuruya, başvuru yapıldığı tarihten itibaren 60 gün içerisinde cevap verilecek.

Piyasada faaliyet gösterecek özel hukuk tüzel kişilerinin, Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda anonim şirket veya limited şirket olarak kurulmaları ve hisselerin tamamının nama yazılı olması şartı aranacak.

Doğal gaz ithalatı ve ihracatı için doğal gaz arz talep dengesinin sağlanmasından sorumlu olan bakanlığın uygun görüşü de alınacak.

ULUSAL SİSTEM OPERATÖRÜ BOTAŞ

Ulusal sistem operatörü olan BOTAŞ, ülkedeki tüm iletim şebekelerinin enterkonneksiyonu ile eşgüdümünü sağlayacak; sistemin işleyişi için gerekli önlemleri alacak. Bakanlığın kararı doğrultusunda uluslararası enterkonneksiyon çalışmaları yapacak olan BOTAŞ, dengeleme ve uzlaştırma piyasalarındaki dengesizliklerin giderilmesini sağlayacak ve mali uzlaştırma işlemleri için gerekli verileri EPİAŞ'a verecek.

BOTAŞ, boru hatları iletim sistemlerinin işletilmesi için ihtiyaç duyulan telsiz sistemi de dahil olmak üzere her türlü iletişim ve bilgi sistemleri altyapısını kuracak ve işletecek. Fiber optik kablo altyapısı da dahil olmak üzere bu iletişim altyapısının bir kısmını, kendi faaliyetlerini aksatmayacak şekilde ilgili mevzuat çerçevesinde Kurum görüşleri doğrultusunda üçüncü kişilere kullandırabilecek.

CNG ŞİRKETLERİ

Toptan satış faaliyeti için teknik yeterlilik şartı kaldırılacak.

CNG şirketleri de toptan satış şirketlerinin satış sözleşmesi yapacağı taraflar arasında yer alacak.

Dağıtım şebekelerinin lisans süresi sona ermeden başka bir tüzel kişiye sadece Kurul onayıyla satılabilecek.

Tasarıyla, dağıtım şirketlerinin yurt çapında sahip olabilecekleri lisans sayısı ile ilgili kısıtlama kaldırılıyor. Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin talep etmesi durumunda dağıtım bölgeleri tek bir lisans altında birleştirilebilecek veya mevcut dağıtım bölgeleri birden fazla lisans bölgesine bölünebilecek.

Perakende satış ve dağıtım faaliyetlerine ilişkin hesap kayıtları, ayrı ayrı tutulacak.

EDPK DÜZENLEYECEK

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösterecek şirketler ve tüketiciler, sertifika almış gerçek ve tüzel kişiler ile yapım ve hizmet sözleşmesi imzalayabilecek. Doğalgazla ilgili herhangi bir yapım ve hizmet faaliyeti, sertifika sahibi olmayan kişiler tarafından gerçekleştirilemeyecek. Lisans sahiplerinin kendi tesisleriyle ilgili yapım ve hizmet faaliyetlerinde sertifika alma zorunluluğu olmayacak. Doğal gaz piyasasında sertifika kapsamında yapılacak yapım ve hizmet faaliyetlerine ve bu faaliyetler için verilecek sertifikalar ile bu sertifikaları verecek kuruluşların yetkilendirilmelerine ilişkin hususlar EDPK tarafından düzenlenecek.

Lisanslar, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından lisansta belirtilen yöntem uyarınca süreleri uzatılmadığı takdirde, sürelerinin bitiminde veya lisans sahibi tüzel kişinin iflası halinde kendiliğinden, lisans sahibi tüzel kişinin lisansından vazgeçmeyi istemesi halinde ise ancak Kurul onayı ile sona erecek, sertifikalar da da Kurum veya sertifiikayı veren kuruluşun onayı ile sona erecek.

GEREKLİ BİLGİLERİ VERECEK

Türkiye'deki üretim şirketleri hariç olmak kaydıyla hiçbir özel hukuk tüzel kişiliğini haiz şirket, Kurumun cari yıla ait olarak belirlediği ulusal doğal gaz tüketim tahmininin yüzde 20'sinden fazlasını satamayacak. Bu oran, kayıplar düşüldükten sonra kalan net ulusal tüketim miktarından şirketin doğrudan veya sermayesinin yarısından fazlası kendisine ait şirketler vasıtasıyla tükettiği gaz miktarı tenzil edilerek bulunacak. Bu oranın aşılması halinde Kurum tarafından gerekli önlemler alınacak.

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren lisans sahibi tüzel kişiler, doğal gaz sisteminin emniyetli ve verimli işlemesini teminen faaliyetlerine ilişkin gerekli her türlü bilgiyi Kurumun belirlediği esaslar kapsamında vermekle yükümlü olacak.

Dağıtım şirketlerinin aboneleri için doğal gaz alımına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından düzenlenecek.

Tasarı, "serbest tüketici" yi, yurt içinde herhangi bir üretim şirketi, ithalat şirketi, dağıtım şirketi veya toptan satış şirketi ile doğal gaz alım satım sözleşmesi yapma serbestisine sahip gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlıyor.

Daha önce herhangi bir sınıflandırmaya dahil edilmeyen dağıtım bölgeleri dışındaki tüketiciler, serbest tüketici olarak tanımlanacak. Dağıtım bölgeleri içinde kalsa dahi CNG ve LNG kullanıcıları, serbest tüketici olabilecek.

CEZALAR

Tasarıda, Kurul'un, doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişilere, yapacağı yazılı ihtara rağmen mevzuata aykırı durumlarını devam ettirmeleri halinde uygulayacağı yaptırım ve cezaları da düzenliyor.

Kurul tarafından bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde; istenen bilgilerin yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin belirlenmesi, hiç bilgi verilmemesi ya da yerinde inceleme imkanının verilmemesi hallerinde, 700 bin TL idari para cezası kesilecek.

Bu kanun hükümlerine, yönetmelik, tebliğ ve Kurul kararlarına aykırı hareket edilirse 600 bin TL idari para cezası verilecek.

Lisans veya sertifika genel esasları ve yükümlülüklerinden herhangi birisinin yerine getirilmediğinin tespit edilmesi halinde, 700 bin TL idari para cezası uygulanacak.

Lisans veya sertifika müracaatında ve bunların verilmesinde aranan şartlar konusunda, gerçek dışı belge sunulması, yanıltıcı bilgi verilmesi, lisans veya sertifikada öngörülen hususları etkileyecek şartlardaki değişikliklerin Kurula bildirilmemesi halinde, 1 milyon TL idari para cezası verilecek.

Lisans müracaatı sırasında iştirak ilişkisi konusunda yanıltıcı bilgi verilmesi veya faaliyet süresi boyunca iştirak ilişkisi yasağına aykın davranışta bulunulması halinde 1milyon TL, piyasada lisans kapsamı dışında faaliyet gösterildiğinin tespit edilmesi halinde, 1 milyon 200 bin TL, lisans sahibi şirketlerin, doğal gaz piyasasında birbirleriyle yaptıkları herhangi bir faaliyeti yazılı sözleşme yapmaksızın gerçekleştirdiklerinin tespiti durumunda, bu şirketlere 1 milyon TL idari para cezası kesilecek.

Lisans veya sertifikanın verilmesine esas olan şartların, faaliyetlerin yürütülmesi sırasında ortadan kalktığının tespit edilmesi halinde lisans veya sertifika iptal edilecek. Ancak, bu şartların baştan mevcut olmadığının tespit edilmesi halinde lisans veya sertifikanın iptali yanında ayrıca 1 milyon 200 bin TL idari para cezası verilecek.

Kanun hükümlerine, yönetmelik, tebliğ ve Kurul kararlarına, lisans ve sertifıka hükümlerine aykırılık oluşturan fiiller telafisi güç veya imkansız sonuçlar doğurmuş veya doğuracak ise ve süreli yükümlülüklerin süresi içinde yerine getirilmemesi durumunda, ilgili lisans veya sertifika sahibine sıralanan cezalar ihtara gerek olmaksızın uygulanacak.

Doğal gaz piyasasında lisanssız faaliyet gösterildiğinin veya sertifikasız işlem yapıldığının tespit edilmesi durumunda, ihtara gerek olmaksızın 600 TL, depolama yükümlülüğü kapsamında Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda ihtara gerek kalmaksızın 2 milyon TL idari para cezası kesilecek.