Ceviz Üreticisinden "Don Kırıcı Makine"

ABDULLAH YILDIZ - Türkiye'nin önemli ceviz üretim merkezlerinden Kırşehir'in Kaman ilçesinde son üç yıldır don zararlarıyla mücadele eden üretici, çözümü yapay rüzgar oluşturan don kırıcı makinede buldu.

Kaman Ziraat Odasının verilerine göre, ilkbahar donları nedeniyle geçen yıl yaklaşık yüzde 50, 2015'te yüzde 80, 2014'te ise yüzde 100'e yakın don zararı yaşanan ilçede, çiftçiler yeni zayiatlar olmaması için çeşitli arayışlara girdi.

Kırşehir'de enerji üzerine üretim yapan ve Kaman'da iki kapama ceviz bahçesi bulunan Ali Rıza Yardım, ilkbahar ve sonbahar donlarının ürüne olumsuz etkilerini azaltacak elektrikli makine üretti.

Yardım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ceviz ağaçlarının bahar aylarında uyanmaya başladığını belirterek, bu zamandan sonra yaşanan don olaylarının çok büyük zayiatlar verdirdiğini söyledi.

Bu yıl bahar aylarında yaşanabilecek don olaylarında denemek üzere don kırıcı makine üreterek bahçelerine kurduklarını ifade eden Yardım, ceviz üreticilerinin son üç yıldır ilkbahar ve sonbahar aylarında yaşanan don olayları nedeniyle büyük zararlar gördüğüne dikkati çekerek, şöyle konuştu:

"Kaman'da son yıllarda dekar olarak kapama ceviz bahçelerinin sayısı arttı. Çiftçilerimiz don olaylarına karşı arayış içine girdi. Büyük maliyetlerle yapılan yatırımlardan sonra don olaylarının görülmesi çiftçilerimizi sıkıntıya soktu. Bizim de Kaman'ın Ankara yolu üzerinde ve Çiftlik Mahallesi'nde kapama ceviz bahçemiz olması ve bu işe gönül vermemiz dolayısıyla don olayına karşı makine arayışına girdik. Yaptığımız çalışmalarla böyle bir makine ortaya çıktı. Havada rüzgar akımının olmadığı günlerde ve zamanlarda don olayı gerçekleşiyor. Makinemizle havada suni rüzgar üreterek don olayını engellemeyi amaçlıyoruz."

Vantilatör mantığıyla çalışıyor

Vantilatör mantığıyla çalışan makine hakkında bilgi veren Yardım, 9-10 metre uzunluktaki direk üzerine kurulu, elektrik enerjisiyle çalışan ve içerisinde pervaneleri olan makinenin 360 derece açıyla dönebildiğini ifade etti.

Hava sıcaklığı düştüğünde otomatik olarak çalışan makinenin ön ve arka tarafa rüzgar üretebildiğine değinen Yardım, ürettikleri iki ayrı makineyi yaklaşık 36 dönüm alana sahip 800 dolayında ceviz ağacı bulunan iki ayrı bahçede kullandıklarını dile getirdi.

Yardım, bahçelerde olumlu sonuç aldıkları takdirde makineyi daha otomasyonlu hale getireceklerini bildirerek, şunları kaydetti:

"Çeşitli ekipmanlarını da ekleyerek daha faal hale getireceğiz. Makinenin termostatı var. İlkbahar erken ve sonbahar geç donları zamanlarına ayarladık. Sıcaklık 1 ya da 2 dereceye düştüğü andan itibaren kendiliğinden çalışmaya başlıyor. Sıcaklığın yüksek olduğu zamanlarda da güneş yanıklarının engellenmesine yardımcı oluyor. Elektriğin olmadığı yerlerde makine dizel yakıtla da çalıştırılabilir."

Yardım, makinenin benzerlerinin Amerika'da üzüm ve ceviz bahçelerinde yaşanan don olaylarının engellenmesi amacıyla kullanıldığını sözlerine ekledi.