Çalışana Kolay İşten Atılma, İşçi Öldüren İşverene Af Geliyor
İş Sağlığı ve Güvenliği Yasa Tasarısı'nın alt komisyondaki çalışmaları tamamlandı. Tasarının şubat ayında Genel Kurul gündemine gelmesi bekleniyor. İşçinin iş güvenliği kurallarına uymaması durumunda işten çıkarılmasına ilişkin madde de değişiklik yapılarak, 3 kez uyarı kuralı getirildi. Buna göre, işverenin, kişisel koruyucu donanımı kullanmaması, makine ve teçhizatın koruyucusunu etkisiz hale getirmesi, iş ile ilgili güvenlik kurallarına uymaması nedeniyle 3 kez uyarılan işçinin iş aktini feshetme hakkı olacak.
Örneğin işçi üç kez baret takmazsa tazminatsız işten atılacak ve 20 yıllık tazminatı da yanacak. Bin lira olan işverenin baret vermeme cezası ise 500 liraya indi.
GECE MESAİSİ
Tasarıda yapılan değişiklikle sendikaların karşı çıktığı hizmet sektöründe fazla çalışma yaptırılmasına ilişkin hüküm eklendi. Yasaya göre gece döneminde fazla çalışma yaptırılamıyor. Buna karşılık fiili durum oluştuğunda mesai ücreti ödeniyor, denkleştirme süresi uygulanamıyor. Sanayiden sayılmayan işlerde (hizmet sektöründe) gece olarak tanımlanan süre içinde 7,5 saatten fazla çalışma imkanı sağlandı. İşverenler, 1,5 saatlik dinlenme süresi vererek, ya mesai ödemesi yaparak ya da denkleştirme uygulayarak, yazılı mutabakat almak kaydıyla çalıştırabilecek.
İŞVERENE AF
Tasarıda yapılan değişiklikle iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ya da hekimi sözleşmesi imzalamayan tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerine yönelik af süresi uzatıldı. Daha önce yasa çıktıktan sonra üç ay içinde bu sözleşmelerini yapanların, geriye dönük cezaları silinecekti. Kabul edilen önergeyle bu süre altı aya uzatıldı.
İŞÇİ ÖLÜMÜNDEN SORUMLU İŞVERENE KIYAK
Ölümlü iş kazası meydana gelen maden iş yerlerinde kusuru yargı kararı ile tespit edilen işverene iki yıl süreyle getirilen kamu ihalelerine katılma yasağı 'iki yıla kadar' şeklinde değiştirilerek, kusur oranları dikkate alınarak mahkemenin takdirine bırakıldı. Ayrıca şantiye şeflerine ve yapı denetim uzmanlarına iş güvenliği uzmanının görevlerinin verilmesine ilişkin düzenleme de tasarıdan çıkarıldı. Böylece şantiye şeflerinin, iş güvenliğinden sorumlu olma zorunluluğu kaldırılıyor.
İŞÇİ ÖLDÜRENİN CEZASI DA KALDIRILDI
Tasarı, çok tehlikeli işyerlerinde, ölümlü iş kazası yapmayan işverenlere, işsizlik sigortası işveren payının yüzde 1 olarak uygulanmasını hükmediyordu. İşyerinde ölümlü veya sürekli iş görmezlikle sonuçlanan kaza olursa normalde yüzde 2 olan prim, yüzde 3'e çıkarılacaktı. Verilen önergeyle bu kaldırıldı. Yüzde 3 cezalı prim uygulanmasından vazgeçildi. Sadece kaza sonrası indirimli yüzde 1 pirim uygulamasından vazgeçilip yüzde 2 oranına dönülmesi hükmü getirildi.
PARA CEZASI DA KALDIRILDI
Öte yandan, Alt Komisyon'da, verilen bir önergenin kabul edilmesi sonucu para cezalarıyla ilgili hükümlerde değişiklik yapıldı. Para cezalarında sadeleştirmeye gidildi. Buna göre, iş durdurma cezası alan işyerlerinde ayrıca para cezası uygulanması söz konusu olmayacak.
UZAKTAN ÇALIŞMA DÜZENLEMESİ
Tasarının en tartışmalı maddelerinden olan uzaktan çalışma tasarıdaki yerini korudu. Uzaktan çalışma, "işçinin işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edinimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi" şeklinde yeniden tanımlandı.
SÖZLEŞMELİ DANIŞMANA FONDAN MAAŞ
Sözleşmeli olarak işe başlatılan ancak daha sonra kadroya alınan iş ve meslek danışmanlarının maaşları, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödenmeye devam edecek. Daha önce bu konuda hukuki boşluk bulunuyordu.
Alt Komisyon'da verilen önergelerle tasarıya giren bazı düzenlemeler de şöyle:
KISMİ ÇALIŞANLARA TAZMİNAT
•Sözleşmesi feshedilen kısmi süreli çalışan işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, fesih sonrası tazminata hak kazanırsa, bir yıllık sözleşme ücreti tazminat olarak verilecek.
DENETİMCİYE HARCIRAH
•Çalışma Bakanlığı bünyesindeki denetim elemanlarının işyerlerinde yaptığı denetimlere katılan mühendis, kimyager, biyolog ve tabipler harcırah vb. mali haklardan yararlanabilecekler. Kanunda boşluk olduğu için bu kişiler denetimlere gittiğinde harcırah alamıyordu.
YABANCI DİL ZORUNLULUĞU
•Çalışma Bakanlığı bünyesinden yurt dışı temsilciliklere sürekli görevle gönderilecek kişilerin yabancı dil bilmesi zorunluluğu kaldırıldı.
MESLEK ODALARINA BİLGİ YOK
•Yapıya ilişkin teknik yükümlülüğü olan kişilerin, sorumlu olduğu yapıya ilişkin bilgilerin üye olduğu meslek odasına bildirilmesi zorunluluğu kaldırılıyordu. Verilen önergeyle bundan vazgeçildi, bildirim zorunluluğun devamı sağlandı.
ÇOCUK OYUNCUYA DÜZENLEME
•Sanat ve kültür eserlerinde 15 yaşından küçük olan çalışanlar, günde 5 saatten fazla olmamak koşuluyla haftalık 30 saatten fazla çalıştırılamayacak. (Kaynak:Dünya Gazetesi)