2016 Yılı Bütçesi Plan ve Bütçe Komisyonunda

Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, piyasa koşullarının uygun olması halinde bu yıl 4,5 milyar dolara kadar dış finansman sağlamayı planladıklarını belirtti.

Şimşek, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Hazine Müsteşarlığı ve kendisine bağlı kurumların 2016 yılı bütçelerine ilişkin sunum yaptı.

Hükümetleri döneminde sadece borç yükünü azaltmakla kalmadıklarını, borcun yapısını da iyileştirdiklerini ifade eden Şimşek, 2002'den bu yana stratejik ölçütlerle yürüttükleri borç yönetiminde, ağırlığı Türk Lirası cinsine ve sabit faizli enstrümanlara verdiklerini, vadeleri uzattıklarını söyledi.

Şimşek, 2002'de merkezi yönetim borç stokunun yüzde 58'i döviz cinsinden iken bu oranın yüzde 35'e düştüğüne işaret ederek, benzer şekilde değişken faizli senetlerden oluşan borç stokunun ise yüzde 55'ten yüzde 32'ye gerilediğini vurguladı. Şimşek, "Borçlanma vadelerimizi tarihi yüksek seviyelere ulaştırdık. 2002'de ortalama 9 ay vade ile Hazinemiz borçlanabilirken bugün söz konusu vade 72 aya kadar uzamıştır. Dış piyasalarda dolar cinsinden tahvil borçlanmamızın ortalama vadesi ise 7 yıldan 18 yıla yükselmiştir" dedi.

Borç stokunun makroekonomik şoklara karşı direncini artırdıklarını, bunun yanında kur, faiz ve likidite risklerine karşı duyarlılığını önemli ölçüde azalttıklarını anlatan Şimşek, "Tüm bu kazanımlar sayesinde borçlanma maliyetlerini önemli ölçüde düşürdük. Sabit getirili Türk Lirası cinsi iç borçlanmanın ortalama maliyeti 2002'de yüzde 62,7'den 2015 yılında yüzde 9,5'e gerilemiştir. Mali disiplin sayesinde azalan borçlanma gereksinimi ve düşük borç itfası sayesinde, kamunun borçlanmasında yaşanan azalış, özel sektör borçlanma araçları piyasasının gelişimine katkı sağlamaktadır. Bu durum, piyasaların gelişimi ve İstanbul Finans Merkezi projemiz için de önem arz etmektedir" değerlendirmesinde bulundu.

Hazine Müsteşarlığına 2015 yılı için 68,4 milyar lira başlangıç ödeneği tahsis edildiğini, yıl sonu itibarıyla 68,3 milyar lira tutarında harcama yapıldığını dile getiren Şimşek, bu harcamanın 53 milyar lirasının faiz ödemelerinden, 7,2 milyar lirasının cari transferlerden ve 6,9 milyar lirasının borç verme kalemlerinden oluştuğu bilgisini verdi. Şimşek sermaye transferleri, mal ve hizmet alımları ile personel giderleri gibi diğer harcama kalemlerinin toplamının ise 1,2 milyar lira seviyesinde gerçekleştiğini kaydetti.

Şimşek, Hazine Müsteşarlığı 2016 yılı bütçesi için teklif edilen ödenek tutarının 73,2 milyar lira olduğunu, bu tutarın 56 milyar liralık kısmının faiz ödemeleri için kullanılmasının öngörüldüğünü bildirdi.

Dış finansman kullanımı

Geçen yıl Hazine Finansman Programı çerçevesinde uluslararası sermaye piyasalarından 3 milyar dolar tutarında dış finansman sağlandığını ifade eden Şimşek, şöyle konuştu:

"2016'da piyasa koşulları uygun olursa 4,5 milyar dolara kadar dış finansman sağlamayı planlıyoruz.

2016 Mali Yılı Bütçe Kanunu'nda garantili imkan ve dış borcun ikrazı limitini, öngörülen kredi taleplerini, garanti ve ikraz sağlanması planlanan kuruluşların risk profillerini ve 2016'da yapılması planlanan yatırım projelerini dikkate alarak 4 milyar dolar olarak belirledik.

Hazine Müsteşarlığı yurt dışından sağladığı krediler ile tahsis, ikraz ve garanti yöntemlerini kullanarak altyapı projelerine finansman imkanı sunmakta ve KOBİ'lerin finansmana erişimini kolaylaştırmaktadır. 2015'te gerçekleştirilen projeler için yurt dışı kaynaklardan toplam 3,2 milyar dolar tutarında finansman sağladık. Bu tutarın 2,7 milyar dolarlık kısmını garantili ve ikrazlı krediler oluşturmaktadır."

Mehmet Şimşek, Hazine Müsteşarlığının, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler tarafından kamu özel işbirliği modeli ile gerçekleştirilen belirli kamu altyapı projeleri için borç üstlenim taahhüdü sağladığını anımsattı.

Bugüne kadar Avrasya Tüneli Projesi için 960 milyon dolar, Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu Projesi için yaklaşık 5 milyar dolar ve Kuzey Marmara Otoyolu Projesi 3. Köprü Kesimi için yaklaşık 2,3 milyar dolar tutarında borç üstlenim anlaşması imzalandığına değinen Şimşek, ayrıca Hazine Müsteşarlığınca ilgili mali yıl içinde taahhüt edilebilecek borç üstlenim tutarının üst limite tabi olması ve bu limitin Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile belirlenmesini hükme bağladıklarını ifade etti. Şimşek, söz konusu üst limitin 2015 mali yılı itibarıyla 3 milyar dolar olarak belirlendiğini, 2016 mali yılı için de limiti aynı düzeyde tutmayı öngördüklerini belirtti.

Şimşek, Avrupa Birliği ile mali işbirliğinin devam ettiğini, Katılım Öncesi Mali İşbirliği çerçevesinde, 2014-2020 döneminde Türkiye'ye tahsis edilen fon tutarının ise 4,4 milyar avroya karşılık geldiğini söyledi.

"Türkiye'nin etkinliği artıyor"

Türkiye'nin uluslararası kuruluşlardaki ve platformlardaki etkinliğinin giderek arttığını dile getiren Şimşek, Uluslararası Para Fonunun (IMF) yönetiminde Türkiye'nin İcra Direktörlüğü düzeyinde temsil edildiğini belirtti. Kapsamlı kota ve yönetim reformunun ABD Kongresi'nin onayının ardından Fonun gerekli işlemleri tamamlaması ile 26 Ocak'ta yürürlüğe girdiğini anımsatan Şimşek, "Bu reform kapsamındaki kota artışımız için gerekli ödemeyi önümüzdeki ay içerisinde gerçekleştireceğiz. Bu ödeme ile ülkemizin IMF nezdindeki kotası yaklaşık 1,5 milyar SDR'den 4,7 milyar SDR'ye, oy gücü ise yüzde 0,61'den yüzde 0,95'e yükselecektir. Böylece Türkiye, fonun en yüksek kotalı 20 üyesinden biri haline gelecektir" dedi.

Şimşek, uluslararası ve bölgesel kalkınma bankaları ile olan ilişkilerin başarılı şekilde sürdürüldüğüne işaret etti.

KİT'lere yönelik politikalar

Mehmet Şimşek, kamu iktisadi teşebbüslerinin (KİT) karlılık, verimlilik ve kurumsal yönetim ilkelerine uygun olarak işletilmesinin temel öncelikleri olduğunu söyledi.

Kamu sermayeli kuruluşların uluslararası alanda kabul görmüş kurumsal yönetim ilkeleriyle uyumlu faaliyet göstermelerine imkan tanıyacak altyapının oluşturulmasına yönelik mevzuat düzenlemesi yapmayı planladıklarını dile getiren Şimşek, KİT'lere yapılan sermaye transferi tutarının geçen yıl 5,9 milyar lira olarak gerçekleştiğini, 2016'da bu tutarın ise 6,1 milyar lira olmasını programladıklarını ifade etti.

Şimşek, 2015'te 2,2 milyar lira olarak gerçekleşen KİT'lere yapılan görev zararı ödemesinin bu yıl yaklaşık 2 milyar lira olmasını öngördüklerini belirtti.

KOBİ'lere finansmana erişim kolaylığı

Çiftçi, tarımsal üretici, esnaf ve sanatkarlara yönelik desteklere ve sağlanan kredi imkanlarına ilişkin bilgiler veren Şimşek, "KOBİ'lerin finansmana erişimini artırmak amacıyla taşınırların teminat olarak kullanılmasının önündeki engelleri kaldıracak düzenlemeleri bu yıl tamamlamayı ümit ediyoruz" diye konuştu.

Bireysel Katılım Sermayesi Sistemi (melek yatırımcılık) kapsamında ocak ayı itibarıyla 347 yatırımcının melek yatırımcı lisansı aldığı ve 13 Melek Yatırım Ağı'nın akredite edildiği bilgisini veren Şimşek, melek yatırımların hacminde de son dönemde önemli artış sağlandığını söyledi.

Şimşek, KOBİ AŞ tarafından kurulacak 150 milyon lira büyüklüğündeki fona ise 50 milyon lira aktarılmasını öngören protokol görüşmelerinin sonuçlanmak üzere olduğunu kaydetti.

Sigortacılık sektörü

Sigortacılıkta 2015'te prim üretiminin, 2014'e göre yüzde 19 artış gösterdiğine işaret eden Şimşek, yıl sonunda prim üretiminin yüzde 10 civarında artmasının ve 34,1 milyar liraya ulaşmasının beklendiğini belirtti.

"Devlet katkısı" teşvikinin, bireysel emeklilik sistemine ivme sağladığını vurgulayan Şimşek, şu bilgileri verdi:

"Oto-katılım uygulamasına ve fiil ehliyetine sahip olmayan kişilerin de bankacılıkta olduğu gibi veli ve vasileri aracılığı ile bireysel emeklilik sistemine katılabilmesine yönelik çalışmalarımız devam etmektedir.

Bireysel emeklilik sisteminde 2013 yılı başında yaklaşık 3 milyon kişi olan katılımcı sayısı 2015 sonunda 2 katına çıkarak 6 milyon kişiye ulaşmıştır. Sistemdeki fon büyüklüğü ise aynı dönemde yaklaşık 20 milyar liradan 48 milyar lira seviyesine yükselmiştir. 2015'te katılımcılar tarafından ödenen katkı paylarına karşılık olarak, katılımcılara yaklaşık 2 milyar 425 milyon TL devlet katkısı ödemesi yapılmıştır."

Şimşek, sigortacılık sektöründe risk odaklı ve ileriye yönelik bir sermaye yeterlilik ve erken uyarı sistemi ile stres testi modeline ilişkin geliştirilen sistemin uygulanmasına yönelik yazılım çalışmalarının tamamlandığını, yeni sistemin bu yıl kullanılmaya başlanmasının planlandığını söyledi.

Faizsiz finans sisteminin daha hızlı ve istikrarlı bir şekilde geliştirilmesi için önemli adımlar attıklarını anlatan Şimşek, finansal sektörü geliştirici ve finansal istikrarı güçlendirici bir perspektifle üst düzey bir koordinasyonun sağlanmasının kritik öneme sahip olduğuna değindi.

(Bitti)

Hazine Müsteşarlığı Mehmet Şimşek İstanbul Türkiye Ekonomi Haberler